Trung Quốc kiểm tra thực địa sầu riêng Việt Nam: Cơ hội gỡ vướng, thúc đẩy xuất khẩu

Tháo gỡ rào cản, khôi phục thị trường

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT), chuyến kiểm tra lần này của GACC là kết quả trực tiếp từ chuyến công tác của Bộ trưởng Bộ NN&MT đến Bắc Kinh hồi tháng 5 nhằm tăng cường hợp tác song phương trong lĩnh vực nông sản. Đoàn chuyên gia GACC sẽ đánh giá thực địa các vùng trồng và cơ sở đóng gói sầu riêng tại Việt Nam, một phần không thể thiếu để duy trì và mở rộng thị trường xuất khẩu sang Trung Quốc, thị trường tiêu thụ sầu riêng lớn nhất của Việt Nam.

GACC sẽ sang Việt Nam từ ngày 12 đến 17/7 để kiểm tra thực địa chuỗi sản xuất và xuất khẩu sầu riêng.

Bộ NN&MT cho biết, đến tháng 6/2025, Việt Nam đã có 1.396 mã số vùng trồng và 188 cơ sở đóng gói sầu riêng được cấp mã, đáp ứng yêu cầu của phía Trung Quốc. Toàn bộ dữ liệu này đã được tích hợp vào hệ thống truy xuất nguồn gốc quốc gia, góp phần đảm bảo minh bạch và tăng hiệu quả quản lý.

Bộ cũng hoàn tất dự thảo thông tư hướng dẫn cấp và quản lý mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói theo hướng chặt chẽ, sát thực tiễn và đang lấy ý kiến rộng rãi để sớm ban hành. Song song đó, quy trình kiểm soát chất lượng tại các cơ sở đóng gói cũng đang được hoàn thiện.

Về mặt kỹ thuật, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã yêu cầu các phòng thử nghiệm tăng cường kiểm tra chỉ tiêu an toàn thực phẩm, đặc biệt là tồn dư Cadimi và chất vàng O, hai yếu tố được phía Trung Quốc kiểm soát nghiêm ngặt. Hiện tại, có 24 phòng thử nghiệm Cadimi và 14 phòng thử nghiệm vàng O của Việt Nam đã được GACC phê duyệt.

Tín hiệu phục hồi từ xuất khẩu

Theo ông Đỗ Hồng Khanh, Chánh văn phòng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, xuất khẩu sầu riêng đã gặp không ít khó khăn từ đầu năm 2025 do các thị trường nhập khẩu đặc biệt là Trung Quốc siết chặt kiểm soát về an toàn thực phẩm. Trong đó, các lô hàng vi phạm liên quan đến dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng và hóa chất cấm đã khiến nhiều doanh nghiệp xuất khẩu bị cảnh báo.

Tuy nhiên, với nỗ lực từ các cơ quan chức năng, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp, ngành sầu riêng đang từng bước phục hồi. Trong 6 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã xuất khẩu 5.217 lô sầu riêng tươi với tổng sản lượng gần 130.000 tấn. Đặc biệt, mặt hàng sầu riêng đông lạnh ghi nhận sự bứt phá mạnh mẽ, đạt 388 lô, tương đương 14.282 tấn tăng gấp 3 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, thành công này có phần lớn nhờ hiệu lực của Nghị định thư xuất khẩu sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc được ký kết vào tháng 8/2024. Bên cạnh đó, việc đầu tư vào công nghệ chế biến sâu, kho lạnh hiện đại cũng giúp tăng sức cạnh tranh của sầu riêng Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Bộ NN&MT dự báo, xuất khẩu sầu riêng tươi sẽ phục hồi mạnh vào quý III/2025 trùng với mùa vụ chính từ tháng 8 đến tháng 10. Tuy nhiên, khả năng tăng trưởng bền vững vẫn phụ thuộc vào việc doanh nghiệp và nông dân có duy trì được điều kiện an toàn thực phẩm hay không. Nếu tiếp tục xảy ra các vi phạm như trước đây, nguy cơ bị hạn chế xuất khẩu là hoàn toàn có thể tái diễn.

Trong khi đó, tiềm năng của sầu riêng đông lạnh được đánh giá là sẽ tiếp tục phát triển mạnh nhờ ưu điểm về bảo quản, vận chuyển và khả năng tiếp cận các thị trường có yêu cầu cao như Hàn Quốc, Nhật Bản và EU. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam hiện đã sẵn sàng đầu tư dây chuyền chế biến và hệ thống kho lạnh đạt tiêu chuẩn quốc tế để đón đầu cơ hội này.

Ông Đỗ Hồng Khanh nhấn mạnh: “Muốn ngành sầu riêng phát triển bền vững, cần tăng cường liên kết chuỗi, từ vùng trồng đến nhà máy đóng gói, chế biến, đặc biệt là tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn thực phẩm của thị trường xuất khẩu".

Việc mời chuyên gia Trung Quốc kiểm tra thực địa lần này không chỉ mang tính kỹ thuật, mà còn là bước đi chiến lược, thể hiện thiện chí và quyết tâm của Việt Nam trong việc củng cố lòng tin, mở rộng thị phần nông sản tại thị trường Trung Quốc và xa hơn là các thị trường quốc tế.

An Nguyên