Thẩm phán Philippines hiến kế ép Trung Quốc thực thi phán quyết 'đường lưỡi bò'
Sự kiện: Tình hình Biển Đông
Tin tức 24h ngày 17/7: Ngưng chiếu phim của Huỳnh Hiểu Minh vì ủng hộ đường lưỡi bò
HH Phạm Hương và sao Việt đồng loạt lên tiếng phản đối 'đường lưỡi bò' của Trung Quốc
Tình hình Biển Đông ngày 13/8: Phó chủ tịch Ủy ban châu Âu phản đối 'đường lưỡi bò
Theo tin tức từ báo VnExpxress, Wall Street Journal dẫn phân tích của thẩm phán Antonio T. Carpio thuộc tòa án Tối cao Philippines cho biết, dù không có lực lượng cảnh sát biển quốc tế để thực thi phán quyết, các cường quốc hải quân, dẫn dầu là Mỹ, đã tuyên bố sẽ tiếp tục qua lại tự do trên vùng trời và vùng biển quốc tế ở Biển Đông để thực thi quyền của họ.
Và khi Trung Quốc không thể ngăn các cường quốc này thực hiện quyền tự do hàng hải và hàng không, một phần quan trọng của phán quyết cuối cùng đã được thực thi. Biển Đông không bao giờ là ao nhà của Trung Quốc như tham vọng mà nước này vẽ ra qua "đường lưỡi bò".
Thẩm phán Carpio cho rằng, nếu Trung Quốc không tuân thủ phán quyết của Tòa, Manila có thể thực hiện một số biện pháp để thực thi phán quyết và bảo vệ lợi ích của mình. Trong trường hợp một công ty dầu khí Trung Quốc đưa dàn khoan tới khu vực nước này chiếm đóng để khai thác khí đốt, Philippines có thể kiện công ty này ở bất kỳ quốc gia nào mà công ty có tài sản, như Canada, một thành viên của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS).
Philippines có thể đề nghị tòa án Canada thu giữ tài sản của công ty dầu khí Trung Quốc ở nước này để đền bù cho những tổn thất mà phía công ty trên gây ra. Philippines cũng có thể yêu cầu phía Trung Quốc bồi thường thiệt hại.
Tòa Trọng tài từng nêu rõ hoạt động bồi đắp, xây dựng đảo nhân tạo của Trung Quốc đã gây ra những thiệt hại không thể sửa chữa đối với hệ sinh vật biển ở quần đảo Trường Sa, trong đó có đá Vành khăn và đá Subi thuộc chủ quyền của Việt Nam. Theo UNCLOS, một quốc gia bắt buộc phải có nghĩa vụ pháp lý đối với thiệt hại gây ra cho môi trường biển của quốc gia khác.
Bên cạnh đó, Philippines cũng có thể yêu cầu cơ quan Đáy biển quốc tế (ISA), một tổ chức thành lập theo quy định của UNCLOS, ngừng cấp 4 giấy phép từng cấp cho Trung Quốc để nước này khai thác đáy biển trong vùng biển quốc tế, bên ngoài quyền tài phán của Bắc Kinh.
Theo thẩm phán Carpio, đây cũng là một biện pháp tương đối hữu hiệu, bởi các quốc gia phê chuẩn UNCLOS đã nhất trí chấp thuận rằng ISA và các phán quyết của cơ quan này là một phần không tách rời của UNCLOS.
Trong một diễn biến khác, Philippines đã từ chối đề nghị đàm phán song phương do Trung Quốc khởi xướng vì Trung Quốc muốn đối thoại mà không đả động gì tới phán quyết của Tòa trọng tài. Theo Reuters, thông tin trên do Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Perfecto Yasay cho biết trong cuộc trao đổi với Đài ABS-CBN.
Ông Perfecto Yasay nói đã gặp người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị bên lề hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo Á - Âu ở Mông Cổ. Sau khi đề cập tới phán quyết của tòa trọng tài thường trực quốc tế công bố ngày 12/7, ông Yasay nhận thấy rõ ràng đó là lĩnh vực trao đổi sẽ không đi tới đâu.
Trung Quốc tức giận phản đối phán quyết của Tòa trọng tài và thời gian qua nước này liên tục lặp lại quan điểm cho rằng phán quyết đó sẽ không làm thay đổi lập trường tiếp cận cũng như những tuyên bố chủ quyền của họ tại Biển Đông.
Ngoại trưởng Philippines nói: "Họ bảo rằng nếu các anh cố tình đeo đuổi phán quyết, thảo luận về nó thì rốt cuộc chúng ta sẽ tiến tới chuyện đối đầu". Ông Yasay cũng cho rằng ông cảm thấy đó chỉ là cách Trung Quốc muốn thể hiện trước truyền thông, còn thực tế ông cũng cảm nhận là Trung Quốc muốn có một kênh đối thoại kiểu "cửa sau" với Philippines về vấn đề này.
Ngoại trưởng Philippines cho biết ông Vương Nghị đề xuất hai nước đàm phán song phương nhưng chỉ là những vấn đề bên ngoài hoặc không đả động gì tới phán quyết của Tòa trọng tài. Do đó ông Yasay đã từ chối đề nghị này vì cho rằng không phù hợp với lợi ích quốc gia của Philippines, báo Tuổi Trẻ đưa tin.
Thái Hà (T/h)