Tên lửa đất đối không nghi được Trung Quốc đưa ra Biển Đông chỉ là ‘hổ giấy’?

Tờ báo Mỹ Fox News ngày 17/2 đưa tin, các quan chức Mỹ và Đài Loan xác nhận Trung Quốc đã triển khai 2 hệ thống tên lửa đất đối không HQ-9 với 8 bệ phóng tới đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Biển Đông Việt Nam, hiện đang bị Bắc Kinh cưỡng chiếm phi pháp. Liên quan đến vấn đề này, trong cuộc họp báo chung với Ngoại trưởng Australia Julie Bishop đang ở thăm Bắc Kinh, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã không xác nhận hay phủ nhận thông tin nước này kéo tên lửa HQ-9 ra Hoàng Sa, báo Giáo Dục Việt Nam đưa theo The Sydney Morning Herald ngày 17/2.

Thông tin Trung Quốc điều động 2 hệ thống tên lửa đất đối không tới Biển Đông khiến dư luận quốc tế sục sôi. Ảnh minh họa/plymouth.ac.uk

Tuy nhiên ông Vương Nghị ngụy biện rằng: Trung Quốc có quyền tự vệ theo luật quốc tế, có quyền cài đặt các trang bị tự vệ giới hạn và cần thiết, do đó dư luận quốc tế "Không nên đặt câu hỏi về chuyện đó". Trước tình hình này, Đô đốc Harry Harris, Tư lệnh Hạm đội 7 Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương (Mỹ) thẳng thừng tuyên bố, nếu Bắc Kinh kéo tên lửa đất đối không ra Hoàng Sa là đã làm ngược lại cam kết của chính Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rằng, nước này sẽ không theo đuổi quân sự hóa Biển Đông.

Tướng Harris nói với báo chí từ Tokyo (Nhật Bản): "Đây là một dấu hiệu rõ ràng về quân sự hóa". Trong khi đó, Giáo sư Carl Thayer từ Học viện Quốc phòng Australia nói với The Sydney Morning Herald, việc Trung Quốc triển khai hệ thống tên lửa phòng không tiên tiến "chết người" như thế ở Hoàng Sa là phản ứng với việc Mỹ tuần tra tự do hàng hải bên trong 12 hải lý đảo Tri Tôn, Hoàng Sa hôm 31/1.

Thông tin cho rằng Trung Quốc đã điều động 2 hệ thống tên lửa đất đối không tới đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Biển Đông Việt Nam trong bối cảnh tình hình Biển Đông đang căng thẳng như hiện nay đã thu hút một sự chú ý lớn về loại vũ khí quân sự này của Bắc Kinh. Dù được Giáo sư Carl Thayer đánh giá là hệ thống tên lửa phòng không tiên tiến nhưng trên thực tế, với kích thước kềnh càng, thời gian chuẩn bị tác chiến lâu, khả năng phòng thủ tầm gần kém, tên lửa HQ-9 dễ dàng trở thành con mồi của tên lửa, máy bay đối phương.

Dưới đây là bài phân tích về sức mạnh của hệ thống tên lửa đất đối không Trung Quốc nghi được điều động tới khu vực Biển Đông Việt Nam được đăng trên báo VnExpress. HQ-9 là hệ thống tên lửa phòng không tầm cao do Tổng công ty Quốc phòng Trung Quốc (CPMIEC) nghiên cứu và chế tạo để tác chiến chống lại các mục tiêu bay như chiến đấu cơ, trực thăng, máy bay trinh sát ở cả tầm thấp lẫn tầm cao, có khả năng đánh chặn tên lửa hành trình, tên lửa không đối hải, và tên lửa đạn đạo chiến thuật.

Hệ thống tên lửa đất đối không HQ-9 của Trung Quốc được cho là phiên bản ‘nhái’ hệ thống tên lửa phòng không S-300 của Nga. Ảnh  Anpdz

Theo Air Defense, Trung Quốc bắt đầu nghiên cứu hệ thống tên lửa đất đối không tầm xa từ năm 1980 nhưng không thành công. Đến năm 1993, khi những tên lửa S-300 PMU-1 của Nga được nhập về Trung Quốc, các kỹ sư quân sự nước này đã áp dụng gần như nguyên bản các giải pháp thiết kế và những đặc điểm hệ thống tên lửa của Nga để cho ra đời phiên bản HQ-9 đầu tiên vào năm 1997 với xe và ống phóng giống hệt S-300 PMU-1.

Tên lửa HQ-9 có trọng lượng 1.300kg, dài 6,8m, trọng lượng đầu đạn 180kg, tầm tác chiến thấp nhất là 6km và xa nhất 200km, tầm bắn hiệu quả với máy bay là 150km. Theo các tài liệu của Trung Quốc, tên lửa đất đối không này đạt tốc độ Mach 4.2 (khoảng 1400m/s) nhưng chưa được kiểm chứng. Thời gian để chuẩn bị tác chiến của HQ-9 khoảng 6 phút, thời gian phản ứng với mục tiêu là từ 12 - 15 giây.

HQ-9 sử dụng hệ thống điều khiển tên lửa kết hợp: máy lái tự động quán tính giai đoạn đầu; giai đoạn giữa kết hợp máy lái tự động quán tính trên tên lửa để chỉnh tầm và lệnh vô tuyến từ đài điều khiển mặt đất để chỉnh hướng; giai đoạn cuối dẫn bằng lệnh vô tuyến kết hợp dữ liệu về mục tiêu do cơ cấu bám qua tên lửa. Bán kính diệt mục tiêu của HQ-9 là 35m, ngòi nổ vô tuyến cận đích được kích hoạt khi đạn cách mục tiêu 5km.

Mỗi lữ đoàn tên lửa phòng không HQ-9 được biên chế 6 tiểu đoàn; mỗi tiểu đoàn gồm một xe chỉ huy, một xe radar điều khiển hỏa lực, 8 xe chở các hệ thống phóng, tức là ở một thời điểm, mỗi tiểu đoàn có thể phóng đồng loạt 32 quả tên lửa, cả lữ đoàn có cơ số tên lửa sẵn sàng chiến đấu là 192 quả.

Truyền thông Trung Quốc từng ca ngợi rằng tên lửa đất đối không HQ-9 vượt trội hơn hệ thống S-300, thậm chí ngang tầm với hệ thống tên lửa S-400 mới nhất của Nga. Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự cho rằng về thông số kỹ thuật, HQ-9 mới chỉ tạm gọi là tương đương S-300, thậm chí chưa thể so sánh với S-300 đời đầu chứ chưa nói tới thế hệ S-300 PMU-1, S-300 PMU-2. Điểm yếu lớn nhất của HQ-9 nằm ở hệ thống radar và khả năng phòng thủ tầm gần.

Kích thước lớn khiến tên lửa đất đối không Trung Quốc dễ dàng bị hỏa lực đối phương hạ gục. Ảnh 81.cn

Đài radar điều khiển hỏa lực mảng pha HT-233 của HQ-9 được cho là thiết kế giống với radar 30N6E trong tổ hợp S-300 của Nga. Tuy nhiên, kích thước của HT-233 được cho là nặng nề, to lớn hơn so với nguyên gốc, tuổi thọ ngắn, mức tiêu thụ điện năng lớn. Với kích thước lớn, hệ thống HQ-9 có thể dễ dàng bị tiêu diệt bởi các hệ thống tên lửa chống bức xạ, tên lửa hành trình như Tomahawk của Mỹ và Scalp của Pháp.

Bên cạnh đó, đài radar trinh sát dò tìm Type 305B/YLC-2V của HQ-9 được đánh giá là chưa đủ khả năng phát hiện các chiến đấu cơ tàng hình tối tân của Mỹ như F-22 và F-35, cộng với thời gian chuẩn bị tác chiến tương đối dài (6 phút) khiến HQ-9 hoàn toàn có thể trở thành "con mồi" của các chiến đấu cơ tàng hình này.

Một điểm yếu nữa của hệ thống tên lửa đất đối không HQ-9 là khả năng phòng thủ gần tương đối kém so với S-300 của Nga, nên trong thực chiến, các loại trực thăng được trang bị hệ thống tác chiến điện tử hiện đại, bay ở độ cao thấp và linh hoạt như Apache và Tigre được đánh giá có thể trở thành khắc tinh của tên lửa HQ-9.

Lan Anh (T/h)