Không thể tin Việt Nam ít người thất nghiệp

Phó Chủ nhiệm Bùi Sỹ Lợi khẳng định con số 1,84% lao động thất nghiệp thiếu cơ sở 

Sau khi Bộ Lao động công bố con số tỷ lệ lao động thất nghiệp ở Việt Nam chỉ 1,84%, dư luận đã đưa ra “những bình luận dữ dội” về độ tin cậy của con số này.

Vấn đề này càng nóng bỏng hơn với những quan điểm trái chiều từ chính Bộ Lao động và đại diện Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội tại diễn đàn kinh tế mùa thu 2014 diễn ra vào sáng 28/9.

Đại diện Bộ Lao động, bà Nguyễn Thị Lan Hương, Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội khẳng định tỷ lệ thất nghiệp 1,84% là “con số đáng tin cậy”, vì nó dựa trên phương pháp thống kê chuẩn của Tổng cục thống kê.

Bà Hương cũng thẳng thắn cho biết, đến cuối năm nay sẽ không đạt 1,6 triệu việc làm theo chỉ tiêu đặt ra, và sắp tới Bộ Lao động sẽ đề xuất không dùng chỉ tiêu 1,6 triệu lao động việc làm này nữa.

Ngoài ra trong thời gian qua chuyển dịch cơ cấu việc làm cũng rất chậm, lao động việc làm ở nông thôn tăng lên. Điều đáng báo động khi tỷ lệ lao động là chủ doanh nghiệp giảm mạnh, trong khi đó tỷ lệ lao động trong kinh tế hộ gia đình lại tăng lên. Lao động chuyển từ nông nghiệp sang công nghiệp đang rất khó khăn, sau khi di chuyển 1 thời gian không thành công họ lại quay trở lại…

“Tỷ lệ thất nghiệp thấp không phải không đáng tin cậy mà là đáng buồn” – bà Hương nói.

Phản bác lại ý kiến này, Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi nói, con số 1,84% được điều tra và công bố vừa qua không phải của Bộ Lao động thực hiện mà đây là phương pháp tính của ILO.

“Phương pháp này đúng nhưng không đúng và không phù hợp với thực tiễn Việt Nam”. Ông Lợi khẳng định và lý giải cách tính lao động thất nghiệp của họ từ số lượng người mất việc làm trên tổng lực lực lượng lao động xã hội, và nguy hiểm nhất là họ chỉ điều tra trong 7 ngày.

Vấn đề thứ 2, cách họ chọn 500 nghìn hộ cũng không chính xác. Cuối cùng, về phương pháp điều tra tỷ lệ người thất nghiệp, phải thỏa mãn 3 vấn đề: Người lao động đang không có việc làm, bản thân anh phải muốn việc làm và đang tìm việc làm.

Cũng theo ông Lợi các nước họ điều tra lao động dựa trên cơ sở người đang hưởng trợ cấp thất nghiệp, nhưng Việt Nam ta lại rất khó áp dụng cách này. Các nước điều tra chủ yếu là lao động trong khu vực có quan hệ lao động, còn mình thì khu vực không có quan hệ lao động lại lớn hơn rất nhiều.

“Tại sao khi công bố con số này người ta cứ la lên? Vì doanh nghiệp thì phá sản, lao động khu vực có quan hệ lao động lại đang chạy về khu vực không có quan hệ lao động, còn lao động nông thôn lại không chuyển về khu công nghiệp, đô thị. Vì thế chúng ta không thể xử lý được bài toán thất nghiệp như thế”.

Đề cập đến chất lượng nguồn lao động, theo mục tiêu phấn đấu trong năm nay chúng ta sẽ đạt 52% lực lượng lao động được qua đào tạo. Đến giờ này đã đạt 49%, nhưng theo ông Lợi thì “đào tạo của ta rất kỳ khi chỉ học 3 ngày cũng trở thành lao động qua đào tạo, không có bằng cấp cũng gọi là qua đào tạo”.

Điều này dẫn đến năng suất lao động xã hội rất thấp, thậm chí còn thấp nhất trong khu vực. Điều này cũng lý giải thêm về con số thất nghiệp của chúng ta hiện nay.

Bên cạnh đó, ông Bùi Sỹ Lợi cũng cho rằng, chỉ tiêu giải quyết lao động việc làm chúng ta đặt ra hàng năm cũng rất ảo. Ông dẫn dụ, 8 tháng đầu năm chúng ta đưa được 73 nghìn lao động đi làm việc ở nước ngoài, nhưng Bộ Lao động lại không trả lời được câu hỏi có bao nhiêu người về trước hạn?

Ông Lợi khẳng định chí ít cũng có khoảng 10 – 20% trong số 73 nghìn lao động đó về trước thời hạn, như vậy họ đang nghèo lại càng nghèo hơn, vì họ phải vay vốn và không có tiền trả.

Theo Infonet