Ngành công nghiệp cần chủ động tiết kiệm năng lượng để tối ưu chi phí và phát triển bền vững

Nâng cao ý thức tiết kiệm năng lượng - chìa khóa giảm chi phí và bảo vệ môi trường

Theo Bộ Công Thương, các doanh nghiệp công nghiệp hiện đang tiêu thụ phần lớn nguồn năng lượng quốc gia và từ đó có khả năng tiết kiệm lên đến 20 – 30% nếu áp dụng hiệu quả các giải pháp về quản lý năng lượng. Việc tiết kiệm điện không chỉ giúp tối ưu hóa chi phí sản xuất, gia tăng lợi nhuận mà còn đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải carbon, cải thiện môi trường sống cho cộng đồng.

Các chuyên gia nhận định rằng, để đạt hiệu quả tối ưu trong việc sử dụng năng lượng, doanh nghiệp cần phối hợp đồng bộ bốn phương pháp chính: nâng cao ý thức tiết kiệm năng lượng của cán bộ công nhân viên, đổi mới công nghệ và sử dụng nguồn năng lượng thay thế, áp dụng các tiêu chuẩn, hệ thống quản lý năng lượng và giám sát, cải tiến hệ thống theo hướng tiết kiệm năng lượng.

Ngành công nghiệp hiện đang chiếm hơn 50% tổng năng lượng tiêu thụ toàn quốc và có tiềm năng tiết kiệm lên tới 20 - 30%. (Ảnh minh họa)

Nâng cao ý thức tiết kiệm năng lượng là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Các doanh nghiệp sản xuất tiêu tốn rất nhiều chi phí cho điện năng do thói quen sử dụng và ý thức của cán bộ nhân viên (CBCNV). Chính vì vậy, việc tuyên truyền và đào tạo về lợi ích của tiết kiệm năng lượng là cần thiết để tạo ra một văn hóa tiết kiệm bền vững.

Tổng công ty Giấy Việt Nam (Vinapaco) đã khởi động nhiều phong trào, tổ chức các chương trình thi đua và khen thưởng cá nhân, tập thể trong nội bộ nhằm thúc đẩy ý thức sử dụng điện hiệu quả. Các tấm pano, khẩu hiệu và biển cảnh báo về việc tiết kiệm năng lượng được treo khắp các khu vực trong phân xưởng, góp phần nhắc nhở mỗi cá nhân phải chủ động trong việc giảm tiêu hao điện năng.

Ông Ngô Tiến Luân - Trưởng phòng kỹ thuật Vinapaco chia sẻ: “Chúng tôi luôn tập trung đào tạo, nâng cao nhận thức cho cán bộ công nhân viên, hàng năm công ty cử các cán bộ chuyên môn tham gia các khóa tập huấn về tiết kiệm năng lượng nhằm lan tỏa kiến thức và thực hành tiết kiệm năng lượng một cách hiệu quả".

Không chỉ dừng lại ở việc đào tạo, doanh nghiệp cần đánh giá lại toàn bộ quy trình sản xuất và tìm kiếm phương án thay thế nhằm giảm tối đa lượng điện năng tiêu thụ không cần thiết. Việc sử dụng các thiết bị hiện đại, tự động hóa trong sản xuất sẽ giúp tối ưu hóa quá trình vận hành, hạn chế lãng phí do hoạt động của các máy móc cũ kỹ. Đồng thời, mỗi cá nhân trong doanh nghiệp cần được khuyến khích đưa ra sáng kiến, góp ý nhằm cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng. Những sáng kiến này dù nhỏ nhưng khi được nhân rộng sẽ tạo nên tác động tích cực cho toàn bộ hệ thống sản xuất.

Từ góc độ kinh tế, việc giảm tiêu hao năng lượng không chỉ giúp doanh nghiệp cắt giảm chi phí vận hành mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh đáng kể. Trong bối cảnh giá điện tăng cao và nguồn cung năng lượng gặp nhiều biến động, doanh nghiệp có thể sử dụng khoản tiền tiết kiệm được để đầu tư vào các công nghệ mới, cải tiến quy trình sản xuất hoặc mở rộng thị trường. Điều này góp phần tạo ra một vòng tròn kinh tế tích cực, giúp ngành công nghiệp phát triển bền vững và ổn định hơn trong dài hạn.

Ngoài ra, việc tích hợp giải pháp tiết kiệm năng lượng còn giúp doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm xã hội một cách hiệu quả. Khi giảm mức tiêu thụ điện năng, doanh nghiệp không chỉ giảm được lượng khí thải mà còn góp phần vào chiến lược giảm phát thải toàn cầu. Đây là hành động thiết thực nhằm bảo vệ môi trường, giúp cải thiện chất lượng không khí và tạo ra môi trường sống lành mạnh cho cộng đồng. Qua đó, hình ảnh doanh nghiệp không chỉ là đơn vị sản xuất kinh doanh mà còn là người bạn đồng hành của cộng đồng, góp phần xây dựng một xã hội bền vững.

Đổi mới công nghệ cùng áp dụng hệ thống quản lý năng lượng ISO 50001 - con đường phát triển bền vững

Cùng với nâng cao ý thức tiết kiệm năng lượng, đổi mới công nghệ được xem là giải pháp then chốt trong việc giảm thiểu tiêu hao năng lượng và tăng hiệu quả sản xuất. Các thiết bị cũ kỹ không những tiêu thụ nhiều điện năng mà còn dễ gặp sự cố như rò rỉ điện, gây nguy cơ cháy nổ. Do đó, việc đầu tư thay thế các thiết bị lạc hậu bằng công nghệ tiên tiến không chỉ cải thiện hiệu suất làm việc mà còn nâng cao mức độ an toàn trong sản xuất.

Một trong những giải pháp công nghệ được ứng dụng rộng rãi hiện nay là sử dụng biến tần để điều khiển tốc độ động cơ theo nhu cầu thực tế của quá trình sản xuất. Công nghệ này đã được chứng minh giúp giảm tiêu hao điện từ 10 – 20% trong các ứng dụng như máy nén khí, quạt lò hơi, máy nghiền và máy bơm.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn đang tích cực lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái và các thiết bị thu hồi nhiệt từ quá trình sản xuất. Các giải pháp này không chỉ giảm mức tiêu thụ năng lượng mà còn tạo ra nguồn điện dư thừa, có thể hòa lưới và giúp giảm áp lực lên hệ thống cung cấp điện quốc gia.

Điển hình cho việc áp dụng công nghệ tiên tiến là Công ty Cổ phần Gạch Granit Nam Định (VID). Tại đây, việc đầu tư vào dây chuyền lò nung hiện đại cùng ứng dụng biến tần cho động cơ đã giúp doanh nghiệp tiết kiệm đến gần 30% năng lượng so với công nghệ truyền thống. Sự thay đổi này không chỉ tối ưu hóa quy trình sản xuất mà còn góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo đà cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt hiện nay.

Trong xu thế toàn cầu hóa và phát triển kinh tế xanh, áp dụng hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001 đã trở thành chiến lược được nhiều doanh nghiệp tiên phong lựa chọn. ISO 50001 không chỉ giúp doanh nghiệp nhận diện những điểm tiêu hao năng lượng, mà còn đưa ra phương án cải tiến quy trình sản xuất một cách liên tục và bài bản. Việc triển khai hệ thống này cho phép doanh nghiệp có được cái nhìn tổng thể về cách thức sử dụng năng lượng của mình, từ đó đưa ra những chiến lược điều chỉnh phù hợp nhằm giảm thiểu lãng phí và tối đa hóa hiệu quả sử dụng năng lượng.

Công ty Cổ phần sữa Việt Nam (Vinamilk) là một trong những doanh nghiệp tiên phong áp dụng hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001. Từ năm 2013, tất cả nhà máy của Vinamilk đã được triển khai hệ thống quản lý năng lượng này. Đội ngũ chuyên gia của Vinamilk liên tục đào tạo và cập nhật kiến thức về quản lý năng lượng cho CBCNV, giúp họ hiểu rõ và thực hiện các quy trình tiết kiệm năng lượng một cách hiệu quả. Nhờ đó, Vinamilk không chỉ giảm đáng kể chi phí vận hành mà còn gia tăng năng suất, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường qua việc giảm lượng khí thải và tiêu hao năng lượng không cần thiết. 

Mới đây, hội thảo “Xây dựng và vận hành hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001” được tổ chức vào sáng ngày 26/3 tại Hà Nội, với sự phối hợp của Bộ Công Thương và Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO), đã góp phần lan tỏa kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn cho các doanh nghiệp. Sự kiện quy tụ gần 60 học viên đến từ 30 doanh nghiệp thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau như giấy, thực phẩm, chế biến cao su, dệt may, hóa chất và xi măng. Qua đó, các chuyên gia hàng đầu đã chia sẻ kinh nghiệm quý báu trong việc xây dựng, triển khai và cải tiến hệ thống quản lý năng lượng ISO 50001, giúp các doanh nghiệp có cái nhìn sâu sắc hơn về lợi ích kinh tế và môi trường mà hệ thống này mang lại.

Phát biểu tại khóa đào tạo, bà Nguyễn Thị Lâm Giang – Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng ISO 50001 trong bối cảnh hiện nay. Bà guyễn Thị Lâm Giang cho biết, hệ thống quản lý năng lượng không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí mà còn đóng góp vào việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, giảm thiểu phát thải khí nhà kính và thúc đẩy phát triển bền vững.

Bà Lâm Giang cũng nhấn mạnh, cùng với việc Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đang được sửa đổi nhằm đáp ứng yêu cầu chuyển dịch kinh tế xanh của Việt Nam, Bộ Công Thương và UNIDO sẽ tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc triển khai các giải pháp tiết kiệm năng lượng, góp phần vào sự phát triển bền vững của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.

Những hoạt động như nâng cao ý thức sử dụng năng lượng, đổi mới công nghệ và áp dụng hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001 đang được các doanh nghiệp và cơ quan chức năng chú trọng triển khai nhằm tạo ra môi trường sản xuất hiệu quả, tiết kiệm và thân thiện với môi trường.

Việc tích hợp các giải pháp này không chỉ giúp doanh nghiệp giảm chi phí vận hành, gia tăng lợi nhuận mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững cho cả ngành công nghiệp Việt Nam. Qua đó, ISO 50001 đã và đang chứng minh vai trò là công cụ quản lý tiên tiến, giúp doanh nghiệp hiện đại hóa quy trình sản xuất, tối ưu hóa mức tiêu thụ năng lượng và tạo ra giá trị kinh tế lâu dài.

Duy Trinh - Thành Long