Tăng tiền thưởng để thu hút nghiên cứu KH&CN

Ngày 8/8 tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng phối hợp với Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội tổ chức Hội thảo “Phát triển khoa học công nghệ phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn” với sự tham dự của đông đảo các nhà nghiên cứu khoa học, nhà quản lý trong lĩnh vực nông nghiệp và nông thôn.

Tại Hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận, phân tích về định hướng phát triển khoa học và công nghệ (KH&CN) trong nông nghiệp; công tác quản lý nhà nước về KH&CN trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn; tổ chức hệ thống, cơ chế quản lý, cơ chế hoạt động, cơ chế hoạt động của KH&CN trong lĩnh vực nông nghiệp; môi trường hoạt động khoa học và chuyển giao công nghệ trong nông nghiệp.

Công tác đào tạo, sử dụng, đãi ngộ để phát triển nguồn nhân lực KH&CN trong lĩnh vực nông nghiệp, hợp tác quốc tế trong nghiên cứu chuyển giao KH&CN trong nông nghiệp cũng là vấn đề các đại biểu quan tâm tập trung thảo luận…

Toàn cảnh buổi hội thảo.

Sau 16 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 2 (khóa VIII) năm 1996 về “Định hướng chiến lược phát triển KH&CN đến năm 2020 và nhiệm vụ đến năm 2010, đến nay KH&CN nước ta đã có bước phát triển, đạt được một số thành tựu quan trọng, đóng góp thiết thực vào phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh. Trong đó, phát triển và ứng dụng KH&CN nông nghiệp đạt được những thành tựu nổi bật, góp phần đảm bảo an ninh lương thực, gia tăng kim ngạch xuất khẩu hàng nông sản, đưa nước ta trở thành nước xuất khẩu lớn về gạo, cao su, cà phê, thủy – hải sản…

Tuy vậy, các đại biểu cũng chỉ ra rằng, đến nay năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh của hàng nông sản Việt Nam còn thấp. Phần nhiều nông dân vùng sâu, vùng xa còn ít hiểu biết và còn rất thiếu thông tin về các giống mới, các quy trình công nghệ tiên tiến, về các nhu cầu đa dạng của thị trường… Tiềm năng của KH&CN đối với phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn rất lớn chưa được khai thác và phát huy đầy đủ. Việc áp dụng tiến bộ KH&CN vào nông nghiệp, nông thôn còn chậm, thiếu các giải pháp tạo động lực đối với việc chuyển giao kết quả nghiên cứu vào thực tế sản xuất… Nhìn chung, so với các nước trong khu vực, KH&CN nông nghiệp nước ta còn nhiều mặt tụt hậu.

Trả lời cho câu hỏi vì sao KH&CN nông nghiệp Việt Nam tụt hậu ngày càng xa so với các nước trong khu vực, TS. Đặng Kim Sơn - Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển nông nghiệp nông thôn cho rằng, yếu tố cản trở lớn nhất cho hoạt động của các cơ quan KH&CN công lập hiện nay không phải là kinh phí hay cơ sở vật chất, mà chính là thiếu động lực cho đội ngũ cán bộ. “Cán bộ khoa học, cán bộ khuyến nông không coi mình là chủ nhân của viện nghiên cứu, trạm kỹ thuật, không hăng say nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Và nguyên nhân chính của việc cán bộ không có động lực là do chính sách, thể chế quản lý khoa học bất hợp lý”, TS. Đặng Kim Sơn chỉ rõ.

Đề xuất các giải pháp nhằm phát triển KH&CN trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay, PGS – TS. Nguyễn Thị Trâm, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội cho rằng, để làm sôi động thị trường KH&CN chỉ có thể là Nhà nước, nhưng nếu ứng dụng cơ chế “đấu thầu bản thuyết minh” như hiện nay hay đấu thầu qua chung gian thì thị trường KH&CN còn khủng hoảng lâu dài.

PGS – TS. Nguyễn Thị Trâm đề xuất giải pháp chọn một số đề tài KH&CN đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa lớn để treo giải thưởng quốc gia, ai có thể thực hiện thì đăng ký, sau đó tự tìm kinh phí để thực hiện. Khi thành công, Nhà nước sẻ thưởng tiền, có thể gấp hàng chục lần chi phí mà người thực hiện đã bỏ ra, tính theo tỷ lệ % mà sáng tạo KH&CN đó mang lại cho cộng đồng. “Điều này sẽ làm cho thị trường KH&CN cực kỳ sôi động”…

TS. Nguyễn Hữu Từ - Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đảng cho biết, Hội thảo là kênh thông tin quan trọng, góp phần hoàn thiện đề án “Phát triển KH&CN phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế”.

Sau Hội thảo, Văn phòng Trung ương Đảng sẽ tổng hợp ý kiến của các nhà khoa học, quản lý, tham mưu với Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương về chủ trương phát triển KH&CN nói chung, KH&CN nông nghiệp nói riêng.

Tin và ảnh: Thế Thảo Tuấn