Jack Ma tham vọng thành ông trùm truyền thông mới của thế giới

Ông Lưu Kỳ Bảo, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Trung Quốc từng tán dương tỷ phú Jack Ma như một trong những cá nhân nguyên mẫu, là “quân át chủ bài của Trung Quốc đương đại” trong một cuộc họp báo vào năm ngoái. Tháng 12 vừa qua, tên tuổi Jack Ma tràn ngập trên các mặt báo khi nhà tỷ phú mạnh tay đầu tư 266 triệu USD mua lại tờ báo Trung Quốc bằng tiếng Anh The South China Morning Post. 

Tỷ phú Jack Ma mạnh tay đầu tư 266 triệu USD mua lại tờ The South China Morning Post. Ảnh: BBC

Jack Ma hiện cũng tuyên bố đang tìm kiếm khả năng mua lại cổ phần không tiết lộ ở một trong những tạp chí kinh doanh uy tín nhất Trung Quốc - Caixin. Đây là một phần của đế chế truyền thông đã khiến người ta gán Jack Ma với cái tên Rupert Murdoch của Trung Quốc (Rupert Murdoch là ông trùm truyền thông của nước Mỹ).

Đế chế đang dần lớn mạnh

Đó không phải là tất cả thương vụ truyền thông mà Jack Ma tham gia những năm gần đây. Kể từ năm 2013, tỷ phú đã mua lại cổ phần ở những tòa báo và trang mạng bao gồm Business Review, China Business Network và không thể không kể đến Youku Tudou, trang mạng chia sẻ video lớn nhất Trung Quốc.

Tỷ phú Jack Ma cũng đầu tư vào các sản phẩm truyền thông xã hội như Momo, một trong những ứng dụng hẹn hò phổ biến nhất Trung Quốc; Sina Weibo, trang mạng xã hội dạng tiểu blog lớn nhất nước.

Không dừng lại ở biên giới Trung Quốc, tỷ phú Jack Ma còn đầu tư cả vào truyền thông nước ngoài. Ảnh: BBC

Năm 2014, Jack Ma mua lại ChinaVision Media (sau được đổi tên thành Alibaba Pictures) và năm ngoái, tỷ phú chi 382 triệu USD để trở thành cổ đông lớn nhất của Beijing Enlight Media, nhà sản xuất của nhiều bộ phim bom tấn như Mất tích ở Thái Lan.

Nhà tỷ phú không chỉ đầu tư trong nước. Năm ngoái Jack Ma đầu tư 200 triệu USD vào Snapchat, một trong những ứng dụng phổ biến nhất thế giới và 215 triệu USD vào ứng dụng nhắn tin Tango.

Rupert Murdoch của Trung Quốc

Liệu có thực tế khi so sánh Jack Ma của Trung Quốc với ông trùm truyền thông của Mỹ Rupert Murdoch, người sở hữu đế chế truyền thông gồm tờ Braintain’s Sun và Wall Street Journal? Những người thân thuộc với những quyết định của Jack Ma cho rằng những khoản đầu tư còn có nhiều "sắc thái" hơn thế. “Jack Ma đang tăng cường đầu tư vào truyền thông, sẽ không quá khi chúng ta sẽ gọi ông ấy là một ông trùm truyền thông”, Duncan Clark - tác giả của The House that Jack Ma Built (cuốn tiểu sử về tỷ phú Jack Ma) cho hay. 

Tháng 8 năm ngoái, Jack Ma chi 4,5 tỷ USD mua lại cổ phần ở hãng bán lẻ Suning. Ảnh: BBC

Ông Clark, người đã theo dõi nhà tỷ phú từ thời thành lập Alibaba những năm 1990, nói: “Ông ấy đang cố gắng mở rộng hoạt động từ thương mại điện tử sang những lĩnh vực giá trị hơn mà tầng lớp trung lưu của Trung Quốc sẽ chi tiền nhiều trong tương lai”.

Ge Jia, một blogger nổi tiếng cũng cùng quan điểm này, cho rằng sự khác nhau giữa hai người này là rất lớn. “Sau tất cả, Murdoch tổ chức một môi trường truyền thông tự do cho phép ông ấy làm mọi việc mang lại lợi ích. Nhưng không hề cường điệu khi nói rằng môi trường truyền thông ở Trung Quốc lại khác”.

Hành động cân bằng

Tháng 11/2014, Jack Ma đúc kết phương châm kinh doanh của mình bằng “hai H” ( Healthcare and Happiness): Chăm sóc sức khỏe và hạnh phúc. Theo Jack Ma, đó là hai vấn đề lớn nhất mà Trung quốc phải đối mặt trong vòng 10 năm tới.

Chăm sóc sức khỏe liên quan đến kinh doanh dược phẩm và dịch vụ y tế. Hạnh phúc chỉ đầu tư tăng cao của tập đoàn Alibaba vào giải trí ví dụ như hãng Paramount Pictures của Mỹ (ví dụ điển hình là bộ phim Mission impossible - Rogue Nation, tạm dịch Nhiệm vụ bất khả thi 5: Quốc gia bí ẩn).

Việc Jack Ma mua lại tờ The South China Morning Post cho thấy “ông ấy muốn góp phần thúc đẩy tiếng nói và sự thống trị của Trung Quốc trên thế giới” trên cả thế giới truyền thông và thế giới chính trị, Duncan Clark cho hay. Ông Clark cũng cho hay, với tỷ phú Jack Ma, những lĩnh vực như truyền thông được nắm giữ bởi chính phủ và các doanh nghiệp chính phủ, nó có thể giúp ông đa dạng hóa và tiếp cận với nhiều mảng kinh doanh hơn là chỉ bán hàng online. 

Nhưng quá trình đó giống như một hành động cân bằng, Clark nói: “Họ phải làm theo những gì chính phủ đưa ra đến một phạm vi nhất định, giúp chính phủ thực hiện nhiệm vụ nhưng không được xa rời khách hàng và vẫn phải phục vụ khách hàng thật tốt”. Đó không phải là một nhiệm vụ dễ dàng và cần cân bằng “những luật lệ bảo thủ ngày càng nhiều của truyền thông và những thị hiếu tự do ngày càng tăng của giới trẻ”. 

Một thỏa thuận tiềm năng 

Một số người cho rằng để đạt được tham vọng, Jack Ma phải xoa dịu những chỉ trích về hoạt động kinh doanh của ông. Một trong số đó là Caixin, tạp chí bấy lâu nay được xem như The Economist của Trung Quốc. Tháng 3, có tin Ant Financial của tập đoàn Alibaba đang thương thuyết để mua lại cổ phần của Caixin Media, tạp chí có cuộc điều tra vào năm 2011 phanh phui  việc Jack Ma đã chuyển nhượng Alipay cho một tập đoàn mà không có sự đồng thuận của các cổ đông là Yahoo và Japan's SoftBank Group.

Tập đoàn Alibaba của Jack Ma đã xuất hiện trên sàn chứng khoán New York. Ảnh: BBC

Caixin xác nhận sắp hoàn thành vòng chuyển tiền với “một số nhà đầu tư tiềm năng mới” mà không nêu tên cụ thể. Công ty này luôn tuyên bố rằng họ chào đón những nhà đầu tư “chất lượng cao”. Hai nhân vật có liên quan đến thỏa thuận cho biết thỏa thuận vẫn “đang trong quá trình thực hiện”. Nếu thương vụ thành công, theo ông Clark, đó sẽ là một “hành động táo bạo” của tỷ phú Jack Ma.

“Thật sự là không có nhiều công ty truyền thông trong nước có giá trị như Caixin”. Nhưng blogger Ge Jia, người vừa bị kiện vì những chỉ trích tập đoàn Alibaba trên mạng không đồng ý. “Với tôi, đó là sự cộng tác với kẻ thù hơn là một hành động táo bạo. Jack Ma cần sự kết nối và sức ảnh hưởng của Caixin và Caixin thì cần tiền của ông ta bởi công ty chẳng làm ra lợi nhuận”.

Ge cho rằng anh không nghĩ bất cứ thỏa thuận nào với Caixin có thể biến Jack Ma thành một chiến sỹ, dù nó có thể làm cho tạp chí giảm đi chỉ trích về Alibaba và những hoạt động kinh doanh khác của Jack Ma. Đáp trả lại những mối quan tâm này, Caixin cho biết tháng trước, những nhà đầu tư tiềm năng đã “tôn trọng sự độc lập xuất bản của Caixin như những cổ đông trước đã từng và chấp nhận bức “tường lửa” và sắp xếp quản lý đảm bảo sự tín nhiệm của tờ báo".

>> Rưng rưng ngày về với mẹ của bé gái 4 tuổi bị bắt cóc qua hàng ngàn km

Cảnh Nguyễn