Tăng cường kiểm soát buôn lậu đường cát trên tuyến biên giới

Theo thông tin từ Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, Bộ Công an cho biết thời gian qua, do tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, trên tuyến biên giới đặc biệt khu vực Tây Nam, tình hình buôn lậu, vận chuyển hàng hàng cấm lại “nóng” trở lại, nhất là đối với những mặt hàng điện tử, đồ gia dụng đã qua sử dụng, đường cát, thuốc lá điếu, thiết bị y tế…

Trong đó, Bộ Công an nhấn mạnh, chỉ tính riêng mặt hàng đường cát, lực lượng Công an đã triệt phá, phối hợp triệt phá nhiều vụ buôn bán, vận chuyển đường trái phép.

Cụ thể gồm: Vụ án Buôn lậu 170,45 tấn đường cát từ Campuchia về Việt Nam, có giá trị trên 3 tỷ đồng xảy ra tại Công ty TNHH sản xuất thương mại xuất nhập khẩu Thúy Anh, Tân Châu, Tây Ninh; Trong tháng 5/2021, Công an TP Hồ Chí Minh phối hợp với Cục Quản lý thị trường TP phát hiện 150 tấn đường cát tập kết ở Hóc Môn và Bình Tân không có hóa đơn chứng từ. Gần đây thực hiện cao điểm tấn công trấn áp tội phạm, đảm bảo an ninh trật tự trước, trong và sau Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022 (ngày 25 và 26/11), lực lượng Công an Châu Thành, Tây Ninh đã tạm giữ 11 xe mô tô vận chuyển 58 bao đường cát (mỗi bao 50kg), không có hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc; Liên ngành tỉnh An Giang đã phát hiện một xe tải vận chuyển 16 tấn đường cát xuất xứ nước ngoài nhưng không có hóa đơn chứng từ. 

Buôn lậu đường cát vô cùng nguy hiểm. Ảnh: Phan Anh 

Còn theo Tổ chức Mía đường quốc tế (ISO), chỉ tính riêng hai nước lân cận Việt Nam là Lào và Campuchia thì lượng đường xuất khẩu không rõ nguồn gốc trong những năm gần đây đã tăng đột biến lên khoảng từ 490.000 - 890.000 tấn/năm, tương đương với từ 30% đến trên 100% so với lượng đường sản xuất trong nước.

Theo ước tính này, chỉ riêng nguồn thuế thất thu đã lên đến con số hàng trăm tỉ đồng. Với số lượng “đường lậu” không nhỏ này, đã khiến cả ngành mía đường bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Hàng chục doanh nghiệp, hàng trăm ngàn nông dân làm ăn chân chính bị đe doạ về sinh kế. Tuy vậy, tại nhiều điểm “nóng”, “đường lậu” vẫn đang là vấn đề nhức nhối khiến cơ quan chức năng phải luôn căng mình ngăn chặn, nhất là các đường mòn – tiểu ngạch ở khu vực biên giới.

Một trong những khó khăn trong việc ngăn chặn, theo cơ quan công an, chính là do thủ đoạn của các đối tượng buôn lậu đường cát rất tinh vi nhằm trốn tránh sự kiểm soát của cơ quan chức năng như: Chia nhỏ, đóng bao (loại 50 kg) đường nhập lậu bằng bao bì đường Việt Nam ở bên kia biên giới rồi sử dụng giấy tờ hợp pháp tuồn sâu vào nội địa hoặc xóa hết các thông tin trên bao bì đựng đường để cơ quan chức năng không xác định được nguồn gốc xuất xứ; Tổ chức thành nhóm với đường dây chặt chẽ, thuê người theo dõi lực lượng chống buôn lậu để tìm cách đối phó; lợi dụng khu vực cửa khẩu phụ, đường mòn, lối mở để vận chuyển trái phép qua biên giới; sử dụng phương tiện chuyên chở hàng đa dạng…

Các đối tượng cầm đầu đường dây buôn lậu đều không trực tiếp thực hiện, mà chúng thuê người làm thay, dùng lợi ích kinh tế để thu hút và gắn chặt họ vào đường dây, một số đối tượng do không có nghề nghiệp ổn định, một số đã có tiền án, tiền sự,có kinh nghiệm đối phó với cơ quan chức năng khi bị bắt giữ gây khó khăn trong việc xử lý đối với đối tượng cầm đầu...

Để nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh ngăn chặn, Công an các địa phương tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng để giúp người dân nâng cao nhận thức, tham gia góp phần phòng ngừa đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả nói chung, chống buôn lậu đường cát nói riêng. Xem xét trang cấp thêm phương tiện, công cụ hỗ trợ và các trang thiết bị phục vụ công tác phòng ngừa, đấu tranh chống buôn lậu.

Liên quan đến vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ cũng đã yêu cầu xây dựng và triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc các sản phẩm đường. Với công nghệ hiện tại, việc truy xuất bằng mã QR hoàn toàn có thể thực hiện đồng bộ từ đó giúp các cơ quan chức năng kiểm tra được tính hợp pháp và xuất xứ hàng hóa một cách nhanh chóng. Ví dụ thành công gần đây là việc sử dụng mã QR để kiểm soát xe luồng xanh đem lại nhiều hiệu quả khả quan. Một khi triển khai truy xuất nguồn gốc thành công, đường lậu sẽ không còn có “đất” để tồn tại và gây lũng đoạn thị trường như hiện nay.

Nhưng quan trọng hơn vẫn là có những biện pháp chế tài thích đáng đối với các đối tượng tham gia và tiếp tay cho đường lậu, kiên quyết tiến hành điều tra, xử lý nghiêm những công chức có hành vi bảo kê, tiếp tay cho buôn lậu và gian lận thương mại đường nhập lậu; tăng mức xử phạt với hành vi vi phạm… Cùng với đó, cần xử lý nghiêm là hoạt động mua bán hoá đơn bất hợp pháp tạo vỏ bọc cho “đường lậu” thay đổi nguồn gốc. Nếu được thực hiện quyết liệt, “không vùng cấm”, các giải pháp trên sẽ ngăn chặn hầu như triệt để đường lậu ngay tại đường biên.

 An Dương