Mì chính kém chất lượng gây nhiễu loạn thị trường, nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe người dùng

Thị trường phụ gia thực phẩm xuất hiện hơn 30 nhãn hiệu mì chính tự san triết, đóng gói

Trước đó, thị trường bột ngọt nhiều phen rúng động trước hàng loạt vụ việc bị phát hiện về bột ngọt giả, bột ngọt san chia. Cụ thể, ngày 26/04, Công ty TNHH Famimoto Việt Nam bị Công An Phú Thọ đột kích và phát hiện 40 tấn bột ngọt (mì chính) giả cùng hơn 1.220 tấn bột ngọt mì chính san chia, đóng gói có dấu hiệu vi phạm về chỉ dẫn tem mác.

Đầu tháng 4 vừa qua, Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế đã yêu cầu tạm dừng lưu thông 4 lô sản phẩm bột ngọt của Công ty Liên Sen tại thành phố Hồ Chí Minh mang nhãn “đóng gói tại Việt Nam” nhưng không ghi rõ xuất xứ. Theo cơ quan chức năng, đơn vị này không sản xuất bột ngọt tại Việt Nam mà chỉ nhập khẩu nguyên liệu từ Trung Quốc và đóng gói lại, nhưng trên bao bì lại không thể hiện rõ ràng điều này. Những sự việc này gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng ghi nhãn mập mờ của sản phẩm bột ngọt, gia vị nhập khẩu được “khoác áo” Việt Nam.

Theo khảo sát của Báo Công Thương, thị trường phụ gia thực phẩm xuất hiện hơn 30 nhãn hiệu mì chính được các cá nhân, tổ chức tự phối trộn, san chiết và đóng gói lại. Các sản phẩm này đang được bán công khai không chỉ tại các chợ dân sinh, tạp hóa, các sàn thương mại điện tử mà thậm chí còn xuất hiện trong những siêu thị lớn.

Bột ngọt giả, kém chất lượng tung hoành trên thị trường gây ra nhiều hệ lụy cho sức khỏe. Ảnh: Công an Phú Thọ

Đặc điểm chung của các sản phẩm này là không ghi rõ xuất xứ hoặc địa chỉ sản xuất, vi phạm quy định bắt buộc theo Nghị định 43/2017/NĐ-CP và Nghị định 111/2021/NĐ-CP của Chính phủ về nhãn hàng hóa.

Thông tin từ bao bì của hơn 30 sản phẩm này cho thấy, những nhãn hiệu mì chính không rõ nguồn gốc xuất xứ được đóng gói tại 9 địa phương, cụ thể: Tại thành phố Hà Nội có 8 tổ chức cá nhân chia đóng gói 9 nhãn hiệu mì chính; thành phố Hồ Chí Minh có 8 tổ chức cá nhân san chiết, đóng gói vào 10 nhãn hiệu; tại Đà Nẵng có 2 tổ chức cá nhân đóng gói vào 2 nhãn hiệu; tại Vĩnh Phúc có 2 tổ chức cá nhân san chiết và đóng gói vào 2 nhãn hiệu; tại Gia Lai có 1 tổ chức đóng gói vào 2 nhãn hiệu; tại An Giang có 1 tổ chức san chia đóng gói vào 2 nhãn hiệu....Ngoài ra còn có các tỉnh Quảng Trị, Bình Định, Bình Dương có 1 tổ chức san chiết, đóng gói vào 1 nhãn hiệu.

Nguy hại từ bột ngọt kém chất lượng

Theo TS.BS.Nguyễn Thị Hương Lan, Giảng viên Bộ môn Dinh dưỡng và An toàn Thực phẩm - Trường Đại học Y Hà Nội, Trưởng khoa Dinh dưỡng – Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, mặt hàng thực phẩm, gia vị là những mặt hàng nhu yếu phẩm mà chúng ta ăn vào hàng ngày, nếu không may mua phải sản phẩm không uy tín, kém chất lượng sẽ ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Tuy vậy, nhiều người tiêu dùng Việt lại chưa có thói quen kiểm tra kĩ nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm trước khi mua.

Tiêu thụ thực phẩm, gia vị không đảm bảo chất lượng sẽ gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, có thể là trước mắt hoặc về lâu về dài. Do đó, người tiêu dùng nên kiểm tra kĩ thông tin trên bao bì sản phẩm, hiểu rõ sản phẩm trước khi mua để bảo vệ quyền lợi và sức khỏe cho bản thân và gia đình, nhất là đối với các mặt hàng thực phẩm, gia vị.

Không chỉ gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng, bột ngọt san chia, đóng gói không rõ nguồn gốc, xuất xứ còn gây rối loạn thị trường, ảnh hưởng đến các nhà sản xuất uy tín và môi trường đầu tư trong nước. Tình trạng bột ngọt san chia, đóng gói lưu thông rộng rãi, không chỉ tại các chợ, tạp hóa mà cả các kênh bán hàng chính thống như siêu thị cho thấy lỗ hổng trong khâu kiểm soát hàng hóa trên thị trường. Các cơ quan chức năng cần nhanh chóng vào cuộc và xử lí triệt để nhằm đảm bảo an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng, ổn định thị trường và bảo vệ quyền lợi của các nhà sản xuất chân chính.

Liên quan tới nhãn hàng hóa khi đóng gói, căn cứ tại Khoản 1 Điều 10, Khoản 6 Điều 12 Nghị định 43/2017/NĐ-CP ngày 14/4/2017 của Chính phủ về nhãn hàng hóa: Nhãn hàng hóa bắt buộc phải thể hiện các nội dung về tên hàng hóa; Tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm về hàng hóa; Xuất xứ hàng hóa.

Trường hợp tổ chức, cá nhân thực hiện lắp ráp, đóng gói, đóng chai thì trên nhãn phải ghi tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân lắp ráp, đóng gói, đóng chai đó và phải ghi tên hoặc tên và địa chỉ, và các nội dung khác của tổ chức, cá nhân sản xuất ra hàng hóa trước khi lắp ráp, đóng gói, đóng chai khi được các tổ chức, cá nhân này cho phép.

Quy định nhãn hàng hóa khi san chiết, đóng gói

Theo Khoản 3 Điều 6 Thông tư số 05/2019/TT-BKHCN ngày 26/6/2019 của Bộ Khoa học và Công nghệ quy định chi tiết thi hành Khoản 6 Điều 12 của Nghị định số 43/2017/NĐ-CP: Hàng hóa chỉ thực hiện việc san chia, sang chiết để đóng gói, đóng chai khi được tổ chức, cá nhân sản xuất ra hàng hóa cho phép và phải bảo đảm chất lượng như công bố của nhà sản xuất trên nhãn gốc.

Hàng hóa được san chia, sang chiết để đóng gói, đóng chai trên nhãn hàng hóa phải ghi tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân đóng gói, đóng chai và ghi tên, địa chỉ của tổ chức, cá nhân sản xuất ra hàng hóa trước khi đóng gói, đóng chai.

Ngoài ra, tại Khoản 1 Điều 10 Thông tư 24/2019/TT-BYT ngày 30/8/2019 của Bộ Y tế về quản lý và sử dụng phụ gia thực phẩm có quy định yêu cầu đối với việc san chia, sang chiết, nạp, đóng gói lại và phối trộn phụ gia thực phẩm như sau: Chỉ được san chia, sang chiết, nạp, đóng gói lại phụ gia thực phẩm trong trường hợp đã được tổ chức, cá nhân sản xuất hoặc chịu trách nhiệm về sản phẩm đồng ý bằng văn bản.

Thông tin về xuất xứ hàng hóa thực hiện theo quy định tại Khoản 7 Điều 1 Nghị định số 111/2021/NĐ-CP ngày 9/12/2021 của Chính phủ về Sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định số 43/2017/NĐ-CP ngày 14/04/2017 của Chính phủ về nhãn hàng hóa: Tổ chức, cá nhân sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu tự xác định và ghi xuất xứ hàng hóa của mình bảo đảm trung thực, chính xác, tuân thủ các quy định pháp luật về xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, hàng hóa sản xuất tại Việt Nam hoặc các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia.

Xuất xứ hàng hóa ghi trên nhãn thể hiện bằng một trong các cụm từ sau: "sản xuất tại"; "chế tạo tại"; "nước sản xuất"; "xuất xứ"; "sản xuất bởi"; "sản phẩm của" kèm tên nước hoặc vùng lãnh thổ sản xuất ra hàng hóa hoặc ghi theo quy định pháp luật về xuất xứ hàng hóa.

Trường hợp hàng hóa không xác định được xuất xứ theo quy định tại khoản 1 Điều này thì ghi nơi thực hiện công đoạn cuối cùng để hoàn thiện hàng hóa. Thể hiện bằng một trong các cụm hoặc kết hợp các cụm từ thể hiện công đoạn hoàn thiện hàng hóa như sau: "lắp ráp tại"; "đóng chai tại"; "phối trộn tại"; "hoàn tất tại"; "đóng gói tại"; "dán nhãn tại" kèm tên nước hoặc vùng lãnh thổ nơi thực hiện công đoạn cuối cùng để hoàn thiện hàng hóa.

An Dương (T/h)