Siết chặt kiểm tra, tăng cường quản lý chất lượng trái cây tươi xuất khẩu

(VietQ.vn) - Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đã nhận được cảnh báo của Tổng cục Hải quan Trung Quốc đối với lô hàng trái cây tươi (bao gồm sầu riêng và mít) xuất khẩu từ Việt Nam không tuân thủ yêu cầu về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm.
Cảnh báo lừa đảo dưới phương thức dịch vụ mạo danh cho vay tiền và thông qua ứng dụng Signal
Cảnh báo: Nở rộ chiêu lừa đảo chiếm đoạt tiền dịp cuối năm
Cảnh báo tội phạm mạng giả danh nhà tuyển dụng để lừa đảo trực tuyến
Rau quả của Việt Nam hiện có mặt trên hơn 60 thị trường. Sự tăng trưởng mạnh mẽ thị trường Trung Quốc là yếu tố quyết định giúp cho xuất khẩu rau quả đạt được kết quả ấn tượng trong năm 2024. Đến hết tháng 11/2024, xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc đạt 4,3 tỷ USD, cao hơn tới gần 1 tỷ USD so với cùng kỳ 2023. Uớc tính trong cả năm 2024, xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc đạt trên 4,5 tỷ USD. Có 15 mặt hàng trái cây Việt Nam đang được xuất khẩu sang Trung Quốc qua đường chính ngạch. Hiện, Việt Nam đang đàm phán với Trung Quốc mở cửa thêm thị trường xuất khẩu cho các mặt hàng rau quả khác như bưởi da xanh, bơ, dứa, vú sữa, chanh, dưa lưới...
Tuy nhiên, theo thông báo từ Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) tình trạng các lô hàng trái cây liên tục bị cảnh cáo nếu không được kiểm soát tốt sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và thương hiệu nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế. Do đó, để tăng cường quản lý chất lượng trái cây tươi xuất khẩu của Việt Nam, bảo đảm việc tuân thủ quy định về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm của các nước nhập khẩu, tránh nguy cơ bị áp các biện pháp kiểm soát từ nước nhập khẩu, Cục Bảo vệ thực vật đã có văn bản chỉ đạo các đơn vị siết chặt kiểm tra.
Bên cạnh đó, Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đề nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh, thành phố tăng kiểm tra, giám sát vùng trồng, cơ sở đóng gói xuất khẩu; xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện chương trình giám sát về an toàn thực phẩm và tiêu chuẩn chất lượng trái cây xuất khẩu tại vùng trồng, cơ sở đóng gói đã được cấp mã số; tuyên truyền, tập huấn để phổ biến rộng rãi quy định của nước nhập khẩu.
Đặc biệt, cơ quan chuyên môn phải thông báo tạm dừng toàn bộ mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói đối với các trường hợp không tuân thủ quy định về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm của Cục Bảo vệ thực vật. Ngoài ra, các vùng trồng, cơ sở đóng gói cũng phải thực hiện nghiêm việc kiểm tra dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng và truy xuất nguồn gốc như một điều kiện bắt buộc trong việc cấp và duy trì mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói theo yêu của nước nhập khẩu.

Cục Bảo vệ thực vật đã nhận được cảnh báo của Tổng cục Hải quan Trung Quốc đối với lô hàng trái cây tươi xuất khẩu từ Việt Nam. Ảnh minh họa
Đối với các chủ sở hữu mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói không trực tiếp xuất khẩu mà cho phép tổ chức, cá nhân khác xuất khẩu sản phẩm từ vùng trồng, cơ sở đóng gói của mình, Cục Bảo vệ thực vật yêu cầu phải gửi văn bản thông báo về Cơ quan chuyên môn cấp tỉnh. Trong thông cáo nêu rõ về dự kiến khối lượng xuất khẩu từ vùng trồng trong năm và tên đơn vị xuất khẩu. Sau khi nhận được văn bản thông báo, cơ quan chuyên môn cấp tỉnh tổng hợp và gửi báo cáo về Cục Bảo vệ thực vật, đồng thời cập nhật trên cơ sở dữ liệu để các chi cục kiểm dịch thực vật vùng có cơ sở làm thủ tục kiểm dịch thực vật. Thời gian thực hiện bắt đầu từ ngày 20/1/2025.
Siết chặt quản lý, bảo vệ ngành hàng nông nghiệp
Việt Nam vẫn đang cố gắng vượt qua Thái Lan để trở thành quốc gia xuất khẩu sầu riêng lớn nhất sang Trung Quốc. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, thời gian qua, để đẩy mạnh xuất khẩu nông sản, đặc biệt là trái cây, ngành phối hợp địa phương nâng cao chất lượng, gia tăng số lượng cấp mã số vùng trồng, cơ sở vùng nuôi, cơ sở đóng gói, bao bì.
Đến nay, đã cấp 8.052 mã số vùng trồng, 1.596 mã số cơ sở đóng gói; riêng năm 2024, đã cấp 1.194 mã số vùng trồng, 175 mã số nhà đóng gói cho các loại quả tươi: thanh long, xoài, vú sữa, chuối, bưởi, chanh leo, chanh không hạt, nhãn, vải, ớt, thạch đen... Đây là các mã số gắn với các sản phẩm được phép xuất khẩu sang các thị trường: Trung Quốc, Hoa Kỳ, Australia, New Zealand, Hàn Quốc, Nhật Bản, EU…
Ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam - nhận định, với sự cầu thị và hỗ trợ của Chính phủ, trong năm 2025, ngành rau quả sẽ tiếp tục có kỷ lục mới về kim ngạch xuất khẩu. Và dự báo, đến năm 2030 xuất khẩu rau quả sẽ đạt kim ngạch 10 tỷ USD, ngang ngửa với kim ngạch xuất khẩu thủy sản.
Nói về hướng đi sắp tới cho ngành hàng rau quả, ông Đặng Phúc Nguyên cho rằng, ngoài mặt hàng chủ lực như sầu riêng thì cần đa dạng hóa, đẩy mạnh phát triển các loại trái cây khác có tiềm năng như chuối, xoài, thanh long… Bên cạnh đó, song song với xuất khẩu trái cây tươi thì cần thúc đẩy hơn nữa việc xuất khẩu rau quả chế biến. Đồng thời, chất lượng sản phẩm rau quả Việt sẽ được nâng cao hơn nữa, đảm bảo các tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường quốc tế.
Đồng quan điểm về việc này, ông Nguyễn Đình Tùng - Tổng giám đốc Công ty Vina T&T - cho biết, mỗi thị trường nhập khẩu đều dựng lên một hàng rào kỹ thuật khác nhau và rất khó khăn. Như ở Hoa Kỳ cấm 7 hoạt chất dư lượng, sẽ yêu cầu mã số vùng trồng, mã số nhà máy đóng gói do Bộ Nông nghiệp Hoa kỳ cấp. Trong khi đó, ở EU mặc dù cho tất cả mặt hàng trái cây Việt xuất khẩu vào mà không cần phải đàm phán nhưng lại yêu cầu cấm đến 36 hoạt chất dư lượng và họ kiểm tra ngẫu nhiên mỗi lô hàng.
Hay như với thị trường Trung Quốc cũng có những hàng rào kỹ thuật, ngoài mã số vùng trồng, mã số nhà máy đóng gói do phía Trung Quốc cấp thì họ cũng thường xuyên kiểm tra những chất như kim loại nặng hoặc thêm những yêu cầu mới. Điều này đòi hỏi ngành hàng rau quả Việt phải luôn luôn theo dõi thị trường, có sự bám sát để đáp ứng được nhu cầu và yêu cầu của thị trường đó. Bên cạnh đó, điều quan trọng mà ngành hàng này cần làm trong thời gian tới là phát triển mạnh công nghệ bảo quản sao cho thật tốt để có thể đi xa khi vận chuyển bằng đường biển và tiêu thụ được số lượng lớn.
Liên quan đến vấn đề này, để tăng cường quản lý chất lượng trái cây tươi xuất khẩu của Việt Nam, đảm bảo việc tuân thủ quy định về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm của các nước nhập khẩu, tránh nguy cơ bị áp các biện pháp kiểm soát từ nước nhập khẩu, mới đây, Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đã có văn bản chỉ đạo các đơn vị siết chặt kiểm tra, giám sát vùng trồng, cơ sở đóng gói xuất khẩu; xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện chương trình giám sát về an toàn thực phẩm và tiêu chuẩn chất lượng trái cây xuất khẩu tại vùng trồng, cơ sở đóng gói đã được cấp mã số; tuyên truyền, tập huấn để phổ biến rộng rãi quy định của nước nhập khẩu.
Đặc biệt, cơ quan chuyên môn phải thông báo tạm dừng toàn bộ mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói đối với các trường hợp không tuân thủ quy định về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm của Cục Bảo vệ thực vật.
Bên cạnh đó, các vùng trồng, cơ sở đóng gói cũng phải thực hiện nghiêm việc kiểm tra dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng và truy xuất nguồn gốc như một điều kiện bắt buộc trong việc cấp và duy trì mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói theo yêu cầu của nước nhập khẩu. Đối với các chủ sở hữu mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói không trực tiếp xuất khẩu mà cho phép tổ chức, cá nhân khác xuất khẩu sản phẩm từ vùng trồng, cơ sở đóng gói của mình, Cục Bảo vệ thực vật yêu cầu phải gửi văn bản thông báo về cơ quan chuyên môn cấp tỉnh. Trong thông cáo nêu rõ về dự kiến khối lượng xuất khẩu từ vùng trồng trong năm và tên đơn vị xuất khẩu.
Theo ông Hoàng Trung - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, việc tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ các cơ sở đóng gói, xuất khẩu; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm cần sự vào cuộc quyết liệt của các địa phương, sở, ngành, cơ quan chức năng để tránh hệ lụy về sau. Đây cũng là cách để chúng ta cùng nhau chung tay bảo vệ uy tín của các ngành hàng, đặc biệt là với ngành sầu riêng.
Khánh Mai (t/h)