Phương pháp khoa học được nhiều quốc gia dùng để phát hiện ca nhiễm Covid-19

Năm 2013, Israel đã ngăn chặn được nguy cơ bùng phát bệnh bại liệt nhờ theo dõi mẫu nước thải và chính phủ tiến hành chương trình tiêm chủng ngừa bại liệt trên quy mô toàn quốc. Cũng trong năm đó, các nhà khoa học Thụy Điển đã đưa ra lời cảnh báo sớm về nguy cơ bệnh viêm gan A và bệnh viêm dạ dày-ruột nhờ áp dụng xét nghiệm nước thải tương tự của các nhà khoa học Israel. Do vậy, nếu các nước muốn trở lại cuộc sống bình thường và duy trì cuộc sống này, thì sẽ cần tới kiểu hệ thống cảnh báo sớm như vậy để đối phó với các biến thể của virus SARS-CoV-2 và làn sóng bùng phát khác trong tương lai.

Hoạt động giám sát hệ thống nước thải hiện là một trong những lĩnh vực "nóng nhất" trong nghiên cứu đại dịch COVID-19. Nếu được sử dụng đúng cách, thì biện pháp tiếp cận này có thể giúp giới chức y tế công xây dựng khả năng ứng phó với các dịch bệnh do virus gây ra.

Hà Lan là một trong những nước đầu tiên cho rằng virus SARS-CoV-2 có thể được phát hiện trong hệ thống nước thải. Kể từ đó, nước này đã tăng nguồn kinh phí nghiên cứu cho hoạt động giám sát nước thải. Các hệ thống này được liên kết với nhau, mở rộng quy mô và đẩy nhanh hoạt động hơn.

Xét nghiệm nước thải là phương pháp hữu hiệu để phát hiện các ca nhiễm Covid-19. Ảnh minh hoạ

Tại Mỹ, các cơ quan liên bang nước này đã thành lập hệ thống giám sát nước thải quốc gia để thông báo và phối hợp với một loạt nỗ lực giám sát nước thải ở cấp bang và địa phương. Các nhà khoa học thuộc Đại học California Merced đã lập ra giao diện số CovidPoops19 để đăng tải thông tin về hoạt động xét nghiệm nước thải trên toàn cầu, hiện bao phủ 58 quốc gia.

Trong khi đó, các nhà khoa học Đại học Barcelona tiến hành xét nghiệm mẫu nước thải được lưu trữ (dưới hình thức đông lạnh) và phát hiện thấy virus SARS-CoV-2 xuất hiện ở Tây Ban Nha từ giữa tháng 1/2020, 41 ngày trước khi nước này thông báo ghi nhận ca COVID-19 đầu tiên vào ngày 25/2/2020.

Tại Pháp, xét nghiệm mẫu nước thải ở thủ đô Paris năm 2020 cho thấy xu hướng dịch bệnh. Kết quả một số mẫu xét nghiệm được lưu trữ, như mẫu nước thải ở trường học, nhà dưỡng lão hay sân bay, giúp giới chức y tế xác định được thời gian triển khai xét nghiệm dịch tễ hay đề ra các chính sách. Trong một nghiên cứu ở Anh, virus SARS-CoV-2 được phát hiện trong hệ thống nước thải của 80% trường học tham gia nghiên cứu, một tuần trước khi các cuộc xét nghiệm cộng đồng xác nhận kết quả nghiên cứu này.

Theo các nhà khoa học, giám sát nước thải là cách phát hiện virus SARS-CoV-2 một cách tiết kiệm chi phí, đồng thời cho thấy chiều hướng tiến triển của dịch bệnh. Kết quả xét nghiệm nước thải không bị ảnh hưởng bởi thiếu phương tiện xét nghiệm hay gây khó chịu cho người đi xét nghiệm, mà còn giúp giới chức xác định nơi cần tập trung nguồn lực, từ đó có phản ứng nhanh hơn với dịch bệnh và do vậy ít phải áp đặt các biện pháp hạn chế đối với phần lớn người dân.

Bảo An (T/h)