Thị trường doanh nghiệp 5 tháng đầu năm 2025: Thanh lọc mạnh mẽ, số rút lui gần tương đương số gia nhập

Theo số liệu mới nhất từ Cục Thống kê (Bộ Tài chính), tính từ đầu năm đến hết tháng 5/2025, cả nước có gần 111,8 nghìn doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động, tăng 11,3% so với cùng kỳ năm 2024. Trung bình mỗi tháng có khoảng 22,4 nghìn doanh nghiệp gia nhập hoặc tái gia nhập thị trường, cho thấy nỗ lực phục hồi và tham gia ngày càng mạnh mẽ của cộng đồng doanh nghiệp sau những biến động kinh tế thời gian qua.

Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, cũng trong 5 tháng này, có tới 111,6 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, bao gồm doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh, chờ giải thể và hoàn tất giải thể. Con số gần như tương đương với số lượng doanh nghiệp gia nhập thị trường, cho thấy sự cạnh tranh và áp lực tồn tại trên thị trường hiện vẫn rất lớn.

Tính riêng tháng 5/2025, cả nước ghi nhận 15,1 nghìn doanh nghiệp thành lập mới, với tổng vốn đăng ký hơn 156,7 nghìn tỷ đồng và gần 98,1 nghìn lao động đăng ký. Dù số doanh nghiệp mới giảm nhẹ 0,6% so với tháng 4 và số lao động giảm sâu tới 23,1%, nhưng điều tích cực là tổng vốn đăng ký lại tăng mạnh 17,3%, cho thấy quy mô và chất lượng đầu tư đang có dấu hiệu cải thiện.

So với cùng kỳ tháng 5/2024, các chỉ số đều cho thấy mức tăng ấn tượng: số doanh nghiệp tăng 6,1%, vốn đăng ký tăng 16,6%, và số lao động tăng mạnh tới 29,3%. Đặc biệt, vốn đăng ký bình quân một doanh nghiệp đạt 10,4 tỷ đồng, tăng 18% so với tháng trước và tăng 9,9% so với cùng kỳ, phản ánh xu hướng khởi sự kinh doanh với quy mô lớn hơn, có sự chuẩn bị kỹ lưỡng hơn về tài chính.

Cùng với đó, hơn 8 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động trong tháng 5, tuy giảm 11,1% so với tháng 4 nhưng lại tăng mạnh 18,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Điều này phần nào cho thấy các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp sau đại dịch và trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bất ổn đang phát huy tác dụng.

Tính chung 5 tháng, cả nước có gần 66,8 nghìn doanh nghiệp thành lập mới, tăng 0,6% so với cùng kỳ năm trước, tổng vốn đăng ký lên tới 647,1 nghìn tỷ đồng và 453,9 nghìn lao động, tăng 6,2% về lao động. Tuy tốc độ tăng về số doanh nghiệp mới không quá cao, nhưng điểm sáng đáng chú ý là sự gia tăng rất mạnh về tổng vốn bổ sung vào nền kinh tế.

Cụ thể, tổng vốn đăng ký bổ sung (bao gồm vốn của doanh nghiệp mới và vốn tăng thêm của doanh nghiệp đang hoạt động) đạt gần 2.279,5 nghìn tỷ đồng, tăng tới 83,8% so với cùng kỳ năm 2024 – mức tăng cho thấy các doanh nghiệp đang tích cực mở rộng quy mô, đầu tư chiều sâu nhằm thích nghi và bứt phá trong bối cảnh mới.

Ở góc độ ngành nghề, khu vực dịch vụ tiếp tục giữ vai trò đầu tàu, với gần 50,9 nghìn doanh nghiệp thành lập mới, tăng 2% so với cùng kỳ. Trong khi đó, khu vực công nghiệp và xây dựng ghi nhận 15,2 nghìn doanh nghiệp mới, giảm 3,9%, nông, lâm, thủy sản chỉ có 627 doanh nghiệp, giảm 1,7%. Điều này phản ánh xu hướng dịch chuyển và ưu tiên của doanh nghiệp vào các lĩnh vực dịch vụ có khả năng hồi phục nhanh và nhu cầu tiêu dùng cao sau đại dịch.

Bên cạnh những tín hiệu tích cực từ lượng doanh nghiệp thành lập mới và tăng vốn, áp lực rút lui khỏi thị trường vẫn là thách thức lớn. Trong 5 tháng đầu năm, có tới: 74,6 nghìn doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn (tăng 12,8%), 27,5 nghìn doanh nghiệp chờ làm thủ tục giải thể (tăng 18,3%) và gần 9,6 nghìn doanh nghiệp đã giải thể hoàn tất (tăng 15,7%).

Như vậy, trung bình mỗi tháng có hơn 22,3 nghìn doanh nghiệp rút lui, gần tương đương với số lượng doanh nghiệp mới thành lập và quay trở lại hoạt động. Điều này cho thấy quá trình thanh lọc, sàng lọc và tái cấu trúc doanh nghiệp vẫn đang diễn ra mạnh mẽ, không chỉ do áp lực cạnh tranh mà còn bởi sự thay đổi nhanh chóng về xu hướng tiêu dùng, công nghệ và môi trường kinh doanh.

Dữ liệu 5 tháng đầu năm 2025 phản ánh thị trường doanh nghiệp đầy năng động nhưng cũng đầy thử thách. Một mặt là sự gia nhập và quay trở lại mạnh mẽ của doanh nghiệp, với tín hiệu tích cực về vốn và lao động; mặt khác là sự rút lui đáng kể, cho thấy không ít doanh nghiệp đang gặp khó khăn, buộc phải tạm dừng hoặc chấm dứt hoạt động.

Thực tế này đòi hỏi các cơ quan chức năng cần tiếp tục duy trì và nâng cao hiệu quả chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là về tài chính, thủ tục hành chính và chuyển đổi số, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi hơn để các doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể phát triển bền vững trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

An Nguyên