Phát triển thị trường khí thiên nhiên đồng bộ, minh bạch và bền vững

Trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng đang diễn ra mạnh mẽ, khí thiên nhiên ngày càng được xem là một trong những nguồn năng lượng quan trọng, đóng vai trò cầu nối trong lộ trình hướng tới phát triển bền vững và giảm phát thải.

Tại Diễn đàn "Chiến lược và xu hướng phát triển thị trường khí thiên nhiên tại Việt Nam và ASEAN" diễn ra ngày 23/12/2025 tại Hà Nội, Tổng Biên tập Tạp chí Năng lượng sạch Việt Nam- ông Mai Duy Thiện cho biết, sau các cú sốc năng lượng gần đây, nhiều nước châu Âu buộc phải cắt giảm mạnh nhập khẩu khí đường ống từ Nga, chuyển sang LNG, khiến thị trường LNG toàn cầu tăng trưởng đột biến, hình thành một “làn sóng đầu tư” kho cảng, đường ống và các trung tâm giao dịch khí mới.

Diễn đàn “Chiến lược và xu hướng phát triển thị trường khí thiên nhiên tại Việt Nam và ASEAN”  ngày 23/12/2025 tại Hà Nội

Chuyển dịch năng lượng không còn là định hướng dài hạn, mà đã trở thành quá trình hiện hữu, tác động trực tiếp đến an ninh năng lượng, tăng trưởng kinh tế và năng lực cạnh tranh quốc gia. Trong bối cảnh đó, khí thiên nhiên, bao gồm CNG, LNG và LPG, được xem là nguồn năng lượng chuyển tiếp quan trọng, đóng vai trò “cầu nối” giữa các nguồn năng lượng truyền thống và năng lượng tái tạo, góp phần giảm phát thải và đảm bảo ổn định hệ thống năng lượng.

Tại khu vực ASEAN, nhu cầu năng lượng tăng nhanh, song hạ tầng LNG, đặc biệt là kho cảng và hệ thống tái hóa khí, vẫn chưa theo kịp tốc độ phát triển, đặt ra nhiều thách thức về đầu tư và chính sách.

Đối với Việt Nam, nhu cầu năng lượng được dự báo tiếp tục tăng nhanh cùng quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa, trong khi các nguồn năng lượng trong nước đang suy giảm và năng lượng tái tạo vẫn cần thời gian hoàn thiện hạ tầng và cơ chế thị trường. LNG được xác định là nguồn năng lượng chuyển tiếp quan trọng trong triển khai Quy hoạch điện VIII, với mục tiêu đến năm 2030 đạt khoảng 9.000 - 10.000 MW điện khí.

Chính vì vậy, việc phát triển thị trường khí thiên nhiên một cách đồng bộ, minh bạch và bền vững là yêu cầu mang tính chiến lược, gắn liền với mục tiêu đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 (Net Zero).

“Tuy nhiên, sự phát triển của thị trường khí thiên nhiên vẫn đang đối mặt với không ít thách thức, từ cơ chế chính sách, hạ tầng lưu trữ-phân phối, đến bài toán vốn đầu tư và công nghệ”- ông Mai Duy Thiện nhấn mạnh.

Chia sẻ tại diễn đàn, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cũng nhận định, trước đây Việt Nam chủ yếu tận dụng nguồn khí nội địa, giá tương đối ổn định, hợp đồng dài hạn, ít biến động. Song hiện nay, quy hoạch điện, chiến lược năng lượng đều xác định điện khí, đặc biệt điện khí LNG, sẽ trở thành một trong những trụ cột thay thế dần điện than, đồng thời hỗ trợ hệ thống tích hợp năng lượng tái tạo (điện mặt trời, điện gió) vốn biến động mạnh theo thời tiết.

“Vì vậy, nếu chúng ta không xây dựng được một thị trường khí vận hành hiệu quả, minh bạch, phù hợp thông lệ quốc tế, chúng ta sẽ đối mặt với nguy cơ: Dự án LNG chậm tiến độ; Giá điện khó cạnh tranh; Rủi ro năng lượng và tài khóa gia tăng”- ông Ngô Trí Long khẳng định.

Tại Diễn đàn, các đại biểu đã tập trung thảo luận về vai trò của khí thiên nhiên trong chiến lược phát triển năng lượng quốc gia; triển vọng thị trường CNG, LNG, LPG; kinh nghiệm quốc tế và khu vực ASEAN trong phát triển hạ tầng và thị trường khí; cũng như các giải pháp chính sách, tài chính và công nghệ nhằm thúc đẩy thị trường phát triển theo hướng minh bạch, hiệu quả và bền vững.

Diễn đàn “Chiến lược và xu hướng phát triển thị trường khí thiên nhiên tại Việt Nam và ASEAN” cũng là dịp để các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, nhận diện cơ hội và thách thức, đồng thời đề xuất các giải pháp về chính sách, tài chính và công nghệ nhằm thúc đẩy thị trường khí thiên nhiên phát triển hiệu quả, bền vững, đóng góp cho mục tiêu chuyển dịch năng lượng và giảm phát thải của Việt Nam và khu vực ASEAN.

Lê Kim Liên