Sớm ban hành quy chuẩn cho sữa nhập khẩu, minh bạch thị trường

Mới đây, Bộ Công Thương phối hợp với Hiệp hội Sữa Việt Nam tổ chức hội thảo phát triển ngành sữa nội địa, với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp, nhà khoa học và chuyên gia chăn nuôi.

Chia sẻ tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài cho rằng việc xây dựng chiến lược ngành sữa lúc này là cần thiết để thống nhất nhận thức, mục tiêu và giải pháp, từ đó đồng bộ hóa sự phát triển trong tương lai.

Tại hội thảo, nhiều số liệu và phân tích đã cho thấy thực trạng đáng lo ngại: Đàn bò sữa trong nước từng tăng trưởng mạnh, đạt mức 15,4%/năm giai đoạn 2010-2015, nhưng sau đó tốc độ tăng chậm lại và bắt đầu suy giảm. Sản lượng sữa tươi nguyên liệu cũng giảm đáng kể, từ mức tăng 17,7%/năm xuống còn 6,7%/năm giai đoạn 2015-2020 và chỉ 3,3%/năm giai đoạn 2020-2024.

Bộ Công Thương sẽ ban hành quy chuẩn nghiêm ngặt đối với sữa bột nhập khẩu

Nguyên nhân chính là sự phụ thuộc lớn vào sữa bột nhập khẩu hoàn nguyên. Năm 2009, có tới 92% sữa nước trên thị trường được chế biến từ sữa bột, chỉ 8% từ sữa tươi nguyên liệu. Sau khi cơ quan quản lý ban hành một số quy chuẩn kỹ thuật, tỷ lệ này được cải thiện phần nào, nhưng hiện nay nguồn sữa tươi trong nước mới đáp ứng được khoảng 40% nhu cầu tiêu thụ, còn lại 60% phải nhập khẩu.

Bên cạnh đó, tốc độ đô thị hóa, vấn đề ô nhiễm môi trường và đặc biệt là thiếu chính sách khuyến khích lâu dài. Giá thành sản xuất sữa tươi nội địa cao hơn so với sữa nhập khẩu, nhưng nếu giảm được chi phí không cần thiết và cải thiện chuỗi sản xuất, sữa Việt vẫn có thể cạnh tranh.

Quan trọng hơn, cần thay đổi nhận thức của người tiêu dùng: sữa không chỉ dành cho trẻ em, người già hay người bệnh, mà là thực phẩm thiết yếu hằng ngày, giống như ở các nước phát triển, nơi sữa rẻ và phổ biến như nước uống.

Để tạo điều kiện cho sản xuất sữa bột trong nước phát triển, Bộ Công Thương sẽ có các biện pháp kiểm soát chặt chẽ đối với sữa bột nhập khẩu.

Cụ thể, Bộ Công Thương sẽ ban hành quy chuẩn nghiêm ngặt đối với sữa bột nhập khẩu, kiểm soát chặt nguyên liệu ngay từ khâu hải quan và truy vết như với sản phẩm nguy hiểm. Chỉ những lô hàng có thời hạn sử dụng trong giới hạn quy định mới được phép nhập khẩu và việc truy vết sẽ được thực hiện đến tận sản phẩm cuối cùng. 

Mục tiêu là tạo ra một thị trường công khai, minh bạch và hỗ trợ sản xuất trong nước, bao gồm cả các doanh nghiệp FDI (đầu tư trực tiếp nước ngoài), doanh nghiệp trong nước hay doanh nghiệp nhà nước, miễn là họ sản xuất tại Việt Nam.

Các doanh nghiệp đã có đàn bò sữa được khuyến khích chia sẻ kinh nghiệm phát triển, còn các doanh nghiệp chưa có hoặc đang nhập khẩu nhiều cần nêu rõ nhu cầu hỗ trợ từ Nhà nước.

Chia sẻ bên lề hội thảo về chủ trương này, ông Nguyễn Quang Trí - Giám đốc Điều hành Marketing Vinamilk - bày tỏ ủng hộ chủ trương tự chủ nguồn nguyên liệu trong nước, coi đây là định hướng "rất đúng đắn" và cam kết thực hiện.

Theo dự thảo Chiến lược phát triển ngành sữa giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, quan điểm nổi bật là đẩy mạnh phát triển ngành chăn nuôi bò sữa, nâng cao tỉ lệ sản phẩm nội địa, giảm dần sự phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu.

Mục tiêu cụ thể đến năm 2030, mức tiêu thụ bình quân sữa và sản phẩm sữa đạt khoảng 40 lít/người/năm từ mức 16-18 lít/người/năm hiện tại và sữa tươi nguyên liệu trong nước đáp ứng khoảng 70% - 72% nhu cầu của ngành chế biến sữa trong nước từ mức 40% hiện tại.

Qua đó, xây dựng hình ảnh sữa Việt chất lượng cao, an toàn, giá cả cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng và phát triển thể chất người dân, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho ngành sữa nội địa tự chủ và bền vững.

Bảo Linh (t/h)