Thực phẩm siêu chế biến làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư

Trong một thông báo mới đây, Helen Croker, Trợ lý Giám đốc nghiên cứu và chính sách tại Quỹ Nghiên cứu về Ung thư Thế giới, nơi tài trợ cho nghiên cứu về thực phẩm siêu chế biến sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạn tính cho biết: “Điều đặc biệt quan trọng trong nghiên cứu này là việc ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đặc biệt là các sản phẩm từ động vật và đồ uống có đường, có liên quan đến việc tăng nguy cơ phát triển ung thư cùng với một bệnh khác như đột quỵ hoặc tiểu đường."

Nhà nghiên cứu dinh dưỡng Ian Johnson, thành viên danh dự tại Viện Khoa học Sinh học Quadram ở Norwich, Vương quốc Anh, cho biết mặc dù nghiên cứu này không thể chứng minh một cách thuyết phục rằng thực phẩm siêu chế biến là nguyên nhân trực tiếp gây ra nhiều bệnh, nhưng rất nhiều nghiên cứu khác đã chỉ ra mối liên hệ giữa một số loại thực phẩm siêu chế biến (UPF) và tác hại đối với sức khỏe. “Cùng với tất cả các bằng chứng khoa học khác, rất có thể một số loại thực phẩm siêu chế biến làm tăng nguy cơ mắc bệnh sau này, vì chúng có hại trực tiếp hoặc vì chúng thay thế các thực phẩm lành mạnh hơn như rau, trái cây, các loại hạt, hạt, dầu ôliu,” Johnson cho biết.

Một nghiên cứu mới cho thấy, khi người tiêu dùng sử dụng nhiều thực phẩm siêu chế biến sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạn tính như tiểu đường, bệnh tim và ung thư. Ảnh minh họa 

Heinz Freisling, Nhà khoa học về dinh dưỡng và trao đổi chất tại Cơ quan Quốc tế Nghiên cứu Ung thư, đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết: “Những phát hiện của nghiên cứu này rất đáng lo ngại vì ở châu Âu, thực phẩm chế biến sẵn chiếm "hơn một nửa lượng thức ăn hàng ngày." Còn tại Mỹ, một nghiên cứu năm 2019 ước tính khoảng 71% nguồn cung cấp thực phẩm có thể là thực phẩm siêu chế biến.

Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc, thực phẩm siêu chế biến có chứa các thành phần “hiếm khi được sử dụng trong nhà bếp hoặc các loại chất phụ gia có chức năng làm cho món ăn trở nên ngon miệng hoặc hấp dẫn hơn.”

Danh mục các chất phụ gia bao gồm chất bảo quản để chống nấm mốc, vi khuẩn; chất nhũ hóa để giữ ổn định các thành phần không tương thích ví dụ hai chất lỏng không hòa tan nhưng được trộn với nhau; chất tạo màu và thuốc nhuộm nhân tạo; chất chống tạo bọt, làm phồng, tẩy trắng, tạo gel và làm bóng; thêm hoặc thay đổi đường, muối và chất béo nhằm làm cho món ăn trở nên hấp dẫn hơn.

Thực phẩm siêu chế biến thường có giá cả phải chăng, tiện lợi và ngon miệng nhưng việc áp dụng chế độ ăn này tiềm ẩn hai vấn đề: dư thừa calo và không đủ chất xơ. Vì chất xơ đã được chứng minh là có tác dụng bảo vệ chống lại một số bệnh ung thư như ung thư vú và ung thư đại trực tràng nên chế độ ăn ít chất xơ có thể làm tăng nguy cơ ung thư.

Thực phẩm siêu chế biến thường có nhiều thành phần bổ sung. Ảnh minh họa

Khi được cung cấp đủ chất xơ, hệ vi sinh vật sẽ xúc tác quá trình lên men đường hóa và tạo ra biotin, polyphenol và acid béo chuỗi ngắn, bao gồm acetate, propionate và butyrate. Những chất chuyển hóa này thúc đẩy sức khỏe niêm mạc và giảm viêm. Ở chế độ ăn nhiều thịt, nhiều chất béo và ít chất xơ, hệ vi sinh vật sẽ tạo ra một nhóm chất chuyển hóa khác bao gồm hydro sunfua, sản phẩm amoni và acid mật. Điều này thúc đẩy tình trạng viêm niêm mạc và làm tăng nguy cơ ung thư.

Việc sản xuất butyrate bởi hệ vi sinh vật đường ruột thông qua quá trình lên men chất xơ là đặc biệt quan trọng. Butyrate là nguồn năng lượng chính của tế bào ruột kết, tế bào biểu mô của ruột kết. Butyrate cũng có tác dụng điều hòa miễn dịch và chống viêm. Những hành động kích thích việc sản xuất butyrate có tác dụng chống ung thư.

Các nghiên cứu về chế độ ăn uống ủng hộ quan điểm chế độ ăn nhiều chất xơ làm giảm nguy cơ ung thư đại tràng. Việc thay thế ngũ cốc nguyên hạt bằng ngũ cốc tinh chế, thêm các loại hạt vào sữa chua hoặc ăn cả trái cây thay vì uống nước trái cây là một số cách để có thêm chất xơ bổ sung cho cơ thể.

Khánh Mai (t/h)