Không nên dùng hoa cúc vạn thọ làm rau ăn vì tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc thuốc bảo vệ thực vật

Thời gian gần đây trên mạng xã hội xuất hiện nhiều video chế biến món ăn từ hoa vạn thọ. Chỉ cần gõ từ khóa "mì tôm hoa vạn thọ", "gỏi gà hoa vạn thọ" sẽ cho ra một loạt kết quả với hàng chục video khác nhau. Mỗi video có từ hàng chục ngàn cho đến vài triệu lượt xem. Trong đó, điển hình là video "lần đầu ăn thử bông và lá hoa vạn thọ" của tài khoản TikTok tên @bepcuagiao, thu hút hơn 3 triệu lượt xem cùng gần 5.000 bình luận.

BS Nguyễn Võ Trà Mi, Viện nghiên cứu và tư vấn dinh dưỡng TP.HCM cho hay, bông vạn thọ có thể ăn được cả bông và lá. Các món ăn với bông vạn thọ cũng đã có từ lâu, phần lá có tinh dầu, mùi hơi hăng, vị đắng, phần bông ăn sẽ có vị đắng nhẹ, xốp xốp, nếu những ai quen được vị đắng sẽ cảm thấy ăn loại hoa này ngon.

Thế nhưng ăn bông cúc vạn thọ là điều không khuyến khích. Trong quá trình trồng trọt, cúc vạn thọ được phun khá nhiều hóa chất bảo vệ thực vật, do đó nếu lượng dư tồn hóa chất vào cơ thể sẽ có những nguy cơ gây ngộ độc, ảnh hưởng đến sức khỏe.

Theo chuyên gia, việc ăn cúc vạn thọ kết hợp với mì tôm lại tiềm ẩn một số nguy cơ như dị ứng, khó tiêu, tăng huyết áp hay béo phì… Một số người có thể dị ứng với hoa, dẫn đến các triệu chứng như ngứa, nổi mẩn, sưng tấy. Bông vạn thọ chứa saponin, sesquiterpene lactone và flavonoid - những chất kích thích tiêu hóa. Ăn quá nhiều có thể gây đầy bụng, khó tiêu, tiêu chảy.

Mì tôm chứa nhiều calo và dầu mỡ. Kết hợp với bông vạn thọ có thể dẫn đến tăng cân nếu ăn thường xuyên. Ngoài ra, cúc vạn thọ và mì tôm đều có hàm lượng muối cao, không tốt cho người có vấn đề về tim mạch.

"Có rất nhiều loại rau ngon, an toàn có thể kết hợp với mỳ tôm hay thực phẩm khác, tốt nhất là không nên dùng hoa cúc làm rau ăn để tránh nguy cơ nhiễm độc do hóa chất bảo vệ thực vật", chuyên gia khuyên.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên cán bộ Viện Công nghệ sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết, tuy cúc vạn thọ có nhiều lợi ích song cần sử dụng theo liều lượng và tuân thủ chỉ dẫn của thầy thuốc. Đặc biệt, không tự ý sử dụng loại hoa này làm thực phẩm.

Chuyên gia giải thích, cúc vạn thọ được trồng chủ yếu với mục đích làm cảnh. Để giữ cây tươi đẹp, người trồng có thể phun, tiêm những chất bảo vệ thực vật, chất tăng trưởng hay hóa chất khác. Vì vậy, nếu lấy chế biến sẽ gây hại cho sức khỏe nói chung, tăng nguy cơ ngộ độc và tiềm ẩn nhiều rủi ro khác.

"Nếu muốn chế biến món ăn, nên chọn cúc nhà trồng, sạch, đảm bảo an toàn thực phẩm và chỉ nên ăn thử một lần chứ không lạm dụng", ông Thịnh nói.

Người dị ứng với thành phần của cúc vạn thọ, phụ nữ có thai, người có tiền sử dị ứng, bệnh dạ dày, tim mạch nên hạn chế hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi ăn. Ông Thịnh khuyến cáo trước khi chế biến, nên chần qua nước sôi để loại bỏ vi khuẩn và giảm bớt vị hăng. Ăn lượng vừa phải, không lạm dụng và cần kết hợp với thực phẩm khác như rau xanh, trái cây để bổ sung vitamin và chất xơ.

Theo TS.BS Nguyễn Duy Tài, Phó trưởng Khoa Điều dưỡng và Xét nghiệm, Trường Đại học Công nghệ TP.HCM, Việt Nam là quốc gia có trữ lượng thảo dược rất lớn, vì vậy có nhiều cây cỏ, hoa xung quanh chúng ta là thuốc, cúc vạn thọ cũng thuộc nhóm này. Thông thường mọi người dùng lá cúc vạn thọ nhiều hơn, nhưng hoa cũng sử dụng được.

Theo quan niệm của y học cổ truyền, cúc vạn thọ có mùi thơm, tính mát, không có độc. Loại cây này có thể giúp tiêu viêm, thanh tâm giáng hỏa. Còn theo y học hiện đại, cúc vạn thọ có tác dụng giảm viêm, hỗ trợ điều trị viêm loét đại tràng hoặc ruột già, viêm khớp. Ngoài ra còn có tác dụng điều hòa kinh nguyệt ở phụ nữ", vị này nói và cho biết cúc vạn thọ cũng mang lại những công dụng tốt cho mắt khi dùng làm trà pha uống.

Tuy nhiên, thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Duy Tài cho rằng cúc vạn thọ vốn dĩ dùng để chưng, nên loại hoa này cũng thường chứa hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật rất nhiều. Trong khi tiêu chí sử dụng thực phẩm, làm thuốc cho người thì lại rất khắt khe.

"Nếu sử dụng làm thực phẩm kéo dài thì vô tình đưa vào trong cơ thể những hóa chất độc hại. Ngoài ra, do có công dụng điều hòa kinh nguyệt nên với phụ nữ có thai hoặc cho con bú cần cẩn thận khi dùng cúc vạn thọ", thạc sĩ, bác sĩ Tài cân nhắc và khuyên mọi người nên dùng với hàm lượng vừa phải, biết rõ nguồn gốc của cây. Nếu là hoa nhà trồng, không dùng hóa chất thì có thể sử dụng được.

QCVN 01-188:2018/BNNPTNT về chất lượng thuốc bảo vệ thực vật  Nguyên tắc chung về quản lý chất lượng thuốc bảo vệ thực vật phải tuân thủ các quy định của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa và các văn bản hướng dẫn. Thuốc bảo vệ thực vật nhập khẩu phải được kiểm tra nhà nước về chất lượng trước khi thông quan. Thuốc bảo vệ thực vật nhập khẩu phải được công bố hợp quy dựa trên kết quả chứng nhận của Tổ chức chứng nhận hợp quy được chỉ định. Đối với trường hợp sản xuất thuốc bảo vệ thực vật trong nước việc công bố hợp quy dựa trên kết quả chứng nhận của Tổ chức chứng nhận hợp quy được chỉ định hoặc dựa trên kết quả tự đánh giá sự phù hợp của tổ chức, cá nhân. Việc thử nghiệm chất lượng thuốc bảo vệ thực vật phục vụ chứng nhận và công bố hợp quy theo quy định tại Quy chuẩn này phải do phòng thử nghiệm được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ định. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấp tỉnh là đơn vị thực hiện tiếp nhận; hồ sơ đăng ký công bố hợp quy và ra Thông báo tiếp nhận hồ sơ công bố hợp quy.

An Dương (T/h)