Đáp ứng tiêu chuẩn xanh, gia tăng kim ngạch xuất khẩu cá tra vào thị trường EU

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, nửa đầu tháng 4/2024, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang EU đạt gần 9 triệu USD, giảm 14% so với cùng kỳ năm 2023. Như vậy, tính từ đầu năm đến ngày 15/4, xuất khẩu cá tra đạt 47 triệu USD, giảm 13% so với cùng kỳ.

Năm 2023, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang EU liên tục tăng giảm thất thường. Sau khi sụt giảm liên tiếp ở các tháng trước đó, xuất khẩu cá tra sang EU tăng nhẹ trong tháng 9 và tháng 10/2023, và lại tiếp tục giảm trong 2 tháng cuối năm 2023.

Quý I/2024, giá trị xuất khẩu cá tra Việt Nam sang thị trường EU đạt gần 39 triệu USD, giảm 13% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, tháng 3/2023 ghi nhận giá trị xuất khẩu cao nhất với hơn 18 triệu USD, tuy nhiên vẫn giảm 7% so với cùng kỳ.

Trước đó, kim ngạch xuất khẩu cá tra Việt Nam sang khối thị trường này trong tháng đầu năm nay ghi nhận tăng trưởng dương 20%, với gần 13 triệu USD, trước khi giảm liên tiếp trong tháng 2/2024 và tháng 3/2024.

Quý I/2024, cá tra phile đông lạnh vẫn là mặt hàng chủ lực xuất khẩu sang EU chiếm 95% tỷ trọng, giá trị xuất khẩu giảm 12% so với cùng kỳ. Kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm cá tra chế biến (mã HS16) và cá tra đông lạnh nguyên con sang EU cũng lần lượt giảm 50% và 13% so với quý I/2023. Xuất khẩu cá tra Việt Nam sang hầu hết các thị trường trong khối EU đều sụt giảm từ 2 - 100%.

Giá trung bình xuất khẩu cá tra sang thị trường EU trong 3 tháng đầu năm nay giảm so với cùng kỳ năm ngoái. Kể từ quý cuối năm 2023, giá xuất khẩu cá tra Việt Nam sang EU giảm nhẹ, sau đó ổn định ở mức 2,28 USD/kg trong tháng cuối năm và duy trì mức giá này trong tháng đầu năm 2024. Tháng 2/2024, giá xuất khẩu cá tra sang khối EU tăng nhẹ so với tháng trước đó, tuy nhiên vẫn giảm 9% so với mức 2,74 USD/kg cùng kỳ năm ngoái. Tháng 3/2024, mức giá này giảm nhẹ so với tháng 2/2024 và giảm 11% so với mức 2,74 USD/kg cùng kỳ năm ngoái.

Ảnh minh họa

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), phục hồi và tăng trưởng kinh tế EU trong năm 2024 sẽ là không dễ dàng trước những tác động đầy bất ổn và rủi ro cho triển vọng kinh tế của khối Liên minh này.

Do đó, doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam cần khai thác tối đa những ưu đãi, lợi thế mà Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) mang lại để tham gia sâu hơn vào thị trường EU. Đồng thời, việc đáp ứng các tiêu chuẩn xanh của khối thị trường này về bảo vệ môi trường, phát triển bền vững cũng là các yếu tố quan trọng cho doanh nghiệp Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào EU.

EU là khu vực đi đầu thế giới trong các nỗ lực chuyển dịch xanh và trung hòa phát thải, đặc biệt là trong khuôn khổ Thỏa thuận Xanh châu Âu (EGD) – gói các sáng kiến chính sách xanh bao trùm tất cả các lĩnh vực kinh tế của EU, với các tác động trực tiếp tới hàng hóa nhập khẩu vào EU.

Những quy định gần đây của EU về cấm nhập khẩu một số loại nông sản từ đất phá rừng (EUDR), về yêu cầu khai báo và nộp thuế phát thải carbon đối với sắt thép nhập khẩu (CBAM), về giảm hạn mức dư lượng kháng sinh, chất tồn dư tối đa trong thực phẩm nhập khẩu… chỉ là một số trong nhiều hành động của EU triển khai Thỏa thuận Xanh. Theo kế hoạch, EU đang và sẽ đặt ra nhiều tiêu chuẩn xanh khắt khe khác đối với hàng hóa nhập khẩu, trong đó có hàng hóa từ Việt Nam. Quan trọng hơn, nhiều thị trường xuất khẩu khác cũng đang có dự kiến thực hiện các chính sách tương tự EU.

Phó Chủ tịch Liên đoàn Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI) Nguyễn Quang Vinh cho biết, việc tìm hiểu kỹ, theo dõi và thích ứng với các chính sách trong khuôn khổ Thỏa thuận Xanh EU liên quan tới sản phẩm của mình là đòi hỏi cấp bách đối với các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu Việt Nam. Việc này sẽ duy trì và phát triển xuất khẩu bền vững ở thị trường EU nói riêng và nhiều thị trường khác cũng đang có những hành động chuyển đổi xanh theo hướng tương tự.

Về chiến lược lâu dài, Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ giúp doanh nghiệp phát triển công nghiệp xanh, chính sách để thu hút đầu tư cũng như là định hướng phát triển những thương vụ công nghiệp thân thiện với môi trường. Ngoài ra, Nhà nước cũng thực hiện hàng loạt hỗ trợ ngắn hạn giúp doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn xanh.

Khánh Mai (t/h)