Nghị định 262 mở đường cho sắp xếp tổ chức KHCN công lập tinh gọn, hiệu quả

Ngày 14/10/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 262/2025/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Khoa học Công nghệ và đổi mới sáng tạo 2025 về thông tin, thống kê, đánh giá, chuyển đổi số và các vấn đề chung.

Trong đó, Nghị định 262 định hướng, xác lập việc sáp nhập, hợp nhất, giải thể các tổ chức khoa học công nghệ công lập nhằm hình thành mạng lưới nghiên cứu tinh gọn, hiệu quả, gắn với các mục tiêu chiến lược quốc gia. Vấn đề này đang nhận được sự quan tâm lớn của dư luận.

Nghị định 262 mở đường cho sắp xếp tổ chức khoa học và công nghệ công lập tinh gọn và hiệu quả. (Ảnh minh họa)

Trả lời vấn đề này, đại diện Vụ Tổ chức cán bộ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết, Điều 12 Nghị định 262 quy định chi tiết về hồ sơ, điều kiện, trình tự, thủ tục thành lập, tổ chức lại, giải thể tổ chức KH&CN công lập theo quy định của Chính phủ về thành lập, tổ chức lại, giải thể đơn vị sự nghiệp công lập.

Việc định hướng cho tổ chức lại, giải thể các tổ chức KH&CN công lập là một trong các nhiệm vụ Chính phủ giao Bộ KH&CN tại Nghị quyết số 71/NQ-CP ngày 01/4/2025 về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia: Đề án “Rà soát, điều chỉnh Quy hoạch các tổ chức KH&CN công lập; tổ chức đánh giá, sáp nhập, giải thể các tổ chức KH&CN công lập hoạt động không hiệu quả để tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm cho các tổ chức mạnh, kết hợp chặt chẽ giữa nghiên cứu, ứng dụng và đào tạo; đầu tư năng lực cho các tổ chức nghiên cứu phát triển công lập”.

Đến nay, Bộ KH&CN đã trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo Đề án theo hướng tập trung định hướng sắp xếp tổ chức KH&CN công lập theo định hướng lớn như sau:

Thứ nhất, sắp xếp tổ chức KH&CN công lập theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu quả, nhằm tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao năng lực nghiên cứu, phát triển, ứng dụng và chuyển giao công nghệ;

Thứ hai, phát triển các tổ chức KH&CN công lập ứng dụng và phát triển công nghệ theo hướng đa ngành, đa lĩnh vực, tăng dần mức độ tự chủ; giành nguồn lực để tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, xây dựng các tổ chức đầu tàu trong nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội;

Thứ ba, các tổ chức KH&CN công lập nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu chiến lược, chính sách phát triển theo mô hình chuyên sâu, có năng lực khoa học xuất sắc, tiệm cận trình độ khu vực và quốc tế. Trong đó, các tổ chức nghiên cứu cơ bản tập trung vào các lĩnh vực mũi nhọn, đẩy mạnh công bố quốc tế, tăng cường hợp tác liên ngành và đặt nền tảng tri thức cho các hoạt động đổi mới sáng tạo. Các tổ chức nghiên cứu chiến lược, chính sách cấp quốc gia, ngành có khả năng cung cấp luận cứ khoa học cho hoạch định các chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước trong từng ngành và lĩnh vực.

Ngoài ra, Nghị định 262 cũng nêu rõ về điều kiện thành lập tổ chức khoa học và công nghệ, có thể kể đến như:

Thứ nhất về Điều lệ tổ chức và hoạt động: Có điều lệ tổ chức và hoạt động quy định rõ: tên gọi, mục tiêu, chức năng, nhiệm vụ, lĩnh vực hoạt động, cơ cấu tổ chức, quyền và nghĩa vụ của tổ chức, phương thức quản lý và điều hành, điều kiện chia, tách, sáp nhập, giải thể và các nội dung khác theo quy định của pháp luật; Có trụ sở chính tại Việt Nam với địa chỉ rõ ràng theo địa danh hành chính, có số điện thoại, địa chỉ thư điện tử liên lạc chính thức;…

Thứ hai về nhân lực khoa học và công nghệ: Có ít nhất 05 người có trình độ đại học trở lên làm việc toàn thời gian (đối với tổ chức khoa học và công nghệ công lập thực hiện theo quy định của Chính phủ về thành lập, tổ chức lại, giải thể đơn vị sự nghiệp công lập); trong đó tối thiểu 30% có trình độ chuyên môn phù hợp với từng lĩnh vực đăng ký hoạt động; 

Người đứng đầu tổ chức phải có trình độ đại học trở lên, có năng lực chuyên môn và kinh nghiệm quản lý phù hợp; đối với tổ chức khoa học và công nghệ công lập được thành lập dưới hình thức viện, người đứng đầu phải có trình độ tiến sĩ;…

Thứ ba về cơ sở vật chất - kỹ thuật: Có quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hợp pháp trụ sở, nhà xưởng, phòng thí nghiệm, thiết bị, tài sản trí tuệ và các phương tiện kỹ thuật khác đáp ứng yêu cầu thực hiện chức năng, nhiệm vụ của tổ chức khoa học và công nghệ.

Thanh Tùng