Mỹ: Nhiều người đối mặt nguy cơ mắc thiểu năng trí tuệ do nhiễm độc chì từ khí thải

Mức độ ô nhiễm do khí thải từ động cơ đốt (khí thải của ô tô) đang lên cơn báo động trong rất nhiều năm qua. Đây cũng là những nguyên nhân gây tác hại đến con người và tất cả vạn vật xung quanh. Điều này đã trở thành gánh nặng cho các nhà sản xuất xe.

Hiện nay, loại động cơ hybrid đã và đang thể hiện ưu điểm vượt trội so với các động cơ truyền thống về khả năng tiết kiệm nhiên liệu và giảm nồng độ khí thải độc hại. Tuy nhiên, động cơ đốt trong ra đời đã mở ra một kỷ nguyên mới cho sự phát triển kinh tế, khoa học kỹ thuật của loài người, tuy nhiên nó cũng gây ra không ít tác động xấu đến sức khoẻ con người và môi trường sinh thái bởi khí thải độc hại.

Trong quá trình hoạt động, động cơ đốt trong thải ra các chất như CO, CO2, NOx, HC, Pb, CFC và các hợp chất của lưu huỳnh. Hiện nay không chỉ ở nước ta mà trên thế giới đã cấm sử dụng các loại xăng có pha chì (Pb) – một chất phụ gia làm tăng chỉ số octan có tính độc tố cao. Ngoài việc gây ô nhiễm trực tiếp, các chất thải này khi phát tán vào không khí sẽ bị phân tích hoặc tổng hợp tạo ra các hợp chất khác nhau có thể gây ung thư cho con người và làm thay đổi môi trường sinh thái, khí hậu.

Nhiều người Mỹ bị nhiễm độc chì từ khí thải ô tô 

Nghiên cứu mới cho thấy nhiễm độc chì từ khí thải xe hơi đã khiến người Mỹ mất đi số điểm IQ khổng lồ. Thậm chí, một số người có thể bị thiểu năng trí tuệ.

Năm 1923, lần đầu tiên chì được thêm vào xăng để giúp động cơ ô  tô khỏe hơn. Tuy nhiên, người Mỹ không hề biết sau sự kiện này, họ phải trả giá bằng chính sức khỏe.

Tính đến năm 2015, hơn 170 triệu người Mỹ (hơn 50% dân số) có biểu hiện lâm sàng về mức độ chì trong máu khi còn nhỏ. Con số này có thể dẫn tới chỉ số thông minh của họ thấp hơn, nguy cơ cao mắc các bệnh suy giảm sức khỏe lâu dài như teo não, bị bệnh tâm thần, tim mạch…

TS Reuben và các đồng nghiệp của ông phát hiện về cơ bản tất cả người dân Mỹ sinh ra trong hai thập kỷ đó đều bị nhiễm độc chì vì hít phải khói xe.

Đáng ngạc nhiên hơn nữa là phơi nhiễm chì từ thời thơ ấu có thể giảm điểm IQ tích lũy của nước Mỹ. Con số ước tính là 824 triệu điểm. Trung bình, mỗi người dân Mỹ mất gần 3 điểm IQ.

Các nhà nghiên cứu tính toán điều tồi tệ nhất sẽ xảy đến với những người sinh vào những năm giữa - cuối 1960. Họ có thể mất tới 6 điểm IQ. Trẻ em có nồng độ chì cao nhất trong máu sẽ mất điểm IQ gấp 8 lần mức tối thiểu hiện tại. Thậm chí tệ hơn, chúng có thể mất hơn 7 điểm IQ so với trung bình.

Một nghiên cứu mới do Đại học Duke, Đại học bang Florida, Mỹ, phát hiện tính toán với khói xe do khí pha chì thải ra đã cướp đi 824 triệu điểm IQ của hơn 170 triệu người dân Mỹ đang sống. Con số này tương đương IQ của 50% dân số nước Mỹ đã bị suy giảm vì ảnh hưởng của sự kiện trên.

Nghiên cứu được công bố ngày 7/3 trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences.

Nghiên cứu do TS Aaron Reuben, chuyên gia về tâm lý lâm sàng tại Đại học Duke và các cộng sự ở Đại học bang Florida, thực hiện. Ông Reuben cho rằng những người Mỹ sinh trước năm 1996 có nguy cơ mắc các vấn đề về sức khỏe liên quan chì cao hơn, như lão hóa não nhanh.

Khí pha chì dùng cho ô tô đã bị cấm sử dụng tại Mỹ vào năm 1996, song, các nhà nghiên cứu nhận định bất kỳ ai sinh trước thời điểm này, đặc biệt vào những năm 1960, 1970, đều bị nhiễm độc chì cao từ khi còn nhỏ.

Nhiễm độc chì nguy hiểm thế nào?

Chì là kim loại nặng có thể tìm thấy ở tất cả môi trường, chủ yếu là do các hoạt động của con người gây ô nhiễm như đốt các nhiên liệu hóa thạch, khai thác mỏ, các hoạt động sản xuất. Đây là chất độc thần kinh và có thể ăn mòn các tế bào não sau khi xâm nhập cơ thể. Điều đó đồng nghĩa một khi đã phơi nhiễm chì, người bệnh sẽ không thể an toàn ở bất kỳ thời điểm nào trong cuộc đời.

Trẻ nhỏ đặc biệt dễ bị nhiễm chì, làm giảm sự phát triển của não bộ và khả năng nhận thức. Thật không may, dù ở tuổi nào, não bộ của chúng ta không được trang bị đầy đủ để chống lại nguy cơ này.

TS Reuben cho biết: “Chì có thể đi vào máu khi con người hít vào cơ thể dưới dạng bụi hoặc ăn thực phẩm nhiễm độc. Trong máu, chì sẽ đi vào não và phá hủy nhiều tế bào của cơ quan này”. Con đường chính để chì xâm nhập vào mạch máu là ống xả ôtô.

Ông Reuben và cộng sự sử dụng dữ liệu công khai về nồng độ chì trong máu thời thơ ấu của công dân Mỹ. Dữ liệu này gồm tần suất sử dụng khí có chì, thống kê dân số. Từ đây, họ phát hiện gánh nặng cả đời của việc phơi nhiễm chì ở những người Mỹ còn sống từ năm 2015 đến nay. Nhóm tác giả ước tính sự tấn công của chì với trí thông minh (IQ) của người dân Mỹ bằng cách tính toán điểm IQ bị mất do tiếp xúc khí chứa chì.

"Thành thật mà nói, tôi đã bị sốc. Mặc dù đã chuẩn bị cho kết quả này nhưng nó vẫn khiến tôi rất sốc khi nhìn vào những con số", GS McFarland, Đại học bang Florida, thành viên nhóm tác giả, thốt lên.

Việc giảm một vài điểm IQ có vẻ không đáng kể, nhưng các tác giả lưu ý rằng những thay đổi này đủ mạnh để khiến 50% dân số Mỹ có khả năng nhận thức ở dưới mức trung bình (IQ >85) hay thậm chí bị xếp vào nhóm thiểu năng trí tuệ (IQ <70).

Các tác giả đang phân tích sự chênh lệch về chủng tộc khi tiếp xúc chì từ thời thơ ấu. Đặc biệt, họ sẽ xem xét những hậu quả lâu dài của việc phơi nhiễm chì trong quá khứ với sức khỏe não bộ ỏ tuổi già. Điều này dựa trên những phát hiện trước đó về việc người trưởng thành có mức độ phơi nhiễm chì cao từ thuở thơ ấu có thể bị lão hóa não nhanh hơn.

TS Reuben nhấn mạnh: “Hàng triệu người trong chúng ta đang phải chịu hậu quả từ tiền sử phơi nhiễm chì. Nó không giống bạn bị tai nạn xe hơi và rách cổ tay, được chữa lành và sau đó hồi phục. Nó trở thành kẻ thù len lỏi trong cơ thể bạn, không thể loại bỏ. Chúng tôi đang cố gắng hiểu những tác động của nó với cuộc sống ngày nay”.

An Dương (T/h)