Tình hình Biển Đông ‘đốt nóng’ đối thoại Mỹ - Trung

Tại Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Mỹ - Trung (S&ED) lần thứ 7 ở thủ đô Washington trong 2 ngày 23 và 24/6, các quan chức ngoại giao, tài chính 2 nước sẽ tập trung thảo luận các vấn đề toàn cầu và khu vực cũng như ưu tiên tìm giải pháp cho những bất đồng giữa 2 nước, trong đó có các vấn đề liên quan đến tình hình Biển Đông hiện nay.

Dự kiến, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Bộ trưởng Tài chính Jacob Lew sẽ gặp Phó thủ tướng Trung Quốc Uông Dương và Ủy viên Quốc vụ Dương Khiết Trì, thảo luận hàng loạt vấn đề nổi cộm giữa hai cường quốc. Trung Quốc đặc biệt xem trọng cuộc đối thoại lần này như màn dạo đầu cho chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch Tập Cận Bình tháng 9 năm nay, theo thông tin trên báo Tiền Phong.

Tình hình biển Đông hiện nay chắc chắn sẽ nằm trong chương trình nghị sự đối thoại chiến lược Mỹ-Trung. Ảnh IHS Janes

Cụ thể, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng gọi đây là cơ hội để “thúc đẩy những tiến bộ mới trong việc xây dựng một mô thức quan hệ nước lớn kiểu mới”. Giới chuyên gia Trung Quốc cho rằng, cả Washington và Bắc Kinh những ngày gần đây tỏ ra muốn xoa dịu tình hình Biển Đông đang ngày một căng thẳng trước chuyến công du tới Mỹ của Chủ tịch Tập Cận Bình.

Bình luận về điều này, giáo sư Jin Canrong thuộc Đại học Nhân dân Bắc Kinh cho rằng, quan hệ Trung-Mỹ đã chín muồi, đạt tới điểm cả đôi bên có thể nói rõ quan điểm của mình, kể cả những xung đột lợi ích chủ chốt.

Cũng nhân dịp này, giới truyền thông Trung Quốc tìm cách nhấn mạnh đến những lợi ích chung trong nỗ lực giảm nhẹ bất đồng với Mỹ.  “Sau nhiều tháng căng thẳng về vấn đề biển Đông, quan hệ Mỹ - Trung dường như đang dần trở nên yên ả hơn” - Nhật báo Trung Quốc ngày 20/6 nhận định.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry (trái) và Ủy viên Quốc vụ viện Trung Quốc Dương Khiết Trì. Ảnh AP

Tờ báo này dẫn lời giáo sư  Vương Nghĩa Ngôi thuộc Đại học Nhân dân nhận định: “Mỹ hiểu rõ hậu quả của việc đối đầu Mỹ - Trung, chính vì thế sẽ không xảy ra xung đột trong cuộc họp lần này. Tuy nhiên, Mỹ vẫn phải tiếp tục chỉ trích các động thái của Trung Quốc ở biển Đông để thể hiện sức mạnh của mình cũng như duy trì cam kết với các đồng minh ở châu Á” – báo Người Lao Động đưa tin.

Trái lại, hãng AP lại cho rằng, quan hệ Mỹ-Trung trở nên sóng gió những tháng gần đây. Việc Trung Quốc ồ ạt bồi lấp hơn 2.000 mẫu đất trên các bãi đá và rạn san hô ở biển Đông đã gióng lên hồi chuông cảnh báo cộng đồng quốc tế về tham vọng lãnh thổ của Bắc Kinh. Washington nhấn mạnh, việc Bắc Kinh tiếp tục xây đảo và quân sự hóa biển Đông có thể châm ngòi tranh chấp lãnh thổ phức tạp với các nước láng giềng.

Trao đổi với giới truyền thông, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ John Kirby cho hay, “Chẳng ai có lợi nếu xảy ra xung đột ở đây… Đây chính là lý do tại sao cuộc gặp gỡ Mỹ-Trung tuần này quan trọng đến thế”.

Bên cạnh các vấn đề xoay quanh tình hình Biển Đông hiện nay, Đối thoại Mỹ - Trung cũng bàn về an ninh mạng và tin tặc. Ảnh minh họa

Trước đó, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách Đông Á và Thái Bình Dương Daniel Russel cuối tuần qua gọi kế hoạch của Trung Quốc tiếp tục mở rộng xây dựng các cơ sở trên các điểm yêu sách chủ quyền ở biển Đông là hành động gây bất ổn.

Vị này nhấn mạnh rằng, các nguyên tắc tự do hàng hải, hàng không đang bị đe dọa. “Cả tuyên bố và hành vi đó đều không góp phần làm giảm căng thẳng. Chúng tôi luôn thúc giục Trung Quốc ngừng cải tạo, không xây dựng thêm các cơ sở và tất nhiên không quân sự hóa thêm các tiền đồn trên biển Đông”, ông Russel nói.

Minh Thùy (T/h)