Những 'chìa khóa' thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo thành công

Ngày 18/05/2016, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 844/QĐ-TTg về việc phê duyệt đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025”. Một năm sau, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục phê duyệt Đề án Tri thức Việt số hóa theo Quyết định số 667/QĐ-TTg ngày 18/05/2017.

Đề án này hướng đến tạo ra một hệ sinh thái toàn diện để tất cả mọi người, nhất là thế hệ trẻ Việt Nam, sáng tạo, phát triển các công nghệ tiên tiến trên nền tảng dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo; và là nền tảng kiến tạo những cơ hội lớn, thực tiễn trong phong trào khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam.

Một số chuyên gia đánh giá rằng, trong năm 2017, dù nền kinh tế Việt Nam đã đạt những thành tựu ấn tượng, nhưng doanh nghiệp Việt Nam đa phần còn rất non trẻ, vốn ít, đa phần là doanh nghiệp nhỏ và vừa (trên 97%) kinh nghiệm trên thương trường chưa nhiều, kỹ năng quản lý còn hạn chế. Trong khi các nước đã có nhiều doanh nghiệp hàng trăm năm trải nghiệm với thị trường, tiềm lực vốn lớn, công nghệ cao, càng đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải đầu tư cho khoa học công nghệ để nhanh chóng rút ngắn khoảng cách.

Theo ông Bill Aulet, Giám đốc điều hành của Trung tâm Martin Trust dành cho doanh nhân khởi nghiệp của viện công nghệ Massachussetts (MIT), sáng tạo đột phá (ý tưởng, công nghệ hoặc quyền sở hữu trí tuệ) là rất quan trọng nhưng người khởi nghiệp không cần thiết phải tạo ra điều đó.

Trên thực tế, sáng chế giúp tạo nên doanh nghiệp sáng tạo đột phá lại thường đến từ bên ngoài. Chẳng hạn như Steve Jobs, người đã phát hiện ra tiềm năng trong sáng chế của công ty khác (chuột máy tính của Xerox Parc là ví dụ nổi tiếng nhất) và thương mại hóa nó một cách hiệu quả thông qua Apple.

Tương tự, với trường hợp của Google, với doanh thu chủ yếu đến từ Adwords, những quảng cáo dựa trên từ khóa và văn bản của các trang kết quả tìm kiếm. Một công ty khác, Overture cũng sáng tạo ra cách quảng cáo tương tự nhưng phải chờ đến Google, sáng chế đó mới được thương mại hóa thành công. Điều này chỉ ra rằng khả năng thương mại hóa sáng chế là rất quan trọng, nên một doanh nhân khởi nghiệp về cơ bản là người thương mại hóa sáng chế.

Liên quan tới vấn đề trên, theo ông Đặng Đức Thành, Ủy viên Ban chấp hành VCCI, Chủ nhiệm Câu lạc bộ các nhà Kinh tế (VEC), trong số rất nhiều việc cụ thể phải làm để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, điều kiện tiên quyết là doanh nghiệp phải tiến hành thành lập mới hoặc sắp xếp lại các viện nghiên cứu, trung tâm R&D, phòng thí nghiệm.

Cùng với đó, xây dựng và phát triển thực hiện kế hoạch R&D theo chiến lược và các mục tiêu phát triển doanh nghiệp. Cần tập trung vào những lĩnh vực xuất sản chủ lực và những lĩnh vực có lợi thế so sánh của doanh nghiệp.

Doanh nghiệp cũng cần tiến hành hợp tác nghiên cứu và đào tạo nguồn nhân lực khoa học công nghệ trong doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần chủ động hợp tác với các trường, cơ sở khoa học... liên kết đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho doanh nghiệp kể cả hợp tác trong lĩnh vực đầu tư nghiên cứu theo chương trình kế hoạch R&D của doanh nghiệp.

Đồng thời, thúc đẩy phong trào đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp nhằm phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, hợp ký hóa xuất sản trong toàn doanh nghiệp. Có cơ sở chính sách khen thưởng vật chất, tinh thần kịp thời.

Bảo Bình