Gia vị chế biến sẵn: Tiện một, hại mười

Cơn "sốt" của các bà nội trợ

Sử dụng gia vị chế biến sẵn gần như đã trở thành một trào lưu không chỉ của chị em nội trợ, mà còn thấy rất nhiều ở các cửa hàng quán ăn đặc biệt là ở các thành phố lớn. Để đáp ứng nhu cầu của người dân, thị trường gia vị chế biến sẵn ngày càng đa dạng và phong phú, từ gia vị thịt kho tàu, gia vị bò kho, cá kho, đến gia vị lẩu, gia vị nấu phở hay gia vị bột tỏi, bột nghệ, bột gừng… Hầu hết mọi người chỉ thấy được hương vị của nó tạo cho các món ăn rất giống các gia vị từ tự nhiên, chứ ít ai quan tâm đến chất lượng và độ an toàn của những loại gia vị tiện dụng này.

Khi gia vị chế biến sẵn xuất hiện, các bà nội chợ không còn cần ra chợ, làm tôm, làm cá, loay hoay trộn gia vị làm sao cho vừa để hoàn chỉnh món ăn. Các chị vừa tiết kiệm thời gian trong bếp, vừa thỏa thích chế biến các món ăn và yên tâm vì sản phẩm đã được kiểm định. Đó chính là lí do mà càng ngày gia vị chế biến sẵn các được lòng các bà nội chợ.

Một số chủ cửa hàng tạp hóa tại chợ Nghĩa Tân cho biết gia vị chế biến sẵn là một trong những chủng loại sản phẩm bán chạy nhất hiện nay. “Nếu tháng nào tôi nhập hàng trễ là thiếu bán ngay vì chúng quá tiện dụng. Muốn nấu bún bò, bún riêu, cà-ri, bò kho, hủ tiếu, phở, lẩu… chỉ cần cho gia vị chế biến sẵn vào là có ngay hương vị đặc trưng, ngọt đậm đà như ý. Ai không biết cách nấu, chỉ cần xem hướng dẫn sử dụng cũng có thể làm được những món ăn ngon, thành người phụ nữ đảm đang ngay”.

Dạo qua các siêu thị lớn như Big C, Fivimart, Citymart có thể thấy góc chứa gia vị chế biến sẵn thu hút rất nhiều chị em qua lại. Chị Khánh (Gia Lâm - Hà Nội) cho biết: "Nhà mình bây giờ có rất nhiều loại gia vị chế biến sẵn như bột tỏi, bột me, bột chanh, bột hành, bột nghệ xốt trộn rau..Ngoài ra, tuần nào gia đình cũng một món ăn nào đó đã được tẩm ướp sẵn. Chúng vừa giữ được những hương vị của món ăn, vừa tiết kiệm thời gian chế biến, nấu nướng. Gia đình có thời gian rảnh để trò chuyện nhiều hơn".

Với các loại gia vị này, người nấu chỉ việc ướp với thịt, cá theo liều lượng hướng dẫn (in sẵn trên bao bì) chứ không cần thêm bất kỳ gia vị nào khác vì trong thành phần gia vị đã có đầy đủ bột màu, bột nước mắm, bột tỏi... Ngay cả món gà hấp muối cũng có bột gia vị pha sẵn của Công ty Kim Hưng, giá 8.100 đồng/bịch, đủ để ướp một con gà 2 kg.

Các loại gia vị chế biến sẵn hiện là cơn "sốt" với chị em nội trợ

Để cạnh tranh, các công ty in nhãn hướng dẫn sử dụng, công thức chế biến, thao tác thực hiện kèm hình ảnh minh họa cách chế biến từng món trên bao bì hoặc tờ rơi (kèm theo sản phẩm) để người tiêu dùng làm theo. Ngay cả các loại bột gạo, bột nếp, bột nước cốt dừa... cũng được nhà sản xuất “tặng kèm” công thức chế biến các loại bánh.

Ngoài các loại gia vị được kiểm định về độ an toàn, nhiều loại gia vị không nguồn gốc, xuất xứ cũng xuất hiện trên thị trường. Tại chợ Đồng Xuân, những mặt hàng chủ yếu tư thương nhập về là: gia vị nấu lẩu, xốt dùng để ướp thực phẩm nướng, bột chiên, viên xúp nấu phở... Tất cả đều được để trần trong những bao tải, những túi nilon buộc tạm bợ. Khách đến mua hàng chủ yếu là những quán bán phở, bán lẩu và mỗi lần mua không dưới vài chục cân gia vị.

Điều dễ nhận thấy nhất là tất cả các mặt hàng kể trên đều không có nhãn mác. Các chủ hàng chỉ cắm lên đó những tờ giấy đề nguệch ngoạc để chú thích cho mặt hàng của mình. Có rất nhiều gói gia vị lớn với mầu sắc sặc sỡ trên bao bì toàn là chữ Trung Quốc hoặc chữ Thái Lan không hề có chú thích về sản phẩm, cách dùng...

Bột nghệ không nguồn gốc bán tại chợ Đồng Xuân

Cẩn thận nguy cơ suy dinh dưỡng

Tâm lý người tiêu dùng xưa nay vẫn ham của rẻ nên chẳng mấy quan tâm đến nguồn gốc sản phẩm miễn thấy ưa mắt là mua về dùng. Đánh đúng vào tâm lý số đông ấy mà mặt hàng gia vị không nhãn mác lên ngôi. Nhiều chủ cửa hàng bán hàng ăn có sử dụng gia vị loại này dù biết thì cũng giả điếc vì... lợi nhuận.

Thời gian trở lại đây các phương tiện thông tin nhiều lần đăng tải các vụ ngộ độc tập thể có liên quan đến chế biến thực phẩm không rõ nguồn gốc. Không ít trường hợp trong đó là do người sử dụng dùng gia vị bị nhiễm độc để chế biến món ăn. Và do không có nhãn mác nên nhiều ca người nhà bị ngộ độc oan.

Tuy nhiên, theo một bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng: “Về cơ bản, gia vị có tác dụng làm cho món ăn có mùi vị riêng nên gia vị tự nhiên hay gia vị chế biến sẵn đều có thể dùng được. Nhưng, gia vị chỉ là thành phần phụ trợ cho món ăn, không thể thay thế các nguyên liệu, không thể thay thế các chất đạm, tinh bột... có từ cá, thịt, đậu… nên đừng lạm dụng. Dù là sản phẩm ở dạng viên, lỏng hay bột thì cũng không nên dùng nhiều. Nếu các gia đình dùng thường xuyên, có thể gây suy dinh dưỡng, thậm chí về lâu dài có thể tích tụ thành chất độc gây hại cho cơ thể.

Vị này cho biết thêm: gia vị nấu lẩu, viên xúp phở, bún hay gia vị tẩm ướp đồ nướng... chỉ là một hỗn hợp hóa chất tạo độ ngọt (giống vị ngọt từ xương) và tạo hương vị cho món ăn nên có thể đánh lừa cảm giác người ăn dù không có giá trị dinh dưỡng. Trong đó, có chất siêu bột ngọt (còn gọi là chất I & G) ngọt gấp 200 lần bột ngọt thông thường sẽ gây cảm giác thèm ăn. Nếu lạm dụng dễ dẫn đến thiếu chất, suy dinh dưỡng. Những mặt hàng trôi nổi, không nhãn mác, giá rẻ tiềm ẩn nguy cơ chứa các hóa chất, phẩm màu công nghiệp với nhiều tạp chất, kim loại nặng... nếu thường xuyên sử dụng, sẽ tích tụ dần trong cơ thể gây ung thư.

Ngọc Anh