Ghế an toàn ô tô cho trẻ em: Quy định bắt buộc từ 2026

Tiêu chí lựa chọn ghế đúng chuẩn: đầu tư cho an toàn, không phải mua theo phong trào

Để tuân thủ đúng quy định mới và đảm bảo an toàn, phụ huynh cần nắm rõ những tiêu chuẩn cốt lõi. Ghế an toàn phải đạt chuẩn quốc tế như ECE R44/04 hoặc ECE R129 (i-Size). Trong đó, ECE R129 hiện là tiêu chuẩn mới, phân loại theo chiều cao và có yêu cầu kiểm tra va chạm bên, mang lại mức bảo vệ cao hơn.

Hệ thống lắp đặt cũng là yếu tố quyết định. Các dòng ghế có ISOFIX giúp cố định chắc chắn và giảm nguy cơ lắp sai – lỗi phổ biến ở nhiều gia đình. Ngoài ra, ghế phải có dây đai rộng tối thiểu 25 mm, cấu tạo không có chi tiết sắc nhọn và các bộ phận quan trọng chỉ tháo được bằng dụng cụ chuyên dụng.

Quy định mới phân loại ghế theo 5 nhóm cân nặng: từ nhóm 0, 0+ cho trẻ dưới 10–13 kg đến nhóm III dành cho trẻ nặng 22–36 kg. Việc chọn đúng nhóm là yêu cầu bắt buộc; một chiếc ghế sai mức trọng lượng khiến cấu trúc bảo vệ không hiệu quả, thậm chí nguy hiểm trong va chạm. Trẻ dưới 2 tuổi nên được đặt ở ghế quay ngược về phía sau; từ 2–6 tuổi chuyển sang ghế chuyên dụng; trẻ lớn hơn dùng ghế hoặc đệm nâng.

Nhiều chuyên gia nhấn mạnh: ghế ô tô cho trẻ em không phải là phụ kiện thời trang. Đó là thiết bị bảo vệ tính mạng. Vì vậy, lựa chọn thương hiệu uy tín, nhãn mác rõ ràng và hướng dẫn sử dụng chuẩn tiếng Việt là yêu cầu bắt buộc.

Ghế an toàn ô tô cho trẻ em quy chuẩn mới phân loại theo 5 nhóm cân nặng, áp dụng từ 2026.

Quy định đã rõ nhưng nhận thức còn vênh: khoảng trống lớn nhất nằm ở phía người dùng

Từ năm 2026, trẻ em dưới 10 tuổi và cao dưới 1,35 m khi ngồi xe ô tô bắt buộc phải sử dụng thiết bị an toàn chuyên dụng như ghế, đệm hoặc ghế nâng. Quy định được nêu rõ trong QCVN 123:2024/BGTVT và Thông tư 48/2024/TT-BGTVT, đồng thời xác định mức phạt từ 800.000 đến 1.000.000 đồng nếu không tuân thủ.

Dù pháp lý không còn khoảng mờ, sự sẵn sàng của người dùng lại đang là điểm đáng lo ngại. Nhiều phụ huynh chưa hiểu rõ tiêu chuẩn thế nào là đạt chuẩn, trong khi một bộ phận khác chỉ chọn theo giá, mẫu mã hoặc lời quảng cáo. Ngay cả các đơn vị vận tải như taxi hay xe công nghệ cũng bày tỏ lo ngại khi phải trang bị ghế phù hợp cho trẻ ở nhiều nhóm cân nặng khác nhau, dẫn đến khó khăn trong thực thi.

Thực tế cho thấy, có ghế chưa bao giờ đồng nghĩa an toàn. Việc chọn sai loại, sử dụng ghế không rõ nguồn gốc hoặc lắp đặt sai cách có thể khiến hiệu quả bảo vệ giảm mạnh. Trong các vụ va chạm, ghế an toàn đạt chuẩn và được lắp đúng hướng có thể giảm từ 60% đến 70% nguy cơ chấn thương nặng cho trẻ. Ngược lại, một chiếc ghế rẻ tiền sai chuẩn thậm chí còn trở thành mối nguy.

Dù quy định sẽ có hiệu lực sau hơn một năm, nhưng độ phủ thông tin còn hạn chế, dẫn đến tình trạng “có nghe nhưng chưa quan tâm”. Nhiều gia đình cho rằng, chỉ cần ôm trẻ là đủ an toàn; trong khi đó, thực nghiệm đã chứng minh ở vận tốc 50 km/h, trọng lượng của trẻ có thể tăng gấp 20–30 lần khi va chạm, khiến việc ôm giữ bằng tay gần như vô nghĩa.

Các hãng vận tải cũng đối mặt thách thức khi chưa có cơ chế yêu cầu hành khách phải khai báo trẻ nhỏ trước khi đặt xe. Nếu không có hướng dẫn cụ thể, nguy cơ thực thi nửa vời là rất lớn.

Ở chiều ngược lại, thị trường cũng tràn ngập nhiều loại ghế rẻ, ghế “nhái tiêu chuẩn châu Âu”, ghế không có nhãn kiểm định. Nếu người dùng thiếu hiểu biết, việc mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng là rất dễ xảy ra.

Pháp luật đã đặt ra mốc thời gian rõ ràng. Nhưng hơn tất cả, trẻ em cần được bảo vệ ngay hôm nay chứ không phải chờ đến 1/1/2026. Phụ huynh cần rà soát lại ghế đang sử dụng, kiểm tra tiêu chuẩn, cách lắp đặt và mức độ phù hợp theo cân nặng – chiều cao của trẻ. Các gia đình chưa trang bị thì nên bắt đầu từ bây giờ để tránh tình trạng “chạy theo quy định”.

An toàn của trẻ không thể đo bằng chi phí của một chiếc ghế. Đó là đầu tư cho sự sống. Việc chậm trễ không chỉ là vi phạm luật mà còn là đánh cược với tính mạng của con mình. Đây là thời điểm để hành động – không phải để chờ.

Thanh Hiền