Người Việt đang ăn nhiều chất béo, ít canxi nguy cơ mắc nhiều bệnh mãn tính

Nguy cơ mắc nhiều bệnh mãn tính do chế độ ăn thiếu canxi của người Việt

Theo báo cáo của Viện Dinh dưỡng quốc gia, những năm qua thực đơn hằng ngày của người Việt có nhiều thay đổi, trong đó, tăng lượng thịt, chất béo. Ở khu vực thành thị, mức tiêu thụ thịt trung bình 154 gram mỗi người một ngày, trong khi khuyến nghị là 70 gram. Từ đó, người Việt tiếp nhận lipid từ nguồn động vật nhiều hơn so với lipid nguồn thực vật.

Theo bà Lê Bạch Mai, nguyên Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia, chế độ ăn theo xu hướng tăng protein đồng hành với tăng phospho chứ không tăng canxi, chủ yếu tăng protein động vật. Bởi vậy, khẩu phần canxi của người Việt Nam chỉ đáp ứng được 50% nhu cầu khuyến nghị về canxi. Lượng canxi ít ỏi lại bị đào thải nhiều do thói quen ăn quá nhiều đạm, ăn quá mặn. Người Việt ăn mặn gấp 3 lần khuyến cáo, với hơn 15mg muối mỗi ngày.

Hiện trung bình mỗi người Việt một ngày tiêu thụ khoảng 74ml sữa, trong khi đó mức khuyến nghị với người trưởng thành là 3 đơn vị sữa và chế phẩm sữa mỗi ngày. Trong đó, 1 đơn vị sữa tương đương 15g phô mai (1 miếng phô mai) hoặc 100ml sữa chua (1 hộp sữa chua) hoặc 100ml sữa dạng lỏng (1 ly sữa nhỏ).

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, khẩu phần canxi thấp dưới 600mg/ngày có liên quan nhiều đến bệnh tăng huyết áp, ung thư trực tràng. Thiếu canxi dài hạn cũng khiến tăng nhạy cảm thần kinh, mệt mỏi, ớn lạnh, chuột rút kèm theo một loạt nguy cơ loãng xương, gãy xương.

PGS.TS Trần Quang Trung - Chủ tịch Hiệp hội Sữa Việt Nam cho biết, trước dịch COVID-19, ngành sữa tăng trưởng 2 con số. Riêng năm 2023, sản lượng sữa tươi của cả nước có phần chững lại do ảnh hưởng kinh tế hậu COVID-19, ước đạt hơn 1.800 triệu lít, tăng 7,5%, sữa bột đạt 154.800 tấn, tăng nhẹ 0,1% so với năm 2022.

Tuy vậy, theo ông Trung, nguồn sữa nguyên liệu trong nước mới đáp ứng khoảng 40% nhu cầu tiêu thụ. Trong khi đó, tiêu thụ sữa của người Việt vẫn còn rất thấp so với các nước lân cận.

Cách bổ sung canxi cần an toàn và hiệu quả

Thông thường, canxi sẽ được cung cấp qua các loại thực phẩm trong bữa ăn hàng ngày. Nếu trong khẩu phần ăn uống không đủ canxi thì việc bổ sung ngoài là cần thiết. Tuy nhiên, cần lưu ý bổ sung đúng với nhu cầu, không thiếu thì không cần bổ sung, nếu bổ sung quá mức có thể sẽ gây hại tới cơ thể.

Theo một số nghiên cứu, liều thường dùng của canxi là từ 500 - 600mg mỗi lần và từ một đến hai lần mỗi ngày, tùy nhu cầu của cơ thể người sử dụng mà thầy thuốc sẽ có chỉ định.

Thông thường, canxi sẽ được cung cấp qua các loại thực phẩm trong bữa ăn hàng ngày. Những người bị suy thận, sỏi thận, phụ nữ có thai hay đang cho con bú, người già yếu, người có nhiều bệnh lý kết hợp, người có rối loạn nhịp tim,... tuyệt đối phải tuân thủ theo sự chỉ dẫn của bác sĩ trong việc sử dụng canxi. Mặt khác, trong quá trình sử dụng canxi để bổ sung cho cơ thể, cần chú ý những điểm sau:

Đối người bị thiếu canxi thì khi bổ sung nên chia thành nhiều lần uống trong ngày để cơ thể có thể dễ hấp thu và tránh khả năng gây độc. Để bổ sung canxi hiệu quả, an toàn, khi dùng thực phẩm giàu canxi hoặc thuốc canxi cần hạn chế ăn chung với rau củ quả có vị chát, ngũ cốc nguyên vỏ bởi đó sẽ là nguyên nhân làm hạn chế khả năng hấp thu canxi và nên tiếp xúc với ánh nắng buổi sáng để giúp cơ thể hấp thu canxi hiệu quả hơn.

Bổ sung canxi chỉ thật sự phát huy tác dụng khi uống vào buổi sáng hoặc trưa, đặc biệt không nên uống vào buổi chiều, tối vì sẽ gây khó ngủ. Nên uống sau bữa ăn khoảng một giờ và không nên dùng chung canxi với tất cả các loại sữa và chế phẩm của sữa.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi độ tuổi sẽ cần bổ sung lượng canxi cần thiết cho cơ thể theo tiêu chí: Trẻ em 0 - 1 tuổi cần 400mg – 600mg /ngày; Trẻ em 1 - 10 tuổi cần 800 mg /ngày; Người lớn 11 - 24 tuổi cần 1200 mg /ngày; Người lớn 24 – 50 tuổi cần 800mg – 1000mg /ngày; Phụ nữ có thai, người cao tuổi cần 1200 mg – 1500 mg /ngày.

Vân Thảo (T/h)