Tiêu chuẩn xanh và ESG thúc đẩy doanh nghiệp kiểm soát môi trường, hội nhập sâu rộng

Vai trò chiến lược của tiêu chuẩn xanh trong chuyển đổi kinh tế Việt Nam

Trong bối cảnh toàn cầu đẩy mạnh mục tiêu phát thải ròng bằng 0 và tuân thủ Thỏa thuận Paris về giảm khí thải, Việt Nam đã nhanh chóng thể hiện quyết tâm mạnh mẽ bằng hệ thống chủ trương, chính sách đồng bộ của Đảng và Nhà nước. Những văn kiện quan trọng như Nghị quyết 24-NQ/TW về ứng phó biến đổi khí hậu, Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến 2050, hay cam kết của Thủ tướng tại COP26 về đạt Net-Zero vào năm 2050 đều trở thành nền móng cho tiến trình chuyển đổi xanh của đất nước.

Theo Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia, hoạt động tiêu chuẩn hóa những năm gần đây luôn được định hướng theo các ưu tiên quốc gia như giảm phát thải, phát triển năng lượng tái tạo, kinh tế tuần hoàn hay thích ứng với biến đổi khí hậu. Điều này phù hợp với xu hướng của các tổ chức tiêu chuẩn quốc tế như ISO, IEC, ITU, bảo đảm hệ thống tiêu chuẩn Việt Nam hội nhập sâu rộng. Trong bức tranh ấy, tiêu chuẩn đóng vai trò như công cụ kỹ thuật thiết yếu, giúp biến các mục tiêu và định hướng thành hành động cụ thể. 

Đồng thời, tiêu chuẩn thúc đẩy đổi mới công nghệ, nâng cao hiệu suất sử dụng tài nguyên, giảm phát thải và mở ra thị trường mới cho các sản phẩm đáp ứng quy định quốc tế. Trên nền tảng đó, các cơ chế chứng nhận, nhãn sinh thái, tín chỉ carbon hay đánh giá ESG (Environmental – Social – Governance) được hình thành, tạo hệ sinh thái thị trường xanh minh bạch và bền vững.

Việc xây dựng tiêu chuẩn xanh có ý nghĩa chiến lược, đặc biệt trong giai đoạn chuyển dịch sang mô hình kinh tế phát thải thấp. Ảnh minh họa

Bộ Khoa học và Công nghệ nhiều lần khẳng định, muốn chuyển đổi xanh thành công thì nhất thiết phải xây dựng được hệ thống tiêu chuẩn xanh. Tiêu chuẩn định hướng quốc gia đi theo mục tiêu nào, thì doanh nghiệp và thị trường sẽ vận động theo hướng đó. Vì vậy, việc xây dựng tiêu chuẩn xanh có ý nghĩa chiến lược, đặc biệt trong giai đoạn chuyển dịch sang mô hình kinh tế phát thải thấp.

Thực tế cho thấy, hệ thống tiêu chuẩn quốc gia đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực: Giúp giảm chi phí năng lượng, mở rộng thị trường xuất khẩu, tăng năng lực doanh nghiệp, giảm phát thải và nâng cao nhận thức cộng đồng. Tuy nhiên, vẫn cần tiếp tục hoàn thiện để bao phủ các lĩnh vực mới, đảm bảo đồng bộ giữa tiêu chuẩn hóa, đo lường và đánh giá sự phù hợp.

Với tầm nhìn đến năm 2050, khi Việt Nam hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0, hệ thống tiêu chuẩn quốc gia sẽ tiếp tục giữ vai trò “xương sống kỹ thuật” của chuyển đổi xanh, là công cụ kết nối giữa chính sách – khoa học – doanh nghiệp, góp phần xây dựng nền kinh tế xanh, phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng với thế giới.

Doanh nghiệp Việt tiên phong áp dụng ESG và tiêu chuẩn xanh

Tại Việt Nam, ngày càng nhiều doanh nghiệp chú trọng áp dụng các tiêu chuẩn xanh và ESG nhằm giảm phát thải và hướng tới phát triển bền vững. Trong đó ESG không phải là một tiêu chuẩn đơn lẻ mà là một bộ khung đánh giá gồm 3 nhóm tiêu chí dùng để đo lường mức độ bền vững và trách nhiệm của doanh nghiệp từ môi trường- xã hội- quản trị).

Trước hết, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) là một trong những đơn vị tiên phong khi phát hành trái phiếu xanh và trái phiếu bền vững theo chuẩn ICMA quốc tế, đồng thời xây dựng khung quản lý vốn minh bạch để bảo đảm nguồn vốn được sử dụng đúng vào các dự án thân thiện môi trường. Việc đẩy mạnh danh mục tín dụng xanh đã giúp BIDV trở thành tổ chức tài chính dẫn đầu trong thúc đẩy tăng trưởng xanh tại Việt Nam.

Song song với đó, Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) cũng thể hiện cam kết mạnh mẽ thông qua mô hình “Green Farm” và chiến lược hướng tới Net-Zero 2050. Nhờ áp dụng kinh tế tuần hoàn, tối ưu năng lượng và quản lý chất thải theo chuẩn quốc tế, Vinamilk không chỉ giảm phát thải mà còn tăng hiệu quả vận hành, góp phần xây dựng chuỗi sản xuất bền vững hơn.

Bên cạnh đó, Tập đoàn Masan Consumer là ví dụ nổi bật của việc áp dụng tiêu chuẩn ESG toàn diện trong ngành hàng tiêu dùng nhanh. Đáng chú ý, Masan đã được S&P Global đánh giá đạt điểm ESG cao hàng đầu thế giới trong lĩnh vực FMCG, qua đó cho thấy doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có khả năng tuân thủ và cạnh tranh theo các chuẩn mực quốc tế về phát triển bền vững.

Hay Tập đoàn Sữa và Thực phẩm TH, với thương hiệu TH True Milk, là một trong những doanh nghiệp tiên phong tại Việt Nam trong áp dụng tiêu chuẩn xanh và sản xuất bền vững. Từ khâu trang trại đến chế biến, TH Group vận hành theo tiêu chuẩn nông nghiệp hữu cơ quốc tế như EU Organic và USDA Organic, đảm bảo nguồn sữa sạch, an toàn và thân thiện với môi trường. TH Group cũng tuân thủ ISO 14001 về quản lý môi trường, đặt ra các chỉ số đo lường môi trường cho toàn bộ chuỗi sản xuất. Việc áp dụng tiêu chuẩn xanh không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm, tạo uy tín trên thị trường quốc tế, mà còn hỗ trợ Việt Nam trong lộ trình chuyển đổi xanh, phát triển nông nghiệp bền vững và giảm phát thải carbon.

Tổng công ty CP Bia rượu nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) là doanh nghiệp hàng đầu trong ngành bia tại Việt Nam, đang tích cực áp dụng các giải pháp xanh nhằm giảm phát thải và tối ưu hóa năng lượng trong sản xuất. Các nhà máy của Sabeco triển khai hệ thống ISO 14064 để kiểm kê khí nhà kính, đồng thời áp dụng ISO 50001 về quản lý năng lượng, đảm bảo sử dụng điện và nhiệt hiệu quả nhất. Một phần năng lượng được cung cấp từ các hệ thống điện mặt trời áp mái, giảm tải điện từ lưới quốc gia và hạn chế khí CO₂. Sabeco cũng chú trọng xử lý nước thải theo tiêu chuẩn môi trường, tái sử dụng nước trong quá trình sản xuất. Các biện pháp này giúp Sabeco giảm đáng kể tác động môi trường trong ngành công nghiệp tiêu thụ nhiều năng lượng và nước.

Cuối cùng, Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) đại diện của ngành dệt may cũng đặt mục tiêu rõ ràng trong việc xanh hóa sản xuất, từ giảm tiêu thụ năng lượng đến đo lường dấu chân carbon và tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo. Nhờ sự kết hợp giữa cải tiến công nghệ và áp dụng các tiêu chuẩn quản trị bền vững, Vinatex đang từng bước giúp ngành dệt may Việt Nam đáp ứng các yêu cầu quốc tế ngày càng khắt khe về môi trường.

Nhờ những nỗ lực liên tục từ các doanh nghiệp tiên phong trong nhiều lĩnh vực, Việt Nam đang khẳng định vị thế trên hành trình chuyển đổi xanh, giảm phát thải và phát triển bền vững, đồng thời hội nhập sâu vào tiêu chuẩn toàn cầu về tăng trưởng xanh.

An Dương