Năm 2017: Nhiều rào cản doanh nghiệp đã được gỡ bỏ

Năm 2017, Chính phủ đã hoàn thành toàn bộ 13 chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội do Quốc hội đề ra sau nhiều năm không đạt một số chỉ tiêu quan trọng.

Trong đó, có nhiều chỉ tiêu quan trọng đạt và vượt như: Tốc độ tăng trưởng GDP đạt 6,81%, vượt kế hoạch đề ra (6,7%); Xuất khẩu tăng mạnh (đạt mức tăng 21%), xuất khẩu thủy sản và rau củ quả đạt mức ấn tượng trên 41%. xuất khẩu nông sản đạt mức ấn tượng trên 33 tỷ USD.

Lĩnh vực nông nghiệp cũng đã bắt đầu phục hồi tăng trưởng dù khiêm tốn với mức tăng 3%. Thu hút đầu tư trực tiếp gián tiếp từ nước ngoài tăng mạnh. Giải ngân đạt mức kỷ lục 16 tỷ USD

Môi trường kinh doanh được cải thiện, với nhiều chỉ số về xếp hạng năng lực cạnh tranh được tăng lên rõ rệt. Đáng chú ý nhất, sau nhiều năm bị giảm điểm, Việt Nam đã tăng 14 bậc trên Bảng xếp hạng "Môi trường kinh doanh năm 2017" của Ngân hàng Thế giới (WB).

Đây là những kết quả đo lường được từ một loạt những cải cách mà Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngàn thực hiện để cắt giảm hàng loạt giấy phép, điều kiện kinh doanh không cần thiết, cắt giảm mạnh thủ tục hành chính trong các lĩnh vực: Thuế, hải quan, tiếp cận điện năng...với mục tiêu xây dựng Chính phủ hành động, kiến tạo và liêm chính.

Năm 2017, Thủ tướng đã tổ chức cuộc gặp gỡ với khối DN tư nhân để lắng nghe khó khăn của DN. Bên cạnh Nghị quyết 19, Nghị quyết 35 về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh và hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân. Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành bãi bỏ các thủ tục hành chính, giấy phép con, điều kiện kinh doanh, phấn đấu năm 2018 giảm 1/3 đến 1/2 số các điều kiện kinh doanh, kiểm tra chuyên ngành.

Tại hội nghị Chính phủ với các địa phương vừa diễn ra, báo cáo về tình hình thực hiện Nghị quyết số 19-2017/NQ-CP về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và tình hình thực hiện Nghị quyết số 35/NQ-CP về hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết nhìn chung, các bộ, ngành, địa phương đã có sự quan tâm, vào cuộc mạnh mẽ, tạo chuyển biến tích cực theo đúng chủ trương xây dựng Chính phủ kiến tạo, lấy người dân, doanh nghiệp làm đối tượng phục vụ và đã thu được nhiều kết quả quan trọng.

Hơn 5.000 thủ tục được cắt giảm, đơn giản hóa

Trong đó, nổi bật là công tác chỉ đạo, điều hành và tổ chức, thực hiện có nhiều tiến bộ cả ở cấp trung ương và địa phương. Các bộ, ngành và địa phương đã nỗ lực, cố gắng trong triển khai, đôn đốc, theo dõi, giám sát thực hiện Nghị quyết, kết quả thực hiện được cập nhật kịp thời, nhiều địa phương đã tích cực tổ chức các hoạt động đối thoại giữa chính quyền với doanh nghiệp, có nhiều sáng kiến cải cách thủ tục hành chính hiệu quả.

Thứ hai, cải cách thủ tục hành chính tiếp tục được triển khai mạnh mẽ, giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc, kiến nghị của doanh nghiệp, nhất là thủ tục về thuế, hải quan, xuất nhập khẩu, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp phát triển sản xuất, kinh doanh.

Cơ chế một cửa quốc gia đảm nhiệm 41 thủ tục hành chính của 10 bộ, ngành đã thu hút được trên 15 nghìn lượt doanh nghiệp tham gia, sử dụng; trong số hơn 5.000 thủ tục hành chính được cắt giảm và đơn giản hóa, đã có 675 điều kiện đầu tư, kinh doanh được đơn giản hóa, 47 thủ tục hành chính về xây dựng được cắt giảm.

Triển khai rà soát 368 văn bản quy phạm pháp luật về kiểm tra chuyên ngành; sửa đổi 66 văn bản. Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng triển khai dự thảo các Nghị định về sửa đổi, kiểm soát các quy định về điều kiện đầu tư, kinh doanh...

Thứ ba, môi trường đầu tư kinh doanh được cải thiện đáng kể đã tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển, nhất là doanh nghiệp khởi nghiệp, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Trong năm 2017, tinh thần khởi nghiệp, lập nghiệp diễn ra sôi động, có sức lan tỏa mạnh từ Trung ương đến địa phương, được các cấp, các ngành và toàn xã hội quan tâm, ủng hộ mạnh mẽ; đề án hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo quốc gia được triển khai tích cực; tổ chức khảo sát tình hình thực thi pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp; hỗ trợ cá nhân khởi nghiệp, kết nối với nhà đầu tư, chuyên gia, tổ chức tư vấn...

Thứ tư, quyền kinh doanh, tiếp cận nguồn lực và cơ hội kinh doanh của các doanh nghiệp được đảm bảo, với Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa được Quốc hội thông qua, Nghị định số 01/2017/NĐ-CPquy định cụ thể trình tự một số thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực đất đai, Nghị định số 68/2017/NĐ-CP về quản lý, phát triển cụm công nghiệp

Thứ năm, với phương châm Chính phủ đồng hành cùng doanh nghiệp, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai nhiều biện pháp đồng bộ nhằm giảm đáng kể chi phí cho doanh nghiệp. Trong đó, Bộ Tài chính đã dự thảo, ban hành 8/17 thông tư, dự kiến bãi bỏ 10 và điều chỉnh giảm mức thu của 23 khoản phí và lệ phí; Bộ Giao thông vận tải triển khai làm việc cụ thể với các nhà đầu tư, triển khai giảm giá ở 38/73 trạm thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ...

Thứ sáu, tăng cường các giải pháp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị số 20/CT-TTg yêu cầu các cơ quan chức năng không được thanh tra quá 1 lần/năm đối với mỗi doanh nghiệp. Thanh tra Chính phủ đã quán triệt và tăng cường công tác thanh tra, xử lý vi phạm theo hướng lồng ghép, phối hợp và kế thừa…

Nhiều vấn đề cần cải thiện

Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng nhấn mạnh rằng vẫn còn một số tồn tại, hạn chế trong việc triển khai Nghị quyết 19, Nghị quyết 35. Cụ thể là chưa giải quyết triệt để được sự không thống nhất giữa các luật, nhất là về đầu tư, môi trường, đất đai, xây dựng. Vẫn tồn tại tình trạng nhiều cơ quan cùng quản lý một vấn đề; công tác phối hợp giữa các bộ, ngành trong thực hiện cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN hiệu quả chưa cao.

Tiếp cận tín dụng, đất đai còn khó khăn, nhất là đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Chi phí kinh doanh cơ bản còn ở mức cao, nhất là chi phí kiểm tra chuyên ngành trong các lĩnh vực y tế, nông nghiệp, chi phí logistic. Công tác thanh tra, kiểm tra ở cấp địa phương vẫn còn một số chồng chéo, trùng lắp về nội dung, phối hợp chưa hiệu quả giữa ngành thanh tra và ngành kiểm toán, chưa có sự kế thừa các kết luận thanh tra, kiểm tra giữa các cơ quan...

Mới chỉ có một số ít bộ, ngành thực hiện rà soát và đưa ra phương án cắt giảm điều kiện kinh doanh; vẫn còn lúng túng trong phân biệt điều kiện kinh doanh đối với ngành nghề và quản lý chuyên ngành đối với sản phẩm, hàng hóa. Công tác quản lý, kiểm tra chuyên ngành chậm cải thiện, như: danh mục mặt hàng phải kiểm tra chuyên ngành còn rộng và có xu hướng ngày càng tăng; vẫn còn sản phẩm, hàng hóa có khả năng gây mất an toànchưa có quy chuẩn kỹ thuật tương ứng; quản lý chuyên ngành còn chồng chéo giữa các Bộ; thời gian thực hiện thủ tục kiểm tra chuyên ngành còn dài...

Thứ hạng môi trường kinh doanh, năng lực cạnh tranh của Việt Nam đã có nhiều cải thiện tích cực, nhưng vẫn thiếu tính bền vững và còn khoảng cách khá xa so với một số nước trong khu vực. Vẫn còn một số chỉ số trong nhiều năm chưa có cải cách nào hoặc có cải cách nhưng chậm và cách xa so với các nước trong khu vực, như chỉ số Hiệu quả thị trường hàng hoá; Chất lượng cơ sở hạ tầng; Trình độ phát triển kinh doanh. Một số chỉ số về Môi trường kinh doanh vẫn nằm cuối bảng xếp hạng, như chỉ số Khởi sự kinh doanh (thứ 123); Giải quyết phá sản doanh nghiệp (thứ 129); Đăng ký sở hữu và sử dụng tài sản nhiều năm nay không có cải cách và sự cải thiện nào.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, nguyên nhân chủ yếu của những tồn tại là tâm lý trì trệ, ngại cải cách, đổi mới cả trong tư duy, cách nghĩ, cách làm vẫn còn tồn tại phổ biến, chưa đáp ứng được tinh thần kiến tạo và sự phát triển của thực tiễn. Tình trạng “trên nóng dưới lạnh” chậm được khắc phục, chỉ có một số ít địa phương triển khai quyết liệt thu được kết quả tích cực về đăng ký kinh doanh, thu hút đầu tư nước ngoài…

“Bước sang năm 2018, các cấp, các ngành cần tập trung nỗ lực để cải cách và đổi mới hơn nữa cả về tư duy, phương pháp, cách làm, coi đó là yêu cầu cấp bách đòi hỏi cần có sự vào cuộc của toàn hệ thống nhằm đáp ứng xu thế tất yếu của hội nhập và phù hợp với kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đề xuất giải pháp để đưa Việt Nam vào nhóm ASEAN-4 về năng lực cạnh tranh và môi trường kinh doanh.

Uyên Chi (t/h)