Hà Nội tập trung nguồn lực để đầu tư các dự án xử lý rác thải

Hiện nay, chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn Thành phố được xử lý theo phương pháp chôn lấp hợp vệ sinh tại 02 khu xử lý tập trung Nam Sơn, huyện Sóc Sơn và Xuân Sơn, thị xã Sơn Tây và huyện Ba Vì; chỉ một số ít (khoảng 10%) được xử lý theo phương pháp đốt không tận thu năng lượng.

Với khối lượng rác thải sinh hoạt phát sinh khoảng 6.500 tấn/ngày, tỷ lệ xử lý chôn lấp hợp vệ sinh cao (trên 90%) phát sinh nhiều yếu tố bất lợi: Tiêu tốn diện tích đất, dẫn đến khó khăn công tác giải phóng mặt bằng khi xây dựng các ô chôn lấp mới và di dời người dân trong vùng ảnh hưởng; Thời gian vận hành các ô chôn lấp ngắn, phải hoàn trả đóng bãi và theo dõi các tiêu chí môi trường trong thời gian dài; Khó khăn trong quản lý xử lý về: mùi, nước rỉ rác, các chi phí hỗ trợ ảnh hưởng môi trường cho người dân; Không đạt được mục tiêu biến rác thải thành tài nguyên do chưa tái chế, tận dụng được năng lượng từ rác.

Những năm qua, Thành ủy, UBND TP Hà Nội đã định hướng, chỉ đạo sử dụng công nghệ xử lý tiên tiến có thu hồi năng lượng, phát điện để xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Những định hướng trên hướng tới việc đầu tư hiệu quả, ngoài lợi ích môi trường còn đạt các nguồn lợi về kinh tế để hấp dẫn, thu hút các nhà đầu tư.

UBND Thành phố đã ban hành các tiêu chí cụ thể, rõ ràng để lựa chọn các nhà đầu tư như đảm bảo: năng lực về tài chính và kinh nghiệm xử lý rác thải, có công nghệ xử lý hiện đại, tiên tiến, tiết kiệm năng lượng, phù hợp với tính chất rác thải ở Hà Nội; sử dụng ít diện tích đất; hiệu suất đốt rác và công suất phát điện cao.

Đến nay, Thành phố đã lựa chọn được một số nhà đầu tư có năng lực để đầu tư xây dựng các Nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt theo công nghệ hiện đại tận thu năng lượng để phát điện (đốt rác phát điện), đang được triển khai trên địa bàn Thành phố.

Dự án xây dựng Nhà máy điện rác công suất 4.000 tấn/ngày đêm theo công nghệ đốt- phát điện của Bỉ, khí thải đạt tiêu chuẩn EU2000 đầu tư xây dựng tại Khu Liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn, huyện Sóc Sơn. Hiện đang xây dựng nhà máy, cam kết hoàn thành và vận hành vào tháng 12/2020.

Dự án Nhà máy xử lý rác thải Sơn Tây tại Khu xử lý chất thải rắn Xuân Sơn, thị xã Sơn Tây công suất 1.500 tấn/ngày; cải tạo nâng cấp, thay thế công nghệ cũ bởi công nghệ đốt phát điện hiện đại; tiến độ xây dựng nhà máy 16 tháng, đã được UBND Thành phố cấp Quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư số 2485/QĐ-UBND ngày 16/6/2020, trao tại Hội nghị xúc tiến đầu tư 2020.

Dự án xử lý rác thải thu hồi điện Xuân Sơn công nghệ Nhật Bản, công suất 1.000 tấn/ngày. Dự án khí hóa rác thải sinh hoạt thành điện năng, công suất 500 tấn/ngày.

Hà Nội đang tập trung nguồn lực để đầu tư các dự án xử lý rác thải tại vị trí: Châu Can, huyện Phú Xuyên (công suất 800 tấn/ngày); Đồng Ké, huyện Chương Mỹ (công suất 1500 tấn/ngày), Phù Đổng, huyện Gia Lâm (công suất 1200 tấn/ngày).

Đồng thời UBND Thành phố chỉ đạo thực hiện rà soát, đôn đốc tiến độ triển khai các dự án được chấp thuận đầu tư trước năm 2016; yêu cầu loại bỏ các dự án yếu kém, chậm tiến độ để lựa chọn các nhà đầu tư có năng lực thay thế.

Với các giải pháp như trên, dự kiến sẽ giảm lượng rác thải sinh hoạt xử lý bằng phương pháp chôn lấp hợp vệ sinh còn khoảng 36% từ năm 2021; và sẽ giảm tiếp trong những năm tiếp theo. Để thực hiện hiệu quả xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo công nghệ hiện đại, thu hồi năng lượng cần thiết phải thực hiện song song việc nghiên cứu và triển khai phân loại rác thải phù hợp với công nghệ xử lý trong giai đoạn 2021-2025.

Trước mắt, yêu cầu UBND các quận huyện, thị xã thực hiện các biện pháp giảm lượng chất trơ trong rác thải sinh hoạt thông qua tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm đối với hành vi để lẫn phế thải xây dựng hoặc các loại chất thải khác vào rác thải sinh hoạt.

Trước đó tối 12/7/2020, người dân hai xã Nam Sơn và Hồng Kỳ chặn xe ra vào khu liên hợp xử lý rác Nam Sơn (huyện Sóc Sơn). Nguyên nhân người dân chặn xe vì việc đền bù, giải phóng mặt bằng và di dời khỏi vùng ảnh hưởng bán kính 500 m bị chậm trễ.

Hà Nội mỗi ngày phát sinh 6.500 tấn rác, trong đó bãi rác Nam Sơn (huyện Sóc Sơn) tiếp nhận phần lớn với khoảng 5.000 tấn mỗi ngày, khoảng 1.500 tấn còn lại được chuyển về bãi Xuân Sơn (thị xã Sơn Tây) và một số nhà máy đốt rác nhỏ. Việc bãi Nam Sơn bị chặn nhiều ngày gây quá tải cho bãi Xuân Sơn, ùn tắc rác sinh hoạt ở nội đô.

Lê Kim Liên