Trung Quốc ban hành tiêu chuẩn siết chặt quản lý hóa chất độc hại trong sơn phủ

Cụ thể, Cơ quan Quản lý Thị trường và Cơ quan Tiêu chuẩn hóa Trung Quốc (SAMR và SAC) đã công bố hai tiêu chuẩn quốc gia mới bắt buộc về giới hạn các chất có hại trong sơn phủ. Hai tiêu chuẩn là GB 30981.1-2025 dành cho sơn kiến trúc và GB 30981.2-2025 dành cho sơn công nghiệp. Đây là bước đi quan trọng nhằm tăng cường kiểm soát chất lượng, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và thúc đẩy sự phát triển xanh trong ngành công nghiệp sơn. Các tiêu chuẩn sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1 tháng 6 năm 2026, thay thế hàng loạt quy định hiện hành.

Sơn phủ là một trong những vật liệu không thể thiếu trong xây dựng và sản xuất công nghiệp, có vai trò bảo vệ, trang trí và tạo tính năng đặc biệt cho bề mặt. Tuy nhiên, quá trình sử dụng và sản xuất sơn thường phát thải các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC), các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi trung bình (SVOC), formaldehyde, benzen, phthalates và kim loại nặng, gây ảnh hưởng lớn đến môi trường và sức khỏe con người. Trong bối cảnh Trung Quốc đẩy mạnh chiến lược phát triển xanh và yêu cầu các ngành công nghiệp phải nâng cao tiêu chuẩn môi trường, việc ban hành hai tiêu chuẩn mới được coi là bước điều chỉnh quan trọng, đồng thời thể hiện nỗ lực hội nhập với xu thế quản lý toàn cầu.

Trung Quốc ban hành hai tiêu chuẩn mới về sơn phủ

Tiêu chuẩn GB 30981.1-2025 dành cho sơn kiến trúc được xây dựng để thay thế hai tiêu chuẩn trước đó gồm GB 18582-2020 về sơn tường và GB 38468-2019 về sơn sàn trong nhà. Nội dung chính của tiêu chuẩn bao gồm các quy định về giá trị giới hạn các chất có hại, phương pháp thử nghiệm, quy tắc kiểm tra, cũng như yêu cầu ghi nhãn và tài liệu đi kèm sản phẩm. Đáng chú ý, phạm vi áp dụng của tiêu chuẩn này không chỉ dừng lại ở sơn tường và sơn sàn mà còn bao trùm cả các vật liệu phụ trợ như chất pha màu, chất làm mỏng, chất thúc khô và chất tẩy rửa. Tiêu chuẩn mới cũng xác định rõ các sản phẩm được áp dụng, bao gồm sơn sử dụng trực tiếp tại công trường để trang trí và bảo vệ bề mặt nội, ngoại thất cũng như các loại sơn sàn chống tĩnh điện, chống trượt hoặc chống ăn mòn. Tuy nhiên, sơn chống thấm và lớp phủ nhân tạo cho sân thể thao không thuộc phạm vi điều chỉnh.

Bản tiêu chuẩn thứ hai là GB 30981.2-2025 tập trung vào các loại sơn công nghiệp và có phạm vi điều chỉnh rộng hơn. Tiêu chuẩn này thay thế nhiều phiên bản tiêu chuẩn trước đây, bao gồm GB 18581-2020 về sơn gỗ, GB 24409-2020 về sơn xe, GB 24613-2009 về sơn đồ chơi, GB 30981-2020 về sơn bảo vệ công nghiệp và GB 38469-2019 về sơn hàng hải. Đây được xem là bước hợp nhất các tiêu chuẩn riêng lẻ thành một khung quản lý thống nhất và toàn diện hơn. Tiêu chuẩn đưa ra các giá trị giới hạn mới cho phthalates, kim loại nặng và các chất hữu cơ độc hại trong sơn công nghiệp. Phiên bản này đặc biệt nhấn mạnh đến các sản phẩm sơn dùng cho hàng hóa tiếp xúc trực tiếp với cơ thể con người như đồ chơi, thiết bị gia dụng, đồ nội thất hay vật dụng sinh hoạt, nhằm giảm thiểu rủi ro sức khỏe. Bên cạnh đó, tiêu chuẩn cũng quy định chi tiết về phương pháp thử nghiệm, quy trình kiểm định và yêu cầu ghi nhãn minh bạch. Tuy nhiên, tiêu chuẩn không áp dụng đối với sơn dùng trong hàng không vũ trụ, năng lượng hạt nhân hay thiết bị quân sự.

Việc ban hành hai tiêu chuẩn mới phản ánh định hướng quản lý theo từng nhóm sản phẩm rõ ràng hơn, thay vì áp dụng quy định chung cho toàn bộ ngành. Điều này vừa giúp các cơ quan chức năng dễ dàng kiểm soát, vừa tạo cơ sở pháp lý để doanh nghiệp điều chỉnh sản phẩm phù hợp. Các nhà sản xuất sẽ phải rà soát lại công thức, quy trình sản xuất, thực hiện thử nghiệm theo các phương pháp mới và điều chỉnh nhãn mác, tài liệu kèm theo để đáp ứng yêu cầu. Động thái này được dự báo sẽ thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động nghiên cứu và phát triển các dòng sơn thân thiện với môi trường, chẳng hạn như sơn gốc nước, sơn bột và sơn có hàm lượng chất rắn cao. 

Hai tiêu chuẩn được biên soạn theo hướng dẫn của GB/T 1.1-2020 về quy tắc soạn thảo tài liệu tiêu chuẩn hóa, bảo đảm tính khoa học và tính hệ thống. Việc quản lý do Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin (MIIT) chịu trách nhiệm, trong khi công tác thực thi được giao cho Ủy ban Tiêu chuẩn hóa quốc gia về Sơn và Bột màu (TC5). Điều này cho thấy Trung Quốc không chỉ đặt ra yêu cầu cao hơn về mặt kỹ thuật mà còn xây dựng cơ chế quản lý chặt chẽ để bảo đảm thực thi.

Hai tiêu chuẩn GB 30981.1-2025 và GB 30981.2-2025 sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/6/2026. Mặc dù hai tiêu chuẩn mới này có thể xem là thách thức cho các doanh nghiệp sản xuất sơn trong và ngoài nước hiện nay, khi phải tính toán đến thời gian và chi phí chuyển đổi. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, hướng tới thị trường quốc tế. Trong bối cảnh các nước phát triển như EU, Mỹ, Nhật Bản đều đang áp dụng tiêu chuẩn nghiêm ngặt đối với hàm lượng hóa chất trong sơn, bước đi của Trung Quốc được đánh giá là cần thiết để hài hòa với xu hướng toàn cầu.

Bảo Linh