Tiêu chuẩn TCVN 10304:2025 – thiết kế móng cọc cho công trình bền vững

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của ngành xây dựng và yêu cầu ngày càng cao về độ bền vững, an toàn, tiêu chuẩn thiết kế móng cọc đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo nền móng vững chắc, hạn chế rủi ro công trình xuống cấp sớm hay sụt lún. Đây không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn liên quan mật thiết đến hiệu quả đầu tư, an toàn sử dụng và tuổi thọ công trình trong dài hạn.

Thực tế cho thấy, nhiều sự cố xây dựng nghiêm trọng trong những năm qua đều bắt nguồn từ khâu khảo sát địa chất và thiết kế nền móng chưa phù hợp. Việc thiếu tiêu chuẩn đồng bộ dẫn đến mỗi đơn vị thiết kế áp dụng những phương pháp tính toán khác nhau, chất lượng thi công không nhất quán, gây ảnh hưởng lớn đến hiệu quả đầu tư và uy tín của nhà thầu, tư vấn. Đặc biệt, trong các khu vực có điều kiện địa chất phức tạp như ven biển, vùng đất yếu hay khu đô thị đông dân, việc thiết kế móng cọc không đúng chuẩn có thể kéo theo hệ lụy nghiêm trọng về kết cấu và an toàn.

Theo đó, Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 10304:2025 được xây dựng nhằm thống nhất các quy định kỹ thuật trong thiết kế móng cọc trên phạm vi cả nước, đồng thời cập nhật các phương pháp tính toán tiên tiến, phù hợp với thực tiễn xây dựng hiện nay. Tiêu chuẩn này sẽ là kim chỉ nam để các kỹ sư, tư vấn, nhà thầu áp dụng trong quá trình thiết kế và thi công móng cọc, đảm bảo tính khoa học, hợp lý và an toàn cho từng công trình.

Thiết kế móng cọc công trình xây dựng nên tuân thủ theo tiêu chuẩn đảm bảo bền, an toàn cao. Ảnh minh họa

Tiêu chuẩn TCVN 10304:2025 hướng dẫn chi tiết các yêu cầu kỹ thuật về lựa chọn loại cọc, tính toán khả năng chịu lực, kiểm tra độ lún và biến dạng của móng, cũng như các biện pháp đảm bảo ổn định cho công trình. Đây là bước tiến nhằm thay thế các quy chuẩn cũ, phù hợp với tiến bộ kỹ thuật hiện đại và các nghiên cứu địa kỹ thuật mới nhất.

Về phương pháp tính toán chính xác, tiêu chuẩn hướng dẫn các phương pháp tính toán tải trọng và phân phối áp lực lên móng cọc dựa trên đặc điểm thực tế của nền đất, kết cấu công trình và các điều kiện môi trường.

Quy trình kiểm tra nghiêm ngặt, TCVN 10304:2025 yêu cầu kiểm tra khả năng chịu lực của cọc qua các phép thử cơ lý và đo lún thực tế, nhằm đảm bảo móng không bị quá tải hoặc biến dạng vượt mức cho phép.

Về an toàn và bền vững, tiêu chuẩn đặt mục tiêu đảm bảo độ ổn định lâu dài của móng cọc, giảm thiểu rủi ro do sụt lún, biến dạng gây ảnh hưởng đến cấu kiện trên mặt đất. Tiêu chuẩn hóa vật liệu và thi công, quy định cụ thể về chất lượng vật liệu cọc và yêu cầu thi công nhằm tăng cường hiệu quả và độ bền cho công trình.

Khi thiết kế cần có các giải pháp kỹ thuật và thi công móng đảm bảo được độ tin cậy, độ bền lâu và hiệu quả kinh tế của công trình ở tất cả các giai đoạn thi công và sử dụng. Phải xem xét đến điều kiện xây dựng địa phương và kinh nghiệm trong việc sử dụng công nghệ và thiết bị cũng như kinh nghiệm thiết kế, xây dựng và sử dụng công trình trong các điều kiện tương tự về địa chất công trình, địa chất thủy văn và môi trường. Móng cóc phải thiết kế dựa trên kết quả khảo sát kỹ thuật.

TCVN 10304:2025 bắt buộc thi công thử tải (tĩnh hoặc động), quan trắc độ lún, đo ứng suất để đảm bảo năng lực chịu tải thực tế của cọc, đáp ứng tiêu chí an toàn và độ bền lâu dài.

Việc áp dụng TCVN 10304:2025 sẽ giúp các kỹ sư thiết kế và nhà thầu thi công có căn cứ pháp lý và kỹ thuật rõ ràng, từ đó nâng cao chất lượng thi công, tiết kiệm chi phí bảo trì và gia tăng tuổi thọ công trình. Ngoài ra, tiêu chuẩn còn góp phần cải thiện quản lý xây dựng, giúp giảm thiểu các sự cố liên quan đến móng cọc như lún không đều hay nứt vỡ kết cấu.

Bên cạnh việc chuẩn hóa quy trình kỹ thuật, TCVN 10304:2025 còn góp phần bảo vệ quyền lợi của chủ đầu tư, đơn vị khai thác sử dụng công trình và cộng đồng cư dân. Khi công trình có nền móng ổn định, các chi phí phát sinh như sửa chữa, gia cố hoặc đền bù thiệt hại do sự cố cũng được giảm thiểu, góp phần tăng hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công và tư nhân.

Ngoài ra, tiêu chuẩn còn mở ra cơ hội tăng cường năng lực cạnh tranh cho ngành xây dựng Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế. Với hệ thống tiêu chuẩn rõ ràng, đồng bộ và tiệm cận các tiêu chí kỹ thuật toàn cầu, các doanh nghiệp trong nước có thể tự tin hơn khi tham gia vào các dự án lớn, cả trong nước lẫn khu vực.

Chuyên gia xây dựng nhận định, TCVN 10304:2025 không chỉ nâng cao tính chuyên nghiệp trong ngành xây dựng mà còn thúc đẩy phát triển các công trình kiên cố, bền vững, góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội ổn định của đất nước.

An Dương