Gia tăng tình trạng đột quỵ khi thời tiết thay đổi

Theo thống kê Bộ Y tế, mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 200.000 ca đột quỵ, trong đó tỷ lệ người trẻ mắc bệnh ngày càng gia tăng, chiếm từ 10 - 15% tổng số ca. Thực tế, theo thống kê từ Bệnh viện Nhân dân 115, tỷ lệ bệnh nhân nhập viện do xuất huyết não liên quan đến tăng huyết áp thường gia tăng rõ rệt trong các tháng cuối năm, đặc biệt là từ tháng 11 đến tháng 1 hàng năm, khi thời tiết thay đổi và nhiệt độ giảm mạnh.

PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng, Chủ tịch Hội Đột quỵ TP Hồ Chí Minh, Trưởng khoa Bệnh lý mạch máu não tại Bệnh viện Nhân dân 115, các nghiên cứu y học đã chỉ ra rằng, thời tiết có ảnh hưởng trực tiếp đến nguy cơ đột quỵ, đặc biệt là trong các giai đoạn chuyển mùa. Nguyên nhân chính là do cơ thể chưa kịp thích nghi với sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ, làm tăng nguy cơ gây đột quỵ.

“Trong những thời điểm giao mùa, huyết áp thường dao động mạnh và có xu hướng tăng cao, đặc biệt là ở những bệnh nhân cao huyết áp, nhất là người cao tuổi và những người không tuân thủ điều trị huyết áp đều đặn. Với bệnh lý xuất huyết não, thủ phạm chủ yếu là tăng huyết áp, chiếm hơn 90% các trường hợp”, bác sĩ Thắng cho biết.

Chủ tịch Hội Đột quỵ TP Hồ Chí Minh lưu ý, vào thời điểm cuối năm, người bệnh cần đặc biệt chú trọng kiểm soát các bệnh nền, đặc biệt là bệnh tăng huyết áp. Vì khi thời tiết thay đổi, nhất là trong giai đoạn chuyển mùa, có thể khiến huyết áp tăng cao, gây nguy hiểm cho sức khỏe. Những người cao tuổi, béo phì hoặc có nhiều bệnh nền kèm theo là những đối tượng có nguy cơ đột quỵ cao nhất.

Ngoài ra, vào cuối năm, các dịp lễ tết với tiệc tùng, bia rượu cũng là yếu tố làm huyết áp tăng đột ngột. Do đó, người bệnh cần phải hết sức thận trọng, giảm thiểu tối đa các yếu tố nguy cơ này. Đối với những bệnh nhân huyết áp, việc để sẵn một vài viên thuốc kiểm soát huyết áp ở những nơi dễ dàng tiếp cận như ví, bàn làm việc… là điều cần thiết, tránh trường hợp quên uống thuốc. Thực tế, hơn 70% trường hợp đột quỵ có thể tránh được nếu người bệnh tuân thủ điều trị dự phòng đầy đủ.

Thời tiết thay đổi làm gia tăng tình trạng đột quỵ ở người lớn tuổi. Ảnh minh họa

Ths.BS Hoàng Tiến Trọng Nghĩa, Chủ nhiệm khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Quân y 175 (TP Hồ Chí Minh) cho biết, trong những năm gần đây, bệnh đột quỵ không còn là bệnh chỉ gặp ở người cao tuổi (trên 65) mà đang có xu hướng trẻ hóa, với độ tuổi mắc bệnh ngày càng thấp, từ 38 - 47 tuổi. Tuy nhiên, đa số bệnh nhân nhập viện khi đã qua "giờ vàng" điều trị, tình trạng đã trở nên nghiêm trọng.

Lý do nhập viện muộn phần lớn xuất phát từ sự chủ quan của người bệnh. Họ thường đánh giá nhẹ các triệu chứng đột quỵ như yếu cơ, liệt mặt nhẹ hoặc chỉ nghĩ rằng cơ thể mệt mỏi và sẽ tự qua đi. Thậm chí, có trường hợp đột quỵ xảy ra vào ban đêm mà không được phát hiện kịp thời.

Bác sĩ Hoàng Tiến Trọng Nghĩa nhấn mạnh, việc nhận diện dấu hiệu đột quỵ và xử lý kịp thời trong “thời gian vàng” từ 3 - 4,5 giờ đầu đóng vai trò quyết định hiệu quả điều trị và giảm thiểu hậu quả cho bệnh nhân. Những dấu hiệu cảnh báo đột quỵ bao gồm yếu liệt mặt, mặt một bên bị chảy xệ hoặc cười méo mó, khó khăn hoặc không thể cử động tay chân, yếu liệt một bên cơ thể; mất thị lực đột ngột như mờ mắt hoặc nhìn không rõ; giọng nói thay đổi, nói ngọng hoặc dính chữ… Nếu xuất hiện những dấu hiệu này, người nhà cần tuyệt đối không cho bệnh nhân ăn uống gì, không cạo gió hay chích máu ngón tay, mà phải gọi ngay 115 hoặc đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất.

Đột quỵ là căn bệnh nguy hiểm, nhưng nếu thực hiện lối sống lành mạnh, thường xuyên tập luyện thể dục, ăn uống khoa học và kiểm tra sức khỏe định kỳ, người dân hoàn toàn có thể phòng ngừa và phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ của bệnh, từ đó giảm thiểu nguy cơ mắc đột quỵ và các bệnh lý nguy hiểm khác.

Người cao tuổi và người trung niên chủ động mặc ấm khi thời tiết chuyển lạnh; giữ ấm cơ thể trước khi đi ngủ và mỗi khi rời khỏi phòng hoặc nhà ở, kể cả đi bộ vào buổi sáng để tránh bị thay đổi nhiệt độ đột ngột; người cao tuổi nên ngủ và dậy đúng giờ, tập thể dục mỗi ngày, uống nhiều nước khi ngủ dậy vào lúc sáng sớm; về chế độ ăn uống, mọi người nên bổ sung rau xanh, hoa quả, ăn nhiều cá, ít thịt trong khẩu phần ăn hàng ngày. Thức ăn chế biến nên bổ sung một lượng muối vừa phải, hạn chế dầu mỡ; không nên hút thuốc lá và uống rượu, bia.

Đối với bệnh nhân bị tai biến, sau khi xuất viện, người bệnh và gia đình cũng cần chú ý cho người bệnh tích cực luyện tập tại nhà với các bài tập vận động nhẹ nhàng kết hợp với hít thở sâu, thường xuyên động viên, chia sẻ, khích lệ người bệnh là hành động giúp người bệnh giữ được tinh thần lạc quan, tích cực, hạn chế nguy cơ lo âu, tự ti, trầm cảm.

Khánh Mai (t/h)