Nhà khoa học nói gì về sản phẩm dùng một lần?

Dạo quanh các quán ăn, nhà hàng lớn nhỏ trên khắp các địa bàn Hà Nội, người dân cũng có thể thấy đũa hay cốc, thìa, đĩa dùng một lần được sử dụng khá phổ biến. Người bán hàng ở các “quầy” chế biến dạng di động trên các quán ăn vỉa hè cứ vô tư bày xúc xích, nem chua rán, nộm bày đĩa dùng một lần, nước giải khát, nước ngọt đổ ra loại cốc nhựa dùng một lần. Thực khách chỉ việc xé bao nilong, rút đũa dùng một lần ra sử dụng… 

 

Do đó, cuối mỗi buổi bán hàng, chỉ tính trung bình ở một quán cơm bình dân hay một quán ăn vỉa hè nhỏ số đũa, cốc, đĩa, thìa dùng một lần được bỏ ra phải tính bằng “rổ”. Trong khi đó, khách hàng lại khá yên tâm về chất lượng của các loại sản phẩm này. Chị Lan Anh (Kim Mã, Hà Nội) cho biết, vào các sản phẩm này dùng còn yên tâm hơn vì đỡ lo khâu rửa bát, đĩa “ẩu” của các nhà hàng. Toàn là đồ dùng một lần rồi vứt, đảm bảo sạch, chưa từng qua sử dụng. 

 

Thậm chí, nhiều hộ gia đình trong các dịp đi nghỉ mát, picnic hoặc dịp cỗ bàn, cúng giỗ còn mua đủ loại đồ dùng một lần vì “dùng xong, vứt đi luôn, đỡ công phải rửa”. Hầu hết các loại đồ dùng một lần được bán đầy rẫy tại các tiệm tạp hóa, siêu thị. Sản phẩm dựng trong các bao nilong in sơ sài bằng loại mực rẻ tiền, có loại không nhưng đều không in rõ nguồn gốc xuất xứ, nơi sản xuất.

 

Một đặc điểm chung của các sản phẩm dùng một lần này đều là ở chỗ tiện lợi và rẻ tiền. Một đôi đũa gỗ dùng một lần giá chỉ trong khoảng 100-200 đồng/đôi, một cân thìa nhựa, ống hút có tới hàng trăm cái chỉ vào mấy chục nghìn đồng, một lô cốc, bát nhựa giấy cho dù có bán trong siêu thị cũng chỉ trong giá vài chục nghìn. 

 

Số tiền đó nếu so sánh với giá trị lợi nhuận của các mặt hàng bán chính không thấm vào đâu. Chỉ tính riêng một tô phở hiện nay giá chừng 25 đến 30 ngàn đồng trong khi đó một đôi đũa đi kèm chỉ 100 đồng, mà người bán lại được thêm tiếng cẩn thận, sạch sẽ, người mua hàng cũng yên tâm sử dụng không phải lo tráng nước nóng, lau bằng khăn giấy trước khi ăn như đũa loại thường. 

 

 

Theo tiến sĩ Nguyễn Văn Khải, một trong những người có công đầu trong việc áp dụng công nghệ Ozone ở Việt Nam, hiện làm giám đốc Trung tâm tư vấn đèn tiết kiệm điện năng và dung dịch hoạt hoá, những loại vật dùng này chứa rất nhiều hóa chất độc hại.

 

Tiến sĩ cho biết: "Loại đũa dùng một lần hầu hết đều được làm bằng gỗ tạp. Để trồng nhanh và đáp ứng được nhu cầu, người ta phun rất nhiều loại thuốc. Trong quá trình xử lý thì dùng lưu huỳnh để không bị mốc, khi ăn thì dịch vị tác dụng, các chất của thức ăn tác dụng làm cho sự hoà tan nhanh chóng diễn ra. Nhất là khi thức ăn lại nóng và có mỡ lỏng thì sự hoà tan rất nhanh. Nhiều khi đũa dùng một lần dùng trong bát canh hoặc lẩu nóng thì quá trình tương tác hoà tan giữa các chất diễn ra rất mạnh. Trong đó chất lưu huỳnh là một chất độc hại được sử dụng trong việc chống ẩm mốc. Điều thứ hai, nếu một ngày dùng vài trăm triệu đôi đũa như thế thì số lượng gỗ bị tiêu thụ rất lớn, việc dùng đũa một lần là vệ sinh nếu nó sạch nhưng nếu không sạch hoá ra lại gây tác hại một lần nữa, ảnh hưởng tới môi trường thiên nhiên”.

 

Ở các nước tiên tiến như Nhật Bản, Anh những bà nội trợ thường có thói quen mang theo những túi  nilon đã qua sử dụng đến các cửa hàng, siêu thị để đổi hoặc tiếp tục đựng đồ mang về. Hơn ai hết, họ hiểu được tác hại của những đồ dùng này đối với môi trường. Phải mất đến hàng chục năm, thậm chí hàng trăm năm những đồ này mới được phân huỷ hết trong môi trường tự nhiên. Nếu đem đốt trong các lò đốt rác, mỗi ngày số lượng rác thải khó phân huỷ ở mỗi thành phố lớn trên thế giới phải đến cả triệu tấn khiến những người có hiểu biết không khỏi rùng mình.

 

Trong khi đó ở Việt Nam, hiện nay vẫn chưa có một cơ quan ban ngành nào đứng ra quản lý việc sản xuất các loại đồ dùng một lần này. Phần lớn vẫn xuất phát từ các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, tái chế vật liệu mà ra. Trong quá trình tái chế, việc sử dụng hoá chất là đương nhiên. Tuy nhiên, để đảm bảo được ngưỡng an toàn cho người sử dụng thì hiện nay vẫn không có gì chắc chắn.