Tiếp tục phát huy vai trò to lớn của đội ngũ trí thức, nhà khoa học trong phát triển Thủ đô

Phát biểu tại Hội nghị gặp mặt chuyên gia, nhà khoa học nhân dịp kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5, ông Trần Sỹ Thanh, Chủ tịch UBND TP.Hà Nội cho biết, ngày 18/5/1963, tại Đại hội đại biểu toàn quốc của Hội phổ biến khoa học, kỹ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Nhiệm vụ của khoa học, kỹ thuật là cực kỳ quan trọng, cho nên mọi ngành, mọi người đều phải tham gia công tác khoa học, kỹ thuật, để nâng cao năng suất lao động, sản xuất ra nhiều của cải vật chất, để xây dựng chủ nghĩa xã hội thắng lợi”. Thực hiện lời dạy của Bác, tháng 6/2013, tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa 13 đã thông qua Luật Khoa học và Công nghệ, thống nhất chọn ngày 18/5 hằng năm là "Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam”;

Thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước "phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, giữ vai trò then chốt trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước", những năm qua, thành phố Hà Nội luôn dành nguồn lực đầu tư cho lĩnh vực khoa học - công nghệ, với mục tiêu xuyên suốt là: Đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng, phát triển khoa học, công nghệ; xây dựng Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, nghiên cứu, phát triển, chuyển giao công nghệ hàng đầu của cả nước và khu vực với hạt nhân là Khu công nghệ cao Hoà Lạc, các viện nghiên cứu, trường đại học.

 Ông Trần Sỹ Thanh, Chủ tịch UBND TP Hà Nội phát biểu khai mạc Hội nghị.

Hà Nội là địa phương tập trung hơn 70% tổ chức khoa học, công nghệ, trường đại học, viện nghiên cứu và 82% phòng thí nghiệm của cả nước (trong đó có 14 phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia), với hơn 65% nhà khoa học đầu ngành của cả nước đang sinh sống và làm việc; lãnh đạo thành phố xác định đây là lợi thế đặc biệt quan trọng để Thủ đô tập trung đầu tư cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Từ năm 2021 đến nay, Thành phố đã và đang triển khai thực hiện gần 300 nhiệm vụ thuộc 09 Chương trình khoa học - công nghệ cấp thành phố và Chương trình phát triển tài sản trí tuệ. Kết quả nghiên cứu được ứng dụng vào thực tiễn với tỷ lệ cao, các dự án sản xuất thử nghiệm được áp dụng 100%, các đề tài, đề án được áp dụng khoảng 90%.

Mức đóng góp của yếu tố năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng GRDP của Thành phố Hà Nội tăng dần hằng năm (năm 2023 là 62,86%). Số lượng đơn đăng ký, bằng chứng nhận sở hữu công nghiệp, số công bố quốc tế trên địa bàn Hà Nội luôn ở vị trí dẫn đầu toàn quốc.

Hai năm liên tục (2022, 2023), Hà Nội là địa phương dẫn đầu cả nước về chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII). Thành phố có hơn 1.000 doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, chiếm trên 26% cả nước; số lượng vườn ươm doanh nghiệp, tổ chức cung cấp chương trình thúc đẩy kinh doanh lần lượt chiếm hơn 38% và 40% xét trên quy mô cả nước. Trên địa bàn Thành phố có gần 300 mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tập trung ở các huyện: Mê Linh, Gia Lâm, Thường Tín, Đông Anh, Thanh Oai, Đan Phượng,… mang lại hiệu quả kinh tế cao và khẳng định được vai trò tiên phong ứng dụng công nghệ trong sản xuất nông nghiệp.

Đặc biệt, thời gian qua, Thành phố đã triển khai 03 nhiệm vụ rất quan trọng là: xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi); lập Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065.

Trong quá trình triển khai, Thành phố đã nhận được sự đồng hành, ủng hộ, tham gia góp ý, tư vấn, phản biện rất tâm huyết và trách nhiệm của đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước. Đến nay 02 Quy hoạch của Thủ đô đã được Hội đồng thẩm định nhà nước thông qua, đã báo cáo Lãnh đạo Chính phủ, Đảng đoàn Quốc hội, Bộ Chính trị và đang trong quá trình chỉnh lý, hoàn thiện để trình, xin ý kiến Quốc hội khoá 15 tại Kỳ họp 7; dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) cũng sẽ được trình Quốc hội khoá 15 xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 7 này.

Luật Thủ đô sửa đổi và 02 quy hoạch được thông qua sẽ tạo cơ sở pháp lý và tiền đề đặc biệt quan trọng, góp phần kiến tạo và phân bố không gian phát triển cho Thủ đô Hà Nội trong giai đoạn tới; tạo lập thể chế phát triển đồng bộ, vượt trội, đặc thù và là cơ sở để thực hiện các giải pháp, cơ chế, chính sách nhằm khai thác, huy động và sử dụng các nguồn lực, động lực để xây dựng và phát triển Thủ đô trong tương lai.

"Với những kết quả đạt được và những đóng góp đặc biệt quan trọng của đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Thủ đô; thay mặt lãnh đạo Thành phố, một lần nữa, xin được nhiệt liệt biểu dương, chúc mừng và trân trọng cảm ơn những đóng góp, cống hiến thầm lặng của các thế hệ chuyên gia, nhà khoa học của Thủ đô và cả nước.

Tại Hội nghị hôm nay, với tinh thần cầu thị và lắng nghe, Lãnh đạo Thành phố mong muốn được đón nhận những ý kiến trao đổi thẳng thắn, trách nhiệm, đóng góp tâm huyết của các chuyên gia, nhà khoa học. Đồng thời trân trọng đề nghị các chuyên gia, nhà khoa học, các viện nghiên cứu, trường đại học tiếp tục phối hợp chặt chẽ, đề xuất nhiều ý tưởng đột phá, giải pháp sáng tạo, cùng đồng hành xây dựng Thủ đô Hà Nội – Xanh - Văn hiến - Văn Minh - Hiện đại; có sức lan tỏa, tạo động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước", Chủ tịch UBND TP.Hà Nội nói.

Cùng phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Hoàng Giang một lần nữa nhấn mạnh, ngày 18/5/1963, tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ nhất Hội Phổ biến khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã căn dặn: “Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động và không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân, bảo đảm cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi...". Thấm nhuần tư tưởng của Bác, những năm qua, Đảng, nhà nước ta luôn xác định phát triển và ứng dụng KH&CN là quốc sách hàng đầu, là động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế-xã hội và bảo vệ Tổ quốc.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Hoàng Giang ghi nhận những đóng góp tích cực của đội ngũ trí thức khoa học đối với sự phát triển của Thủ đô nói riêng và cả nước nói chung.

Dân tộc Việt Nam vốn có truyền thống quý trọng hiền tài, coi hiền tài là nguyên khí quốc gia. Đảng, Nhà nước ta luôn coi giáo dục đào tạo, KH&CN là quốc sách hàng đầu, quan tâm, chăm lo xây dựng đội ngũ trí thức, các nhà khoa học; tạo mọi điều kiện để đội ngũ trí thức, nhà khoa học phát triển vững mạnh, toàn diện, đóng góp nhiều hơn nữa trí tuệ, tài năng, sức sáng tạo cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Mới đây nhất, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành Nghị quyết 45-NQ/TW ngày 24/12/2023 về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới.

Thủ đô Hà Nội đứng đầu cả nước về những yếu tố thuận lợi để phát triển KH&CN. Thủ đô có tiềm lực, hạ tầng KH&CN mạnh nhất (chiếm hơn 80% số trường đại học, viện nghiên cứu của cả nước, 82% phòng thí nghiệm trọng điểm, 65% số giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ khoa học và tiến sĩ của cả nước, 105 tổ chức KH&CN công lập); nguồn lực đầu tư cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Hà Nội cũng cao nhất cả nước...

Thời gian qua, đội ngũ trí thức, nhà khoa học thủ đô ngày càng lớn mạnh, hoạt động ngày càng tích cực, đóng góp lớn cho sự nghiệp phát triển Thủ đô. Bằng hoạt động của mình, đội ngũ trí thức, nhà khoa học đã làm gia tăng chất lượng nguồn nhân lực; tham mưu, tư vấn, phản biện, cung cấp nhiều luận cứ khoa học, góp phần hoàn thiện cơ chế, chính sách, đạt được nhiều thành tựu trong những lĩnh vực chuyên ngành, chuyên sâu; góp phần đẩy mạnh chuyển đổi số trong nhiều lĩnh vực, cải thiện năng suất lao động, hiệu quả sản xuất-kinh doanh, góp phần nâng cao đời sống cho người dân, phát triển kinh tế-xã hội.

 Quang cảnh Hội nghị.

Tiếp tục xây dựng, phát triển và phát huy vai trò to lớn của đội ngũ trí thức, nhà khoa học trong phát triển Thủ đô là một việc rất quan trọng và rất cần thiết cả trước mắt, lâu dài. Vì vậy, các cấp ủy, chính quyền, cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị cần tiếp tục quán triệt sâu sắc, triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả các Nghị quyết của Đảng, Chính phủ về trí thức, KH&CN. Đồng thời phải nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của đội ngũ trí thức, nhà khoa học, tạo môi trường thuận lợi để phát huy tốt nhất vai trò, sự đóng góp của đội ngũ trí thức, nhà khoa học trong phát triển kinh tế-xã hội.