Thành phố Hồ Chí Minh: Trái cây 'nhập nhèm nguồn gốc', giá rẻ khó kiểm soát

Trái cây nhập nhèm nguồn gốc bán tràn lan, giá rẻ giật mình

Theo ghi nhận của VTC News tại một cửa hàng trái cây trên đường Lê Trọng Tấn (phường Tây Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh), nhiều loại trái cây nhập khẩu được bày bán. Trong đó, nho Ruby được nhân viên giới thiệu là nho Mỹ nhưng có giá khá rẻ, chỉ 79.000 đồng/kg. Để tạo niềm tin cho khách hàng, tấm biển ghi giá còn được bổ sung thêm dòng chữ “Mỹ” nhằm khẳng định nguồn gốc xuất xứ. Khi được hỏi vì sao nho Mỹ lại có giá rẻ như vậy, nhân viên cửa hàng cho biết do đang vào mùa, hàng nhập về nhiều nên giá bán giảm.

Theo quan sát cho thấy, ngoài nho đỏ được giới thiệu là nho Mỹ, cửa hàng còn bày bán nhiều loại trái cây khác như táo, lê, quýt, hồng giòn, kiwi… Tất cả đều được giới thiệu là hàng nhập khẩu, song giá bán lại rẻ bất thường so với mặt bằng chung trên thị trường.

Chẳng hạn, nho đỏ Mỹ tại các cửa hàng trái cây nhập khẩu khác thường có giá công khai từ 250.000 - 300.000 đồng/kg, trong khi lê nâu Hàn Quốc cũng dao động từ 150.000 - 200.000 đồng/kg. Nhiều người tiêu dùng khi thấy trái cây được bán với giá rẻ, lại được người bán khẳng định là hàng nhập khẩu từ Mỹ, Hàn Quốc… nên sẵn sàng mua mà không tìm hiểu kỹ về nguồn gốc thực sự của các loại trái cây này.

Nho được giới thiệu là nho Mỹ nhưng giá lại rất rẻ bất ngờ. Ảnh: Nguyễn Liến

Tại nhiều khu chợ và cửa hàng trái cây nhỏ lẻ ở thành phố Hồ Chí Minh, tình trạng trái cây gắn mác “nhập khẩu” với giá rẻ bất thường diễn ra khá phổ biến. Nhiều loại được dán tem, nhãn mác bằng tiếng Anh hoặc tiếng Trung Quốc, tuy nhiên phần lớn không có mã QR truy xuất nguồn gốc.

Theo một đầu mối cung cấp trái cây tại chợ đầu mối nông sản Thủ Đức, trái cây Trung Quốc hiện được nhập khẩu với số lượng rất lớn, giá thấp, nên một số cơ sở nhỏ lẻ đã lợi dụng để “nhập nhèm” gắn mác hàng Mỹ, Úc, Hàn Quốc nhằm bán được giá cao hơn. 

Về tình trạng này ông Nguyễn Bình Phương, Giám đốc bộ phận kinh doanh Công ty CP Quản lý và Kinh doanh chợ nông sản Thủ Đức cho biết, để kiểm soát nguồn gốc hàng hóa, chợ đã phối hợp chặt chẽ với Đội 2 - Sở An toàn thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh trong việc kiểm tra hồ sơ pháp lý và điều kiện an toàn thực phẩm của các đơn vị kinh doanh. Trong 9 tháng đầu năm, đã có 406 điểm kinh doanh được kiểm tra, tất cả đều đạt yêu cầu.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, quá trình hàng hóa rời khỏi chợ đầu mối để phân phối về các chợ dân sinh, cửa hàng nhỏ lẻ lại là “khoảng trống” trong khâu kiểm soát nguồn gốc. Trái cây khi nhập về chợ đầu mối đều có bao bì, nhãn mác xuất xứ rõ ràng. Nhưng khi qua tay thương lái, đến các sạp bán lẻ hoặc cửa hàng nhỏ, những nhãn mác ấy dần biến mất.

Thay vào đó, hàng được trưng bày với những lời giới thiệu hấp dẫn như “nho Mỹ”, “lê Hàn”, “táo Úc”… dù không có bất kỳ thông tin truy xuất nào. Người bán khẳng định chắc nịch đó là hàng nhập khẩu chính hãng, trong khi người tiêu dùng không hề biết rằng phần lớn là trái cây Trung Quốc giá rẻ được “đổi tên” để dễ bán hơn.

Theo các chuyên gia, đây chính là mắt xích yếu nhất trong chuỗi phân phối trái cây nhập khẩu hiện nay. Một khi hàng rời khỏi hệ thống quản lý của chợ đầu mối, việc kiểm soát nguồn gốc gần như phụ thuộc hoàn toàn vào ý thức của thương lái và tiểu thương. Hệ quả là thị trường trái cây trở nên nhập nhèm, khó phân biệt thật giả, khiến người tiêu dùng dễ bị đánh lừa. Trong khi đó, hàng nhập khẩu chính ngạch, có chứng từ và kiểm định rõ ràng lại phải chịu cạnh tranh không lành mạnh.

Vì vậy lực lượng chuyên ngành của thành phố Hồ Chí Minh gặp khó khăn trong việc kiểm tra trái cây nhập khẩu tại các điểm bán nhỏ lẻ, xe đẩy lưu động. Các điểm này thường phân tán, không cố định, không có kho chứa hay giấy tờ hóa đơn, dẫn đến khó xác minh và xử lý vi phạm. Khi kiểm tra, người bán thường không xuất trình được chứng từ, nhưng không thuộc diện quản lý như siêu thị hay đại lý phân phối, nên khó xử phạt triệt để. Hàng trôi nổi vì thế vẫn âm thầm len lỏi ra thị trường mỗi ngày.

Siết chặt để ngăn chặn trái cây “nhập nhèm nguồn gốc”

Các chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh trái cây ngoại ngày càng tràn ngập thị trường, việc kiểm soát nguồn gốc, minh bạch tem nhãn không chỉ là trách nhiệm của cơ quan quản lý mà còn cần sự phối hợp của các đầu mối phân phối, siêu thị và cả người tiêu dùng. Nếu không siết chặt, tình trạng “nhập nhèm nguồn gốc” sẽ tiếp tục làm méo mó thị trường, ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng.

Liên quan tới việc giúp người tiêu dùng nhận biết rõ nguồn gốc trái cây thật- giả, mới đây Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước đã khai mạc phòng trưng bày Hàng thật - hàng giả, giúp người tiêu dùng nhận biết, tránh hàng giả, hàng nhái. Ban tổ chức đã trưng bày trên 500 sản phẩm thật - giả, được lực lượng quản lý thị trường thu thập trong quá trình kiểm tra, xử lý vi phạm cũng như các đại diện chủ thể quyền nhãn hiệu chính hãng phối hợp cung cấp.

Đáng chú ý, nhiều loại trái cây ''hot'' trên thị trường như táo đỏ, nho sữa, lê sữa cũng bị giả mạo nguồn gốc xuất xứ để lừa bán cho người mua với giá cao hơn nhiều lần. Nho sữa giả được đóng gói với quy cách sơ sài. Trong khi đó, nho sữa Hàn Quốc hàng thật có quy cách đóng với bao bì nylon và mã QR để người dùng có thể truy xuất nguồn gốc.

Bị làm giả một cách tinh vi hơn là sản phẩm lê sữa Hàn Quốc. Được đóng gói có tem mác, mã QR song thực chất khi quét mã, người dùng sẽ được dẫn tới một trang web ''chết''. 

Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước kỳ vọng sự kiện sẽ góp phần thúc đẩy xây dựng thị trường minh bạch, an toàn và nâng cao ý thức tiêu dùng thông minh trong bối cảnh hàng giả ngày càng tinh vi, đặc biệt trên các nền tảng thương mại điện tử gây ra không ít hệ lụy cho sức khỏe.

Viện Dinh dưỡng và Thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, việc tiêu thụ trái cây không rõ nguồn gốc tiềm dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất bảo quản vượt ngưỡng cho phép có thể gây ảnh hưởng đến gan, thận, hệ thần kinh và thậm chí nguy cơ gây ung thư nếu tích tụ lâu dài.

Để bảo vệ quyền lợi và sức khỏe của mình, người tiêu dùng nên lựa chọn mua trái cây nhập khẩu tại các siêu thị, cửa hàng uy tín, nơi hàng hóa được kiểm định, có đầy đủ chứng từ, tem nhãn rõ ràng và có thể truy xuất nguồn gốc. Việc ưu tiên các kênh phân phối chính ngạch không chỉ giúp người mua an tâm về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm mà còn góp phần ngăn chặn tình trạng gian lận thương mại, “nhập nhèm” nguồn gốc trái cây đang diễn ra trên thị trường hiện nay.

 An Dương (T/h)