Nửa đầu năm 2022, xuất khẩu xi măng gặp khó

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, sản lượng xuất khẩu xi măng và clinker trong 6 tháng đầu năm đạt gần 16,2 triệu tấn, trị giá 740 triệu USD, giảm 22% về lượng, giảm 7,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021.

Được biết, 2 thị trường xuất khẩu chính của xi măng, clinker Việt Nam là Trung Quốc và Philippines đều có mức sụt giảm nhập khẩu đang kể trong nửa đầu năm 2022.

Nguyên nhân được đưa ra là do Trung Quốc vẫn duy trì chính sách Zero-Covid, cùng với đó là thị trường bất động sản của nước này tiếp tục suy yếu. Điều này đã khiến sản lượng tiêu thụ xi măng tại Trung Quốc giảm mạnh trong thời gian qua.

Còn đối với thị trường xuất khẩu xi măng lớn thứ 2 là Philippines cũng bị ảnh hưởng bởi vận tải biển khó khăn và giá cước cao. Ngoài ra, tại thị trường này vẫn đang diễn ra phiên xử chống bán phá giá mặt hàng xi măng nhập từ Việt Nam.

Trong giai đoạn này, sản lượng xi măng, clinker xuất sang các thị trường theo Hiệp định thương mại tự do (FTA) và Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đạt hơn 685.000 tấn, tương đương 30,24 triệu USD, tăng 14,3% về lượng và tăng 21% về trị giá so với cùng kỳ năm trước.

Tính chung, giá xuất khẩu trung bình xi măng và clinker 6 tháng đầu năm 2022 đạt 45,5 USD/tấn, ước tăng khoảng 15% so với cùng kỳ. Nhưng đà tăng của chi phí đầu vào, đặc biệt là than phục vụ sản xuất clinker cũng đã tăng gần 500 USD/tấn vào thời điểm tháng 5/2022.

Trước tình trạng giá nguyên vật liệu đầu vào như xăng dầu, than đá tăng mạnh khiến chi phí sản xuất liên tục tăng. Mới đây, nhiều thương hiệu xi măng lớn trong nước tiếp tục điều chỉnh tăng giá trong tháng 6 với mức tăng đến 140.000 đồng/tấn.

Một số doanh nghiệp sản xuất xi măng phản ánh, với giá đầu vào tăng cao như hiện nay, nhất là giá than vừa tăng vừa khan hiếm nguồn cung thì càng sản xuất càng lỗ. Cao điểm khi giá than tăng, 1 tấn xi măng ước lỗ khoảng 200.000 - 240.000 đồng, kể cả có đầu ra tốt thì vẫn không hiệu quả.

Ngoài giá than phi mã do tác động không mong muốn từ xung đột Nga - Ukraine, cộng với giá tất cả các nguyên liệu đầu vào khác, giá điện, vỏ bao, nhân công, vận chuyển đều tăng do giá xăng dầu nhảy múa thì bài toán hiệu quả với các doanh nghiệp xi măng đang là vấn đề lớn, đại diện một doanh nghiệp xi măng xác nhận.

Theo Tổng công ty Xi măng Việt Nam, tháng 10/2020, loại than mà VICEM vẫn dùng có giá chỉ 50-60 USD/tấn nhưng có thời điểm như hiện giờ giá đội lên tới 490 USD/tấn - tăng gấp 8 lần. Với mức giá than cao như vậy mà mang ra đốt để nghiền clinker thì doanh nghiệp khó có lãi.

Trong khi than nhập khẩu tăng gần chục lần thì than trong nước cũng tăng giá mạnh. Riêng tháng 5/2022, Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã có 2 lần tăng giá bán. Cùng đó, giá xăng dầu thế giới và trong nước cũng tăng gần 50% so với đầu năm đã kéo theo sự gia tăng của các chi phí cước vận tải và logistics lên theo.

Năm 2022, nguồn cung xi măng tiếp tục duy trì ở mức cao, khoảng 108 triệu tấn. Trong khi đó, tiêu thụ nội địa dự kiến chỉ khoảng 65 triệu tấn. Bởi vậy, xuất khẩu tiếp tục là kênh tiêu thụ quan trọng của các doanh nghiệp sản xuất xi măng. Tuy nhiên, bài toán xuất khẩu đối với các doanh nghiệp cũng đang gặp khó.

An Nguyên (t/h)