'Ông trùm BOT' đất Bắc đang dần đánh mất hào quang sau kết quả kinh doanh ảm đạm?

Công ty Cổ phần Tasco từng được mệnh danh là “ông trùm BOT” với số lượng đầu tư các dự án BOT giao thông hàng đầu khu vực phía Bắc. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, công ty này cũng đầu tư dàn trải trên nhiều lĩnh vực.

2018 là một năm kinh doanh không mấy thành công của "ông trùm BOT" đất Bắc khi lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp chỉ đạt 65,680 tỷ đồng trong khi năm 2017 doanh nghiệp này lãi 296,932 tỷ đồng. Năm 2018, công ty đạt doanh thu 1.147 tỷ đồng, giảm 48% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trạm thu phí Tiên Cựu trên Quốc lộ 10 đoạn Hải Phòng - Thái Bình của Tasco. (Ảnh: TheLeader).

Theo báo cáo giải trình của Tasco trong báo cáo tài chính hợp nhất quý IV/2018, doanh nghiệp nêu rõ, lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp trong quý IV/2018 giảm 110% so với cùng kỳ năm 2017. Nguyên nhân được Tasco đưa ra là do doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ giảm 50% so với cùng kỳ. Doanh thu này giảm vì một số dự án bất động sản đang trong quá trình giải phóng mặt bằng và hoàn thiện hồ sơ pháp lý với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.

Hơn nữa, giá vốn bán hàng do chi phí chưa tương ứng doanh thu tại dự án thu phí tự động không dừng và kiểm soát tải trọng xe trên quốc lộ 1 và 14. Doanh thu trong giai đoạn đầu của dự án thấp, đang tính theo bình quân 50% chi phí quản lý thu của các BOT, trong khi đó, chi phí ban đầu lớn dẫn đến chi phí khấu hao, chi phí vận hành lớn. Trong giai đoạn đầu của dự án nhà đầu tư phải tiếp nhận nhân sự của các BOT để thực hiện thu phí hỗn hợp (vừa ETC vừa MTC).

Cũng theo lý giải của Công ty Cổ phần Tasco, chi phí quản lý tăng 61% so với cùng kỳ năm trước. Lý do công ty trích lập dự phòng công nợ phải thu khó đòi vào quý IV/2018. Về khoản mục lợi nhuận, do doanh thu giảm, chi phí tăng vì vậy lợi nhuận sau thuế của công ty cũng ảnh hưởng theo.

Năm 2018, Tasco tiếp tục đối mặt với áp lực tài chính lớn khi phải duy trì quy mô nợ vay khoảng 6.000 tỷ đồng, chiếm gần 60% tổng nguồn vốn của công ty. Năm 2018, công ty đã phải trả 139 tỷ đồng lãi vay cho các khoản vay ngắn và dài hạn.

Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu Tasco (HUT), từng một thời hấp dẫn các quỹ đầu tư ngoại đã lao dốc không phanh. Năm 2017, VinaCapital cùng các quỹ liên quan mua vào 30 triệu cổ phiếu được Tasco phát hành riêng lẻ. Mức giá được VinaCapital mua là 10.500 đồng/cổ phiếu, tương đương với việc quỹ này chi ra 315 tỷ đồng.

Tháng 9/2018, quỹ đầu tư cổ phiếu Hưng Thịnh VinaWealth đã bán ra 450.000 cổ phiếu HUT giảm số lượng cổ phần nắm giữ xuống 3.004.526 cổ phần, tương đương 1,2% vốn điều lệ. Tiếp đó, Công ty CP Quản lý Quỹ VinaCapital cũng bán 500.000 cp HUT giảm tỷ lệ sở hữu xuống 1,03%.

Theo tìm hiểu, Tasco sở hữu hàng loạt dự án BOT, BT như: Dự án cải tạo nâng cấp quốc lộ 10 đoạn qua TP.Hải Phòng; dự án xây dựng cải tạo nâng cấp quốc lộ 1; Dự án cải tạo nâng cấp quốc lộ 10 đoạn qua tỉnh Thái Bình; dự án Đầu tư xây dựng tuyến đường bộ mới đoạn Phủ Lý - Mỹ Lộc… Tuy nhiên, những dự án BOT “gà đẻ trứng vàng” như thu phí tuyến đường bộ mới đoạn Phủ Lý - Mỹ Lộc, vốn giúp lợi nhuận Tasco tăng hàng chục lần năm 2014 liên tục bị người dân phản đối. BOT Mỹ Lộc có dấu hiệu lặp lại sự cố ở Tân Đệ, liên tục phải xả trạm do tài xế tập trung phản đối.  Đầu năm 2018, Tasco cũng bị Kiểm toán Nhà nước kiến nghị rút kinh nghiệm, kiểm điểm trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân liên quan đến các tồn tại trong công tác thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán; trong việc thanh toán chưa đúng khối lượng, định mức, đơn giá tại dự án cải tạo, nâng cấp đường 39B đoạn thuộc huyện Kiến Xương và Thái Thụy. Chưa hết, trong nhiều dự án khác, công ty cũng bộc lộ sự yếu kém và đã được các cơ quan Kiểm toán nhà nước, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ. Điển hình như tại Dự án BOT đầu tư xây dựng mở rộng Quốc lộ 1 đoạn qua Quảng Bình, dự án đường Lê Đức Thọ đến Khu đô thị mới Xuân Phương và Foresa Villa …

Nguyễn Huệ