Tích hợp ISO 14001 và Lean: Lối đi xanh cho phát triển bền vững

Tận dụng sức mạnh kép để bứt phá

Tiêu biểu trong nhóm doanh nghiệp áp dụng tích hợp ISO 14001 và Lean thành công là Công ty Cổ phần Gốm Đất Việt (tỉnh Quảng Ninh). Gốm Đất Việt đã triển khai đồng thời hai tiêu chuẩn ISO 9001 và ISO 14001, đồng thời đưa mô hình 5S – một công cụ quan trọng trong phương pháp Lean vào toàn bộ hệ thống sản xuất.

 Gốm Đất Việt đã nâng cao năng suất, giảm lãng phí nhờ tích hợp ISO 14001 với mô hình Lean.

Quá trình triển khai không chỉ dừng lại ở việc sắp xếp, vệ sinh nhà xưởng mà còn góp phần thay đổi tư duy, thói quen của người lao động. Nhờ việc duy trì hệ thống một cách kỷ luật, Gốm Đất Việt đã nâng cao năng suất, giảm đáng kể lãng phí và tăng chất lượng sản phẩm. Doanh nghiệp này hiện là một trong số ít đơn vị sản xuất gốm đạt được 6 kỷ lục Việt Nam, hai lần nhận Giải thưởng Chất lượng Quốc gia, đây là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả mô hình tích hợp.

Một điển hình khác là Công ty Cổ phần Shinec - chủ đầu tư Khu công nghiệp sinh thái Nam Cầu Kiền (Hải Phòng). Shinec không chỉ áp dụng ISO 14001:2015 trong vận hành khu công nghiệp mà còn triển khai loạt công cụ tinh gọn nhằm kiểm soát chất thải, tái sử dụng nước và phát triển kinh tế tuần hoàn.

Shinec cũng là doanh nghiệp tiên phong thành công việc tích hợp trên.

Theo đại diện doanh nghiệp, Shinec đã đầu tư hệ thống xử lý nước thải 1.000 m³/ngày, hệ thống quan trắc môi trường tự động kết nối với Sở Nông nghiệp và Môi trường. Bên cạnh đó, khu công nghiệp còn phát triển nền tảng số theo dõi khí thải, nước thải và tiêu hao năng lượng theo thời gian thực.

Nhờ tích hợp ISO và Lean, Shinec đã tiết kiệm khoảng 6 tỷ đồng mỗi năm chi phí vận hành, đồng thời tăng tỷ lệ tái sử dụng tài nguyên, giảm thiểu phát thải ra môi trường.

Lối đi nào cho doanh nghiệp Việt?

Theo các chuyên gia, để tích hợp ISO 14001 với Lean một cách hiệu quả, doanh nghiệp cần thực hiện theo lộ trình rõ ràng, bắt đầu từ chiến lược phát triển xanh và cải tiến năng suất ngay từ cấp lãnh đạo. Việc lựa chọn khu vực ưu tiên triển khai, xác lập mục tiêu cụ thể và đo lường hiệu quả bằng các chỉ số như mức tiêu thụ năng lượng, lượng phát thải, tỷ lệ tái chế... sẽ giúp doanh nghiệp kiểm soát tốt hơn tiến độ và kết quả thực hiện.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng có thể tận dụng các chương trình hỗ trợ của Nhà nước như Chương trình quốc gia về năng suất chất lượng (1322/QĐ-TTg) để tiếp cận các chuyên gia tư vấn và được hỗ trợ kinh phí triển khai ban đầu.

Trong thời đại chuyển đổi xanh và chuyển đổi số đang diễn ra song song, nhiều doanh nghiệp như Shinec đã tiên phong kết hợp cả hai hướng này bằng cách đầu tư hệ thống quản lý số hóa môi trường. Mô hình này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí, kiểm soát vận hành mà còn tạo lợi thế cho doanh nghiệp khi tham gia thị trường tín chỉ carbon – lĩnh vực được dự báo sẽ phát triển mạnh trong những năm tới.

Việc tích hợp ISO 14001 với Lean ngày càng trở nên cần thiết, nhất là khi các thị trường xuất khẩu lớn như EU, Nhật Bản, Mỹ yêu cầu doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng phải đáp ứng các tiêu chí khắt khe về môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Các mô hình thành công tại Gốm Đất Việt và Shinec cho thấy doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể chủ động đi trước trong làn sóng “xanh hóa” sản xuất. Điều quan trọng là phải xác định rõ đây không chỉ là yêu cầu về mặt kỹ thuật, mà là một phần trong chiến lược phát triển dài hạn, bền vững và có trách nhiệm.

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu và yêu cầu phát triển bền vững ngày càng gay gắt, tích hợp hệ thống quản lý môi trường ISO 14001 với mô hình Lean chính là hướng đi thông minh và hiệu quả cho doanh nghiệp Việt Nam. Không chỉ tạo lợi thế về năng suất và chi phí, mô hình này còn giúp doanh nghiệp khẳng định vị thế, tạo dựng hình ảnh xanh, hiện đại và đáng tin cậy trong mắt đối tác, người tiêu dùng toàn cầu.

An Nguyên