Người giàu nhất Trung Quốc khởi nghiệp từ đáy xã hội

13:08 20/11/2012

Ông cùng 2 thầy giáo về hưu sáng lập ra Wahaha với số vốn 22.000 đô la Mỹ, hoàn toàn là tiền vay mượn khắp mọi nơi - họ hàng, bạn bè, người quen... Bởi cả 3 người đều gần như tay trắng đi lên, nên với họ, Wahaha giống như một trận cá cược lớn...

Sự kiện: Chân dung người giàu nhất Việt Nam

Năm 2012 đánh dấu sự trở lại của ông Tông Khánh Hậu ở vị trí người giàu nhất Trung Quốc theo xếp hạng của tạp chí Forbes. Năm ngoái, ông Tông Khánh Hậu đã để mất vị trí này vào tay một tỷ phú vật liệu xây dựng. Tuy nhiên, đến năm nay, khi nhiều tỷ phú khác gặp khó khăn bởi ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, ông Tông Khánh Hậu vẫn tỏ ra rất vững vàng. Đây là một phẩm chất ông có được nhờ hành trình vươn lên thành tỷ phú từ một người từng sống dưới đáy xã hội Trung Quốc.

Vươn lên từ tầng lớp dưới đáy xã hội

Ông Tông Khánh Hậu sinh tháng 10/1945 tại Giang Tô. Thời ấu thơ của ông là những tháng ngày gia đình lâm vào cảnh nghèo đói cùng cực. Cha ông không tìm được việc làm, gia đình với 5 anh chị em của ông hoàn toàn trông cậy vào đồng lương của mẹ - một giáo viên tiểu học.

Hoàn cảnh như vậy nên cũng thật dễ hiểu khi mới tốt nghiệp cấp 2, ông đã phải bỏ học giữa chừng để lao đi kiếm sống. Ông xin vào làm trong một nông trường muối, cả ngày cắm mặt vào mấy công việc xúc muối, phơi muối, gánh muối.

Công việc vô cùng vất vả mà tiền công lại rất ít, song cậu thiếu niên vừa rời ghế nhà trường vẫn kiên trì theo đuổi, bởi rời bỏ công việc là không có miếng ăn. Sau đó vài năm, ông chuyển đến làm việc tại một nông trường khác, lại suốt ngày loay hoay với việc trồng trọt và chế biến rau củ.

Những năm tiếp theo, ông lăn lộn trong đủ loại nhà máy khác nhau để làm đủ mọi công việc.

Ông Tông Khánh Hậu

Nhớ lại thời gian đó, ông vẫn không thể quên được tình trạng thường xuyên thiếu cái ăn cái mặc của mình. Song, cũng như những người trẻ tuổi khác, giữa hoàn cảnh ấy, ông vẫn luôn mang trong lòng rất nhiều mơ ước lớn, trong đó có mơ ước vươn lên làm giàu bằng công việc kinh doanh.

Do vậy, mặc dù xoay như chong chóng với đủ công việc chân tay nặng nhọc từ sáng đến tối, nhưng có chút thời gian rảnh rỗi nào là ông Tông Khánh Hậu cắm đầu vào đọc sách. Ông đặc biệt yêu thích các loại sách dạy con người nuôi dưỡng ý chí sống qua thời kỳ khủng hoảng.

Cứ từng bước chậm rãi và chắc chắn, ông vươn lên vị trí cao hơn trong các nhà máy, ông kiếm tạm đủ tiền để nuôi sống bản thân và gia đình. Nhưng khát khao làm giàu của cậu thiếu niên phải bỏ học giữa chừng đi kiếm sống ngày nào vẫn chưa tắt trong lòng ông.

Ngày ngày đi làm, tối tối về với gia đình, nhưng bên trong người đàn ông dáng vẻ trầm lặng đó vẫn nung nấu ý định tìm một cơ hội để tạo dựng sự nghiệp riêng.

Năm nay, ông Tông Khánh Hậu 67 tuổi và là gương mặt nổi tiếng không chỉ trong phạm vi Trung Quốc mà trên toàn thế giới. Tuy nhiên, sự nghiệp của ông mới chỉ được gây dựng cách đây có 25 năm. Khi đã là một người đàn ông trung niên 42 tuổi, ông mới bắt đầu lập nghiệp.

Nếu được, họ sẽ trả được nợ và trở nên giàu có, còn nếu mất, họ sẽ mất tất cả. Những ngày đầu khởi nghiệp vô cùng vất vả cực nhọc, "cơ ngơi" khởi nghiệp vừa bé vừa tồi tàn. Tông Khánh Hậu, mặc dù trên danh nghĩa là "giám đốc", song trên thực tế, ông đã phải làm đủ mọi thứ việc của nhân viên bình thường.

Tuy nhiên, niềm tin của nhà lãnh đạo Tông Khánh Hậu lúc bấy giờ đã vô cùng chắc chắn. Ông xác định mục tiêu chính của Wahaha là nhu cầu của tầng lớp trung lưu tại các thành phố nhỏ của Trung Quốc, mà lực lượng này thì đông đảo vô cùng, và họ được bổ sung thêm từng ngày nhờ công cuộc cải cách kinh tế mạnh mẽ.

Có thể nói, tập đoàn Wahaha song hành cùng những bước phát triển kinh tế thần kỳ của Trung Quốc trong thời gian mấy chục năm vừa qua. Đến nay, Wahaha đã có 60 nhà máy phân bố khắp Trung Quốc, sản xuất và phân phối nước ngọt, thực phẩm, sữa và đồ dùng trẻ em.

Trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế hiện nay, Wahaha là một trong số những tập đoàn hiếm hoi vẫn giữ vững tốc độ tăng trưởng nhờ khả năng nắm bắt thị trường rất nhanh nhạy, đặc biệt là tại các thành phố nhỏ Trung Quốc.

"Wahaha" trong tiếng Trung có nghĩa là tiếng cười của con trẻ. Và quả thật, tiếng cười này đã đem lại may mắn cho công việc kinh doanh của ông Tông Khánh Hậu.

Năm nay, lượng tài sản khổng lồ của ông Tông Khánh Hậu được tạp chí Forbes đánh giá là hơn 20 tỷ đô la Mỹ, đứng đầu Trung Quốc đại lục, đứng thứ 30 trên thế giới và đứng thứ 3 tại châu Á. Lượng tài sản này có được là do ông sở hữu hơn 80% cổ phần của tập đoàn đồ uống Wahaha.

Giản dị

Khi được hỏi về chiến lược của tập đoàn, ông Tông Khánh Hậu cho biết điều đó thực ra rất đơn giản, thậm chí có thể nói rằng đó không hẳn là "chiến lược kinh doanh": Wahaha luôn nhìn về tương lai, xem xét những việc trong tương lai, chứ không quay đầu nhìn lại quá khứ, nhìn lại chuyện của những năm 1980, 1990 như nhiều doanh nghiệp khác.

Ông chủ của Wahaha nói rằng, thời nay, 40 tuổi vẫn còn được coi là trẻ, hơn 60 tuổi như ông mới coi là tuổi trung niên. Cho nên, nếu lấy cuộc đời con người ra làm thước đo so sánh, thì tuổi của tập đoàn Wahaha vẫn còn quá trẻ: 25 tuổi, tương lai của Wahaha còn ở phía trước, còn có nhiều thứ để Wahaha có thể thử sức và mạo hiểm.

Tuy nhiên, đó là trong kinh doanh, còn trong cuộc sống đời thường, nhiều người xung quanh nhận xét rằng, mặc dù bây giờ đã rất giàu có, song ông Tông Khánh Hậu vẫn giữ những thói quen sinh hoạt của những ngày mà cả đất nước và bản thân ông còn nghèo khổ.

Được tôi luyện trong những năm tháng gian khó nhất của đất nước, từng trải qua thân phận của một người sống ở đáy cùng xã hội có lẽ chính là lý do để ông Tông Khánh Hậu không từ bỏ lối sống giản dị, xuề xòa mặc dù đã trở thành người giàu nhất Trung Quốc.

Nhìn bề ngoài, ông trông không khác gì một người thuộc tầng lớp trung lưu với gương mặt nghiêm nghị có phần khắc khổ, trang phục trên người đều là hàng trong nước và đôi giày da trơn được ông diện quanh năm suốt tháng.

Buổi trưa trong ngày làm việc, ông ăn trưa tại căng tin như tất cả mọi nhân viên bình thường khác. Đứng trên đỉnh cao của đẳng cấp thượng lưu, nhưng khác với đại đa số các doanh nhân thành đạt, ông Tông không hề chơi bất cứ một môn thể thao "quý tộc" nào, kể cả chơi gôn.

Với ông, 2/3 thời gian trong ngày dành để làm việc và "dạo quanh thị trường" đã là một môn thể thao quá đủ! Ông cho biết, năm 2002, để tiến hành một cuộc khảo sát thị trường lớn cho Wahaha, ông đã đi quá nửa Trung Quốc trong vòng có 12 ngày.

Cho đến bây giờ, ông chủ gần 70 tuổi này vẫn duy trì phong độ làm việc như vậy, khiến cho người nhà nhiều lúc phải phàn nàn rằng ông tuổi đã cao nhưng cả ngày cứ chạy ngược chạy xuôi, không hề có ý định nghỉ ngơi.

Ông Tông Khánh Hậu cũng khá thờ ơ với các công nghệ hiện đại. Cho đến nay, trên bàn làm việc trong văn phòng người giàu nhất Trung Quốc này vẫn không có máy tính.

Ông có thói quen trực tiếp đọc và phê công văn của cấp dưới, khi cần kíp thì ông đưa ra các chỉ thị thông qua điện thoại. "Như vậy nhanh hơn và hiệu quả hơn" - ông Tông Khánh Hậu phân trần như vậy về thói quen của mình.

Mặc dù giàu có và nổi tiếng, nhưng ông chưa bao giờ dùng đến vệ sĩ riêng. Khi đi ngoài đường, ông có thể hòa lẫn vào hàng triệu người đàn ông trung niên khác của Trung Quốc đơn giản vì vẻ ngoài của ông chẳng có gì nổi bật so với họ cả.

Phô trương hay hãnh tiến về sự giàu sang chưa bao giờ là cách ứng xử của ông, và chắc chắn sẽ không bao giờ là như vậy. Đây cũng là điều ông luôn luôn dạy cô con gái rượu Tông Phức Lị (có nghĩa là "hoa nhài thơm", cô còn có tên tiếng Anh là Kelly).

Cô gái sinh năm 1982 và đã sang Mỹ du học từ cấp trung học - người hiện nay cũng đang rất được chú ý bởi cô là người thừa kế khối tài sản khổng lồ của ông trong tương lai, và dù còn rất trẻ nhưng cô đã tỏ ra mình là người kế thừa xứng đáng tính cách mạnh mẽ và quyết đoán của bố.