Người tiêu dùng lạc vào 'mê hồn trận' sữa (Bài 3)

Bài 3: Hại con vì "sính" sữa ngoại

Chính tâm lý hàng ngoại bao giờ cũng tốt hơn so với hàng nội đã khiến nhiều người tiêu dùng tìm đến các sản phẩm sữa ngoại. Ít ai biết được, các sản phẩm này có nguồn gốc xuất xứ như thế nào. Có không ít sản phẩm trong đó là hàng xách tay theo đường nhập lậu.

Sính sữa ngoại…

Vợ chồng chị Thu đều là công chức ở một cơ quan nhà nước có thu nhập khá, phần lớn thời gian rảnh vốn khá nhiều của Thu đều dành cho shoping và liên quan đến shoping. Thứ gì tốt nhất, ngon nhất, chị đều tìm mua bằng được cho hai cục cưng, trong đó bé út mới hơn 1 tuổi. “Tôi mới chuyển sang cho con uống sữa Pháp xách tay, 490.000đ/hộp mua trên Hàng Buồm. Bé có vẻ thích uống loại sữa mới này, cháu cũng lên cân rõ rệt”, chị Thu hào hứng khoe.

Cùng sở thích như chị Thu, chị Hoài làm công ty nước ngoài, thu nhập cao, chồng chị lại là quan chức cấp Vụ ở một Bộ. Thu nhập cao, cả hai anh chị cùng chiều con. Em bé nhà chị mới 2 tuổi mà đã chuyển đủ loại sữa, tất cả đều là hàng xách tay từ nước ngoài về, nào S26 của Úc, Aptamin của Anh, Morinaga của Nhật, nào bột ăn dặm, trái cây và váng sữa đóng hộp. Có loại nào mới về là cửa hàng lại gọi điện cho chị khách VIP ra mua, chọn trước.

Một trong lý do các bà mẹ chuộng sữa xách tay là hàng xịn mà giá lại rẻ hơn hàng nhập khẩu chính thức, do không mất thuế.

Tại các cửa hàng bán bánh, keo, đường, sữa, nơi nào cũng có bán sữa xách tay, nhưng phải hỏi thì chủ hàng mới đưa ra. Có nơi thì được bày bán công khai, thậm chí còn nhiều hơn sữa nhập chính ngạch hay sản xuất trong nước. Sữa xách tay phần lớn là sữa Ensure dạng bột hoặc được đóng lon của hãng Abbott được đưa về từ Mỹ hoặc Singapore. Ngoài ra còn có sữa XO của Nhật, Similac của Hàn Quốc, Wakodo của Hồng Kông.

Không chỉ các cửa hàng chuyên doanh và các tiệm tạp hóa, những sản phẩm trên còn được mua bán qua mạng Internet. Tìm kiếm trên Google với từ khóa “sữa ngoại xách tay”, công cụ này cho ra hơn 3,8 triệu kết quả với hàng loạt sản phẩm “xách tay” đủ nhãn hiệu, xuất xứ. Thậm chí, có hẳn một trang web tên suaxachtay... bày bán đủ các loại sữa của Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ như: XO, Similac, Wakodo… không thể kiểm chứng.

Sữa "Xách tay" bán công khai trên thị trường, không qua kiểm định

…Hại đến con

Theo kinh nghiệm “truyền miệng” của một số bà mẹ có con nhỏ thì sữa xách tay tốt hơn sữa chính ngạch có bán trên thị trường. Có bà mẹ chỉ tìm mua những hộp sữa trên nhãn có toàn chữ nước ngoài, như vậy mới chứng tỏ có xuất xứ ngoại.

Chị Minh Nguyệt (Láng Hạ, HN) có con 8 tháng tuổi. Ngay từ lúc mới sinh, chị Nguyệt đã cho con uống sữa của Nhật, hỏi đến tên sữa thì chị không biết vì toàn chứ Nhật, chị chỉ nhận diện bằng cách nhớ hình ảnh và màu sắc in trên nhãn sữa. Được dùng loại sữa tốt nhất nhưng con chị Nguyệt vẫn không tăng cân như những đứa trẻ khác, mặc dù lúc mới sinh rất khỏe mạnh. Chị than thở “Lúc sinh cháu được 3,5 kg, vậy mà bây giờ 8 tháng cháy mới được hơn 6kg. Hôm vừa rồi đi khám, bác sĩ bảo cháu bị suy dinh dưỡng”.

Trường hợp của chị Hoàng Yến (Cầu Giấy, HN) thì khác, chị cho con dùng sữa Similac là hàng xách tay của Singapore. Hộp sữa có mẫu mã, hình dáng giống y như hàng trong nước nhưng giá thì đặt hơn gấp rưỡi. Con chị Quỳnh dùng sữa này trong 4 tháng, tuy vẫn lên cân nhưng thỉnh thoảng cháu bị đau bụng. Sau khi chuyển sang dùng thử sữa nội thì cháu không đau bụng nữa. Theo quy đinh, một hộp sữa sau khi mở ra chỉ nên sử dung trong vòng 2 đến 3 tuần. Khuyến cáo này không được ghi trong các sản phẩm sữa xách tay hoặc được ghi bằng tiếng Anh nên nhiều bà mẹ không biết, thường để sữa quá thời hạn cho phép. Chính điều này ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe của trẻ em. Nhẹ thì gây ra tiêu chảy, nếu để kéo dài sẽ không tốt cho hệ tiêu hóa của trẻ.

Bác sĩ Nguyễn Thị Hiển, bệnh viện Nhi T.Ư cho biết: “Nhiều bà mẹ cứ nghĩ pha sữa là đơn giản nhưng thực tế không phải như vậy. Để pha sữa đúng cách, cần tuân thủ theo hướng dẫn có trên mỗi hộp sữa. Mỗi loại sữa được pha ở nhiệt độ, liều lượng khác nhau, nếu đong quá, những thành phần có trong sữa sẽ biến đổi, còn lạnh quá, trẻ nhỏ dễ bị đau bụng”.

Hàng xách tay gây ra nhiều rủi ro cho người tiêu dùng vì chất lượng không an toàn

Đại diện hãng sữa Abbott (Mỹ) cho rằng, toàn bộ sản phẩm sữa nhập khẩu đều có dán nhãn phụ tiếng Việt.

Trong khi hàng “xách tay” phần lớn là hàng nhập lậu, được các đầu nậu ở nước ngoài, chủ yếu là Mỹ thu gom từ các cơ sở từ thiện, viện dưỡng lão… những sản phẩm dùng không hết, hay quá date (hạn sử dụng) tập trung lại rồi đóng hàng gửi về Việt Nam bằng cách kẹp theo các container đủ loại hàng hóa đi theo đường biển hàng tháng trời.

Sau khi lọt vào nội địa, chúng được thay mác, đổi nhãn xóa hết thông tin gốc của sản phẩm, tung ra bán cho người tiêu dùng. Do đó, chất lượng của chúng không an toàn. Thế nên có bà mẹ, mua sữa ngoại nhập cho con, những mong con khỏe mạnh lại không như mong muốn.

So với hàng nhập khẩu chính thức có công bố tên, địa chỉ nhà nhập khẩu, hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Việt, thì hãng xách tay rõ ràng không có những tiện ích này. Trong tình huống xảy ra ngộ độc thực phẩm, sự cố khi sử dụng hoặc con bạn không hợp với sản phẩm sữa đã mua, mẹ nào mua sữa xách tay rõ ràng là chịu, không kiện không đổi được, vì nhà sản xuất ở tận nước ngoài.

Cơ quan quản lý nhà nước cũng khó can thiệp trong tình huống này, bởi hàng vào Việt Nam không chính thức. Mới đây đã có thông tin một nhãn sữa của Hàn Quốc nhiễm tụ cầu vàng gây tiêu chảy cho trẻ em. Và tại Việt Nam, thông qua con đường xách tay, sản phẩm của nhãn sữa này cũng đã có mặt nhan nhản trên thị trường. (Còn nữa)

Thanh Nguyên