Nghị định về kinh doanh xăng dầu có điểm gì mới?

Bộ Công Thương đang xây dựng Dự thảo Nghị định về kinh doanh xăng dầu (sau đây gọi tắt là Dự thảo) và lấy ý kiến các đối tượng chịu tác động. Dự thảo sửa đổi, bổ sung quy định về: nguyên tắc điều hành, thời gian điều chỉnh giá xăng dầu; giá bán xăng dầu tối đa; quỹ bình ổn giá xăng dầu; hệ thống kinh doanh xăng dầu; tỷ lệ sở hữu vật chất kinh doanh; điều kiện đối với thương nhân đầu mối kinh doanh (kinh nghiệm, năng lực thực hiện tổng nguồn xăng dầu, kho chứa); nguồn mua xăng của thương nhân phân phối; dự trữ lưu thông xăng dầu… Dự kiến văn bản sẽ ảnh hưởng đến các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu. 

Trên cơ sở kế thừa các nội dung hợp nhất của các Nghị định về kinh doanh xăng dầu hiện hành, Nghị định mới về kinh doanh xăng dầu thay đổi các nội dung sau:

Công thức và cơ chế giá xăng dầu

Theo quy định hiện hành, công tác điều hành giá xăng dầu do cơ quan quản lý nhà nước thực hiện, cụ thể là Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp Bộ Tài chính thực hiện điều hành giá xăng dầu. Bộ Tài chính hướng dẫn phương pháp xác định yếu tố cấu thành giá cơ sở xăng dầu, rà soát điều chỉnh các khoản chi phí cấu thành giá cơ sở (dựa vào báo cáo của các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu), thuế nhập khẩu bình quân gia quyền hàng Quý… và thông báo cho Bộ Công Thương để áp dụng vào công thức tính giá cơ sở các mặt hàng xăng dầu.

Bộ Công Thương căn cứ phương pháp tính giá cơ sở do Bộ Tài chính hướng dẫn, các yếu tố hình thành giá cơ sở do Bộ Tài chính thông báo, văn bản tham gia ý kiến về phương án điều hành giá của Bộ Tài chính tại từng kỳ điều hành giá xăng dầu để tính toán, công bố giá cơ sở các mặt hàng xăng dầu theo chu kỳ 7 ngày/lần (như hiện nay). Thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, thương nhân phân phối xăng dầu căn cứ giá cơ sở do Bộ Công Thương phối hợp Bộ Tài chính công bố định kỳ để tổ chức giá bán lẻ xăng dầu trong hệ thống phân phối của thương nhân.

Với cơ chế điều hành giá xăng dầu hiện nay, cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp phải thực hiện qua quá nhiều bước, thương nhân kinh doanh xăng dầu không chủ động trong quyết định giá bán lẻ xăng dầu trong hệ thống phân phối của thương nhân mà trông chờ vào giá cơ sở do cơ quan quản lý nhà nước công bố rồi thực hiện theo; giá cơ sở các mặt hàng xăng dầu căn cứ vào các yếu tố hình thành trong quá khứ với thời gian tương đối dài (chi phí kinh doanh, thuế nhập khẩu bình quân gia quyền được tính toán dựa vào số liệu của Quý trước để áp dụng trong tính toán giá cơ sở các mặt hàng xăng dầu ở Quý sau) dẫn tới chưa sát với thực tế…

Như vậy, cơ chế điều hành giá xăng dầu hiện nay chưa bảo đảm thực hiện theo cơ chế thị trường theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25 tháng 10 năm 2007 của Bộ Chính trị khóa X về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2050, Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11 tháng 02 năm 2020 của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, cụ thể là: áp dụng giá thị trường đối với mọi loại hình năng lượng, xóa bỏ mọi rào cản để bảo đảm giá năng lượng minh bạch do thị trường quyết định; Nhà nước điều tiết hợp lý thông qua các công cụ thị trường (thuế, phí, các quỹ…) và chính sách an sinh xã hội phù hợp…

Quán triệt tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25 tháng 10 năm 2007 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11 tháng 02 năm 2020 của Bộ Chính trị về việc áp dụng giá thị trường đối với mọi loại hình năng lượng, Nhà nước điều tiết hợp lý thông qua các công cụ thị trường và chính sách an sinh xã hội phù hợp; để tạo môi trường cạnh tranh giữa các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu với nhau; trong điều kiện xăng dầu thuộc danh mục hàng hóa dịch vụ thực hiện bình ổn giá theo quy định tại Luật Giá (cần có cơ chế kiểm soát giá trần đối với xăng dầu bán lẻ trên thị trường); dự thảo Nghị định quy định nhà nước không tham gia vào quá trình điều hành giá nhưng công bố các yếu tố hình thành giá và để doanh nghiệp tự quyết định giá. Cụ thể:

Nhà nước công bố giá thế giới bình quân 7 ngày/lần (nhiều thương nhân kinh doanh xăng dầu đề xuất 15 ngày/lần để đảm bảo tính ổn định), thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu căn cứ các yếu tố cố định như thuế các loại, được quyền cộng thêm khoản chi phí kinh doanh, lợi nhuận định mức đã được quy định tại Nghị định để công bố giá bán lẻ xăng dầu (riêng dầu madút là giá bán buôn) trên thị trường. Giá bán xăng dầu của thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu trên thị trường không được vượt quá giá được tính toán theo công thức:

Giá bán xăng dầu tối đa bằng (=) {Giá xăng dầu thế giới (x) tỷ giá ngoại tệ} cộng (+) thuế nhập khẩu cộng (+) thuế tiêu thụ đặc biệt cộng (+) thuế bảo vệ môi trường cộng (+) thuế giá trị gia tăng cộng (+) chi phí kinh doanh, lợi nhuận định mức của doanh nghiệp.

Trong đó: Giá xăng dầu thế giới là giá xăng dầu thế giới bình quân 7 ngày (hoặc 15 ngày) liên tiếp (theo ý kiến góp ý của các Bộ, ngành, doanh nghiệp). Tỷ giá ngoại tệ là tỷ giá giữa đồng Việt Nam và đồng đô la Mỹ bán ra cuối ngày của Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam tính bình quân theo số ngày có giá xăng dầu thế giới. Thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường, thuế giá trị gia tăng thực hiện theo quy định pháp luật về thuế

Chi phí kinh doanh, lợi nhuận định mức của doanh nghiệp được tính theo các mức tối đa như sau: Phương án 1: Chi phí kinh doanh, lợi nhuận định mức được quy định theo giá trị tuyệt đối. Hiện nay, các khoản chi phí từ khâu tạo nguồn đầu vào, phân phối trong nước và lợi nhuận định mức của thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu (bao gồm cả hoa hồng đại lý, chiết khấu tới khâu bán lẻ) khoảng từ 1.800 - 2.500 đồng/lít,kg xăng dầu tùy từng chủng loại.

Phương án 2: Chi phí kinh doanh, lợi nhuận định mức biến đổi theo tỷ lệ % theo biến động giá xăng dầu thế giớiTối đa là…% (chẳng hạn là 20%) trong trường hợp bình quân giá xăng dầu thế giới 15 ngày đạt mức… USD/thùng (chẳng hạn là 30 USD/thùng); Tối đa là…% (chẳng hạn là 10%) trong trường hợp bình quân giá xăng dầu thế giới 15 ngày đạt mức trên… USD/thùng đến… USD/thùng (chẳng hạn là 30 USD/thùng đến 60 USD/thùng);

Tối đa là…% (chẳng hạn là 07%) trong trường hợp bình quân giá xăng dầu thế giới 15 ngày đạt mức trên… USD/thùng đến… USD/thùng (chẳng hạn là 60 USD/thùng đến 90 USD/thùng); Tối đa là…% (chẳng hạn là 05%) trong trường hợp bình quân giá xăng dầu thế giới 15 ngày đạt mức trên… USD/thùng đến… USD/thùng (chẳng hạn là 90 USD/thùng đến 120 USD/thùng); Tối đa là…% (chẳng hạn là 04%) trong trường hợp bình quân giá xăng dầu thế giới 15 ngày đạt mức trên… USD/thùng (chẳng hạn là 120 USD/thùng).

Trường hợp chi phí kinh doanh, lợi nhuận định mức của doanh nghiệp tăng, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế.

Thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, thương nhân phân phối xăng dầu căn cứ công thức tính giá nêu trên để tính toán, công bố giá bán lẻ xăng dầu (riêng dầu madút là giá bán buôn) trong hệ thống không quá giá bán tối đa. Đối với địa bàn xa cảng, xa kho đầu mối, xa cơ sở sản xuất xăng dầu, nếu có chi phí thực tế phát sinh hợp lý, hợp lệ (đã được kiểm toán) tăng cao, thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu và thương nhân phân phối xăng dầu được quyết định giá bán thực tế tại địa bàn đó (đã được thương nhân ban hành quyết định về địa bàn và thông báo về Bộ Công Thương) để bù đắp chi phí thực tế phát sinh nhưng không vượt quá 02% giá bán xăng dầu tối đa theo quy định.

Theo phương án này, việc tính toán chi phí hàng tháng của thương nhân được giảm bớt, đây là cải cách trong tính toán giúp thương nhân kinh doanh xăng dầu và cơ quan quản lý giá không phải tính toán và công bố định kỳ các chi phí. Doanh nghiệp phải công bố giá đúng theo quy định, cơ quan quản lý nhà nước theo dõi minh bạch việc công bố giá của các doanh nghiệp; nếu doanh nghiệp không thực hiện đúng sẽ bị cơ quan quản lý nhà nước xử lý.

Các doanh nghiệp phải cạnh tranh về chi phí để chiếm lĩnh thị trường. Thương nhân hoàn toàn dự tính được các chi phí kinh doanh của thương nhân để xây dựng giá bán xăng dầu trong hệ thống của thương nhân và có quyền bán thấp hơn giá bán tối đa theo công thức giá quy định tại Nghị định.

Quỹ bình ổn giá xăng dầu

Thời gian qua, việc trích lập, chi sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu được thực hiện theo từng kỳ điều hành giá xăng dầu theo quy định tại Nghị định số 83/2014/NĐ-CP và các Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 83/2014/NĐ-CP. Các cơ quan Thanh tra Chính phủ, Ủy ban Kiểm tra Trung ương có ý kiến về việc bình ổn giá xăng dầu hiện nay được thực hiện thường xuyên, liên tục, không có thời gian cụ thể là chưa phù hợp với quy định tại Luật Giá.

Điều 17 Luật Giá năm 2012 quy định về biện pháp bình ổn giá như sau: "Áp dụng có thời hạn một hoặc một số biện pháp sau để thực hiện bình ổn giá phù hợp với các trường hợp được quy định tại Điều 16 của Luật này:…".

Khoản 2 Điều 19 Luật Giá năm 2023 (có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2024) quy định: "Thời hạn áp dụng các biện pháp bình ổn giá do cơ quan có thẩm quyền quyết định biện pháp bình ổn giá xác định trên cơ sở xác định nguyên nhân của biến động giá; căn cứ tình hình thực hiện, diễn biến giá hàng hóa, dịch vụ trong thực tế có thể kết thúc bình ổn giá trước thời hạn hoặc gia hạn thời hạn áp dụng".

Điểm đ Khoản 1 Điều 19 Luật Giá năm 2023 quy định về việc sử dụng quỹ bình ổn giá trong trường hợp hàng hóa, dịch vụ đã được lập quỹ bình ổn giá như sau: "Quỹ bình ổn giá là quỹ tài chính không nằm trong cân đối ngân sách nhà nước, được trích lập từ giá hàng hóa, dịch vụ và các nguồn tài chính hợp pháp khác và chỉ được sử dụng cho mục đích bình ổn giá. Chính phủ quyết định việc lập quỹ bình ổn giá đối với hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá; quy định về quản lý, trích lập, chi sử dụng quỹ bình ổn giá và chịu trách nhiệm bảo đảm tính công khai, minh bạch trong quản lý, sử dụng quỹ".

Mặc dù Luật Giá quy định khá chi tiết về Quỹ bình ổn giá như quy định trách nhiệm của cơ quan, tổ chức liên quan; trình tự, thủ tục bình ổn giá nhưng liên quan đến trường hợp phải thực hiện bình ổn giá thì Luật Giá chưa có quy định cụ thể về việc trường hợp như thế nào thì lập Quỹ, chi Quỹ để bình ổn giá. Để cụ thể hóa quy định của Luật Giá về bình ổn giá xăng dầu, Nghị định quy định cụ thể trường hợp trích lập, chi sử dụng Quỹ bình ổn giá, ví dụ như: Trường hợp xăng dầu thế giới tăng ở mức… USD/thùng (chẳng hạn là 120 USD/thùng) trở lên và duy trì trong 15 ngày liên tục, Bộ Công Thương có văn bản gửi Bộ Tài chính tổng hợp, báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định trích lập, chi sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu theo quy định tại Luật Giá.

Về điều kiện kinh doanh

Đối với kho chứa xăng dầu, có ý kiến cho rằng phải yêu cầu thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu sở hữu kho chứa xăng dầu để làm điều kiện kinh doanh. Về vấn đề này, Bộ Công Thương đã báo cáo Chính phủ trong quá trình xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 95/2021/NĐ-CP ngày 01 tháng 11 năm 2021 và Nghị định số 83/2014/NĐ-CP ngày 03 tháng 9 năm 2014 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu.

Tại Thông báo số 172/TB-VPCP ngày 14 tháng 10 năm 2023 của Văn phòng Chính phủ thông báo Kết luận của Thường trực Chính phủ tại cuộc họp về dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 95/2021/NĐ-CP ngày 01 tháng 11 năm 2021 và Nghị định số 83/2014/NĐ-CP ngày 03 tháng 9 năm 2014 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu, Thường trực Chính phủ đã đồng ý phương án tiếp tục cho phép doanh nghiệp được thuê sử dụng kho như đã quy định tại Nghị định số 95/2021/NĐ-CP, nhưng phải đảm bảo tiêu chuẩn, điều kiện theo đúng quy định pháp luật, đồng thời có giải pháp tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ và có chế tài cụ thể trong trường hợp vi phạm, không để có kẽ hở để doanh nghiệp lợi dụng, trục lợi chính sách.

Trên cơ sở ý kiến chỉ đạo của Thường trực Chính phủ tại Thông báo số 172/TB-VPCP ngày 14 tháng 10 năm 2023 của Văn phòng Chính phủ, Nghị định số 80/2023/NĐ-CP ngày 17 tháng 11 năm 2023 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 95/2021/NĐ-CP ngày 01 tháng 11 năm 2021 và Nghị định số 83/2014/NĐ-CP ngày 03 tháng 9 năm 2014 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu đã bổ sung yêu cầu thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, thương nhân phân phối xăng dầu báo cáo định kỳ về tình hình sử dụng kho xăng dầu, đồng thời giao Sở Công Thương kiểm tra, giám sát thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, thương nhân phân phối xăng dầu tuân thủ quy định về sử dụng kho xăng dầu.

Vì vậy, Bộ Công Thương đề nghị tiếp tục thực hiện nội dung về thuê kho xăng dầu theo tinh thần Thông báo số 172/TB-VPCP ngày 14 tháng 10 năm 2023 của Văn phòng Chính phủ nêu trên.

Đối với việc kết nối dữ liệu (số hóa), thời gian qua, Bộ Công Thương đã đầu tư cho việc số hóa này thông qua báo cáo trực tuyến. Tại các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, hiện nay mới có một số thương nhân thực hiện được việc kết nối dữ liệu trong hệ thống nội bộ của thương nhân. Việc số hóa, kết nối dữ liệu kinh doanh xăng dầu giữa cơ quan quản lý nhà nước với doanh nghiệp hiện chưa đầy đủ, rõ ràng.

Vì vậy, cần đẩy mạnh công tác số hóa, kết nối dữ liệu này giúp cho cơ quan quản lý nhà nước có được dữ liệu (như dữ liệu về tổng nguồn xăng dầu, tiêu thụ, tồn kho xăng dầu…) nhanh chóng, kịp thời phục vụ công tác quản lý, điều hành thị trường. Mặt khác, giúp doanh nghiệp giảm bớt các báo cáo giấy gửi về cơ quan quản lý nhà nước.

Bộ Công Thương đề xuất quy định việc kết nối dữ liệu về tổng nguồn xăng dầu, tiêu thụ, tồn kho xăng dầu… là điều kiện bắt buộc thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu phải thực hiện. Thương nhân đề nghị cấp mới Giấy xác nhận đủ điều kiện làm thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu phải thực hiện ngay quy định về kết nối dữ liệu này. Thương nhân đã được cấp Giấy xác nhận đủ điều kiện làm thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu cần có lộ trình xử lý, thời gian 24 tháng kể từ ngày Nghị định có hiệu lực thi hành. Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp cơ quan liên quan quy định cụ thể về nội dung này.

Nội dung này quy định tại Điều 7 dự thảo Nghị định, cụ thể: "6. Có kết nối mạng với Bộ Công Thương về dữ liệu kho chứa xăng dầu, tình hình thực hiện tổng nguồn xăng dầu, xuất - nhập - tiêu thụ xăng dầu, dự trữ xăng dầu và các tiêu chí khác do Bộ Công Thương quy định; hoàn thành trong thời gian 24 tháng kể từ ngày Nghị định này có hiệu lực thi hành. Thương nhân đề nghị cấp mới Giấy xác nhận đủ điều kiện làm thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu phải thực hiện ngay quy định này. Thương nhân đã được cấp Giấy xác nhận đủ điều kiện làm thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu thực hiện trong thời gian 24 tháng kể từ ngày Nghị định này có hiệu lực. Bộ Công Thương quy định chi tiết Khoản này".

Nghị định bổ sung nội dung về kinh nghiệm tham gia thị trường xăng dầu. Xăng dầu là ngành hàng đặc biệt, có ảnh hưởng đến an ninh năng lượng quốc gia, không phải cứ có tài chính là mua được, vì vậy đòi hỏi thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu phải có kinh nghiệm, chuyên môn tốt, có năng lực tài chính, có chuỗi kinh doanh riêng… Để nhập được xăng dầu về, thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu phải có mối quan hệ tốt với nhà cung cấp để có thể đàm phán mua xăng dầu với chi phí thấp nhất có thể, tính toán và thực hiện được hoạt động logistics đưa hàng về, phân phối hàng trong nội địa một cách hiệu quả nhất… Để tiêu thụ được lượng xăng dầu nhập về, đòi hỏi thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu phải có sẵn hệ thống phân phối đủ lớn.

Vì vậy, doanh nghiệp làm thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu cần thiết phải có kinh nghiệm trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, áp dụng kinh nghiệm đã làm thương nhân phân phối xăng dầu để nâng lên làm thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu. Nội dung này quy định tại Điều 7 dự thảo Nghị định, cụ thể: "8. Là thương nhân phân phối xăng dầu tối thiểu trong ba (03) năm liền kề, không bị cơ quan quản lý nhà nước xử lý vi phạm trong đó có hình thức tước Giấy xác nhận đủ điều kiện làm thương nhân phân phối xăng dầu".

Nghị định bổ sung quy định về năng lực thực hiện tổng nguồn xăng dầu của thương nhân đầu mối mới tham gia thị trường xăng dầu. Theo tính toán, tổng nguồn xăng dầu cho tiêu thụ nội địa của Việt Nam hiện nay khoảng 27 triệu m3,tấn xăng dầu các loại (số liệu năm 2023), trong đó nhiên liệu hàng không khoảng trên 1 triệu m3, còn lại gần 26 triệu m3,tấn xăng dầu mặt đất. Các nhà máy lọc dầu trong nước đáp ứng được khoảng 70% tổng nguồn xăng dầu, còn lại là xăng dầu nhập khẩu. Riêng 2 thương nhân đầu mối lớn là Tập đoàn xăng dầu Việt Nam và Tổng công ty Dầu Việt Nam thực hiện được khoảng 59,3% tổng nguồn xăng dầu mặt đất trên cả nước (tương đương khoảng 15,32 triệu m3,tấn xăng dầu). Còn lại 40,7% tổng nguồn xăng dầu mặt đất trên cả nước (tương đương khoảng 10,51 triệu m3,tấn) do 33 thương nhân đầu mối còn lại đảm nhiệm. Có một số thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu thậm chí chỉ thực hiện được tổng nguồn xăng dầu mặt đất dưới 100 ngàn m3,tấn/năm (tương đương khoảng 0,38% tổng nguồn xăng dầu cả nước).

Với điều kiện về hệ thống phân phối xăng dầu của thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu hiện nay thì thương nhân thực hiện được tổng nguồn xăng dầu tối thiểu khoảng 100 ngàn m3,tấn xăng dầu/năm. Việc để doanh nghiệp có quy mô quá nhỏ tham gia thị trường với vai trò thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu sẽ không hiệu quả do không cạnh tranh được chi phí kinh doanh trong khâu tạo nguồn đầu vào lẫn phân phối trong nước, khó có khả năng đảm bảo nguồn cung xăng dầu góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Vì vậy, để đáp ứng tốt hơn cho nhu cầu của xã hội, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc giá, dự thảo Nghị định (Điều 28) quy định trách nhiệm của thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu mới tham gia thị trường phải có trách nhiệm thực hiện tổng nguồn xăng dầu tối thiểu là 100 ngàn m3,tấn xăng dầu/năm.

Bên cạnh đó, quy định tổng nguồn xăng dầu tối thiểu được tính trên lượng xăng dầu nhập khẩu, mua từ nhà máy lọc dầu trong nước; xăng dầu mua bán qua lại giữa các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu không được tính vào tổng nguồn xăng dầu tối thiểu; qua đó góp phần lựa chọn được doanh nghiệp có năng lực thực sự trong kinh doanh xăng dầu làm thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu.

Về hệ thống kinh doanh xăng dầu

Theo tinh thần Luật Đầu tư, các Nghị định về kinh doanh xăng dầu đã mở cho nhiều loại hình thương nhân kinh doanh xăng dầu, thương nhân phân phối xăng dầu được mua từ nhiều nguồn từ đầu mối và bất kỳ thương nhân phân phối xăng dầu nào khác.

Trong hệ thống phân phối hiện nay gồm có: thương nhân đầu mối (bao gồm cả đầu mối kinh doanh xăng dầu, đầu mối sản xuất xăng dầu), thương nhân phân phối xăng dầu (lấy xăng dầu nhiều nguồn từ thương nhân đầu mối và thương nhân phân phối xăng dầu khác), đại lý bán lẻ xăng dầu (lấy xăng dầu từ 1-3 nguồn), thương nhân nhận quyền bán lẻ xăng dầu (lấy xăng dầu từ 1 nguồn).

Có ý kiến cho rằng, thương nhân phân phối xăng dầu tạo thêm nguồn hàng cung ứng cho các thương nhân bán lẻ và đa dạng hóa hệ thống. Tuy nhiên, trên thực tế, việc mua bán xăng dầu của các thương nhân phân phối xăng dầu vẫn thuộc tổng nguồn xăng dầu của các thương nhân đầu mối, không phát sinh thêm nguồn cung; bên cạnh đó việc cho phép thương nhân phân phối xăng dầu mua hàng của nhau gây khó khăn trong kiểm soát nguồn cung.

Do vậy, dự thảo Nghị định quy định thương nhân phân phối xăng dầu chỉ được mua xăng dầu từ thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, không được mua bán xăng dầu lẫn nhau. Về loại hình bán lẻ, hiện nay có đại lý bán lẻ xăng dầu, thương nhân nhận quyền bán lẻ xăng dầu. Dự thảo Nghị định quy định chung là thương nhân bán lẻ xăng dầu, thực hiện bán lẻ xăng dầu dưới một (01) trong ba (03) hình thức: nhận làm đại lý bán lẻ xăng dầu cho một (01) thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu hoặc một (01) thương nhân phân phối xăng dầu; nhận quyền bán lẻ xăng dầu cho một (01) thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu hoặc một (01) thương nhân phân phối xăng dầu; mua xăng dầu từ thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, thương nhân phân phối xăng dầu để bán lẻ tại hệ thống cửa hàng bán lẻ xăng dầu của thương nhân. 

Phong Lâm