Tôm Việt giữ lợi thế EU nhờ đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe

Theo số liệu từ Hải quan Việt Nam, 8 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu tôm sang EU đạt 376 triệu USD, tăng 17% so với cùng kỳ 2024, chiếm 12,6% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm cả nước. Con số này không chỉ khẳng định vai trò của EU như một điểm tựa chiến lược cho ngành tôm Việt mà còn cho thấy lợi thế của Việt Nam trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe mà thị trường khó tính này đặt ra, nhất là trong bối cảnh nguồn cung toàn cầu ngày càng dồi dào và áp lực cạnh tranh ngày càng lớn.

Trong số các thị trường nhập khẩu chính, Đức giữ vị trí số một với 96 triệu USD, tăng 23%. Bỉ theo sát với 79 triệu USD, tăng 20%. Hà Lan đạt 74 triệu USD, tăng nhẹ 3%, cho thấy vai trò trung chuyển nhiều hơn là tiêu thụ trực tiếp. Pháp phục hồi mạnh với 23 triệu USD, tăng 14%, trong khi Đan Mạch nổi lên với 25 triệu USD, tăng 9%. Diễn biến này phản ánh xu hướng: Đức, Bỉ, Pháp và Đan Mạch là điểm đến chính của kênh bán lẻ, trong khi Hà Lan chủ yếu phục vụ tái xuất.

Dữ liệu từ Eurostat cho thấy, EU nhập khẩu 342.509 tấn tôm trong 7 tháng đầu năm 2025, tăng 15% so với cùng kỳ. Về giá trị, nhập khẩu đạt 2,28 tỷ EUR, tăng 19%. Các tháng cao điểm là tháng 5 và tháng 6, đều vượt mốc 40.000 tấn. Trong cơ cấu sản phẩm, tôm nguyên liệu đông lạnh chiếm chủ lực với 217.700 tấn, tăng 21%, còn sản phẩm giá trị gia tăng đạt 31.602 tấn, cũng tăng 21%. Xu hướng này cho thấy, nhu cầu tiêu thụ tăng cả ở kênh dịch vụ ăn uống và bán lẻ, đặc biệt tại Nam Âu và Tây Bắc Âu.

Tôm Việt giữ lợi thế EU nhờ đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe.

Cả năm 2025, nhu cầu nhập khẩu tôm của EU dự kiến đạt gần 400.000 tấn, mức cao nhất trong nhiều năm. Trong đó, Pháp nổi lên với dự báo nhập khẩu 111.000 tấn, gần ngang Tây Ban Nha với 120.000 tấn. Đây là cơ hội để doanh nghiệp Việt đẩy mạnh hiện diện trong kênh bán lẻ và chuỗi nhà hàng Nam Âu, nơi tiêu chuẩn an toàn và bền vững được đặt lên hàng đầu.

Trên đường đua cung ứng, Ecuador tiếp tục dẫn đầu với 140.055 tấn trong 7 tháng, tăng 38%. Ấn Độ đứng thứ hai với 50.860 tấn, tăng 25%. Việt Nam đạt 30.715 tấn, tăng 19%, với giá trị khoảng 240 triệu EUR, tăng 22%. Sự bùng nổ của Ecuador, đặc biệt ở nhóm sản phẩm bóc vỏ và giá trị gia tăng, đã trực tiếp thách thức thế mạnh truyền thống của Việt Nam. Trong khi đó, Ấn Độ cũng chuyển hướng mạnh sang EU sau khi thị trường Mỹ áp thuế cao từ cuối tháng 8/2025, nhưng họ gặp trở ngại lớn khi EU áp dụng quy định kiểm soát kháng sinh nghiêm ngặt từ tháng 9/2026. Đây có thể trở thành khoảng trống để Việt Nam gia tăng thị phần nhờ khả năng đáp ứng trước và vượt các tiêu chuẩn này.

Dự báo những tháng cuối năm, xuất khẩu tôm Việt Nam sang EU sẽ duy trì nhịp tăng trưởng 12–15% so với cùng kỳ, nâng tổng kim ngạch năm 2025 cao hơn 15–18% so với 2024. Đức, Bỉ và Pháp được kỳ vọng tiếp tục dẫn dắt, trong khi Hà Lan duy trì ổn định ở vai trò trung chuyển. Các sản phẩm chủ lực vẫn là tôm thẻ bóc vỏ, tôm chế biến tiện lợi và tôm sú có chứng nhận bền vững, phù hợp thị hiếu tiêu dùng và ít chịu áp lực cạnh tranh trực diện.

Tuy nhiên, ngành vẫn đối diện không ít rủi ro từ biến động giá nguyên liệu toàn cầu, tỷ giá EUR/USD và khả năng EU tiếp tục siết chặt các quy định về an toàn thực phẩm. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp Việt không chỉ giữ vững chiến lược cạnh tranh bằng chất lượng và minh bạch mà còn cần chuẩn hóa quy trình kiểm soát dư lượng kháng sinh ở mức vượt tiêu chuẩn EU để củng cố niềm tin lâu dài.

Cơ hội tại EU là rất lớn, nhưng lợi thế của Việt Nam sẽ không nằm ở giá rẻ mà ở chất lượng, sự bền vững, khả năng đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe và câu chuyện thương hiệu. Nếu tận dụng tốt, tôm Việt không chỉ giữ vững chỗ đứng mà còn mở rộng thị phần tại một trong những thị trường khó tính nhất thế giới.

Phương Nam