TCVN 14189:2024 về ngăn chặn dư lượng chất Sudan trong trứng giúp đảm bảo an toàn sức khỏe

Sudan thường được quen gọi là chất nhuộm sudan, đây là một chất nhuộm màu trong công nghiệp dùng để nhuộm màu đỏ cho plastic và các chất tổng hợp khác. Chất đỏ sudan được thế giới xếp vào nhóm chất nhuộm màu gây độc vì chúng có khả năng gây ung thư do làm tổn thương ADN của tế bào. Sudan có đến bốn loại được tìm thấy: sudan 1 đến sudan 4 (đỏ tươi).

Hiện nay sudan được cấm dùng trong thực phẩm ở cộng đồng châu Âu, Australia, New Zealand. Ở Nam Phi người ta cấm dùng sudan ở cả thực phẩm, mỹ phẩm và thuốc tẩy uế. Ở Canada, trên trang web của cơ quan quản lý thực phẩm người ta cập nhập một loạt các sản phẩm được tìm thấy có chứa sudan và khuyến cáo người tiêu dùng không tiêu thụ.

Theo TS Ngô Xuân Nam, Phó giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, chất Sudan từng được phát hiện trong các lô bột nghệ xuất khẩu sang Đài Loan. Các sản phẩm nhiễm Sudan đều bị trả về hoặc tiêu hủy, đồng thời doanh nghiệp xuất khẩu có thể bị cấm vĩnh viễn. “Chỉ cần một lượng nhỏ Sudan, toàn bộ lô hàng sẽ bị từ chối. Rủi ro không chỉ là kinh tế mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín nông sản Việt”, ông Nam cho biết.

Thậm chí một số loại trứng, đặc biệt là trứng vịt muối, có màu sắc quá đậm bất thường, gây nghi ngờ về việc sử dụng phẩm màu công nghiệp để tạo màu bắt mắt. Do đó để kiểm soát an toàn thực phẩm Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành TCVN 14189:2024 như một công cụ pháp lý quan trọng nhằm kiểm soát chất lượng sản phẩm, đảm bảo an toàn sức khỏe người tiêu dùng.

Kiểm tra chất lượng trứng giúp đảm bảo an toàn sức khỏe cộng đồng. Ảnh minh họa

Tiêu chuẩn này hướng dẫn phương pháp kiểm tra dư lượng nhóm Sudan là các loại phẩm màu công nghiệp bị cấm sử dụng trong thực phẩm do có khả năng gây ung thư. Các loại chất màu này thường được sử dụng trái phép để nhuộm đỏ lòng đỏ trứng muối, khiến sản phẩm trông hấp dẫn hơn, nhưng tiềm ẩn nguy cơ rất lớn với sức khỏe. Việc xác định dư lượng Sudan theo tiêu chuẩn quốc gia giúp phát hiện và loại bỏ những sản phẩm không an toàn ra khỏi chuỗi tiêu dùng.

Quy trình kiểm tra sử dụng kỹ thuật hiện đại sắc ký lỏng kết hợp khối phổ cho phép phân tích nhanh chóng và chính xác các tạp chất, kể cả khi chỉ tồn tại ở mức rất nhỏ. Mặc dù đây là công nghệ kỹ thuật cao, nhưng mục tiêu cuối cùng vẫn là để phát hiện dấu vết của các chất màu công nghiệp cấm được trộn vào sản phẩm trong quá trình sản xuất.

Trong đó phương pháp sắc ký lỏng kết hợp khối phổ là một kỹ thuật phân tích hiện đại, kết hợp giữa hai phương pháp mạnh gồm: Sắc ký lỏng (LC) có nhiệm vụ tách các thành phần có trong mẫu cần phân tích. Nhờ khả năng phân tách cao, nó giúp làm rõ từng chất riêng biệt trong một hỗn hợp phức tạp như thực phẩm, dược phẩm, môi trường. Khối phổ (MS) có nhiệm vụ xác định cấu trúc, khối lượng phân tử và định danh chính xác từng chất đã được tách ra từ bước sắc ký lỏng. MS hoạt động bằng cách ion hóa các phân tử và phân tích đặc điểm của chúng dựa trên tỷ số khối lượng/điện tích.

Ngoài giá trị kiểm nghiệm về mặt kỹ thuật, tiêu chuẩn TCVN 14189:2024 còn là căn cứ giúp cơ quan chức năng dễ dàng kiểm soát và xử lý vi phạm. Khi trứng được phát hiện có chứa dư lượng Sudan vượt giới hạn cho phép, nhà sản xuất hoặc đơn vị kinh doanh có thể bị buộc phải thu hồi, tiêu hủy sản phẩm và chịu trách nhiệm pháp lý theo quy định hiện hành.

Việc ban hành tiêu chuẩn này cũng là thông điệp rõ ràng với các cơ sở sản xuất và chế biến thực phẩm: Chất lượng và an toàn phải đặt lên hàng đầu. Người tiêu dùng hiện nay ngày càng quan tâm tới nguồn gốc, quy trình sản xuất và tính minh bạch của sản phẩm. Trứng là loại thực phẩm phổ biến, sử dụng hàng ngày, nên yêu cầu kiểm soát càng phải nghiêm ngặt để bảo vệ cộng đồng.

Không chỉ hỗ trợ công tác thanh kiểm tra, tiêu chuẩn này còn giúp doanh nghiệp có cơ sở để tự kiểm soát chất lượng sản phẩm, tăng độ tin cậy trên thị trường. Các đơn vị áp dụng đúng và chứng minh sản phẩm không chứa chất cấm sẽ dễ dàng tạo dựng uy tín, đồng thời mở rộng cơ hội xuất khẩu sang các thị trường yêu cầu cao về an toàn thực phẩm.

Việc kiểm soát dư lượng Sudan cũng phù hợp với xu hướng toàn cầu đang gia tăng siết chặt giám sát chất phụ gia và phẩm màu trong thực phẩm. Đây là bước đi thiết thực nhằm tăng cường bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng trong nước và nâng cao chất lượng nông sản – thực phẩm Việt Nam trên thị trường quốc tế.

An Dương