Truy xuất nguồn gốc hàng hóa: Siết chặt quản lý, ngăn hàng giả từ gốc

Hệ thống được xây dựng theo định hướng lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, đóng vai trò là cầu nối trực tiếp giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng, qua đó góp phần củng cố niềm tin thị trường, tăng tính minh bạch và lành mạnh hóa hoạt động lưu thông hàng hóa.

Thông qua các phương thức xác thực như mã QR, người tiêu dùng có thể dễ dàng nhận diện sản phẩm chính hãng, truy xuất thông tin về nguồn gốc, xuất xứ và quá trình lưu thông. Với doanh nghiệp, đây không chỉ là công cụ khẳng định uy tín thương hiệu mà còn là giải pháp chủ động phòng ngừa, ngăn chặn và hạn chế tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng. Hệ thống chính thức vận hành từ ngày 23/12/2025 và sẽ được áp dụng bắt buộc đối với một số nhóm hàng hóa từ ngày 1/1/2026.

Theo quy định, truy xuất nguồn gốc là yêu cầu bắt buộc đối với các sản phẩm, hàng hóa do các Bộ, cơ quan ngang Bộ xác định trên cơ sở đánh giá mức độ rủi ro và tác động đến sức khỏe con người, môi trường, trật tự và an toàn xã hội. Việc triển khai được thực hiện theo lộ trình phù hợp, bảo đảm tính khả thi và hạn chế tối đa chi phí phát sinh cho doanh nghiệp.

Người tiêu dùng có thể dễ dàng truy xuất nguồn gốc trên sản phẩm.

Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước Trần Hữu Linh nhấn mạnh, doanh nghiệp cần chủ động đăng ký, khai báo thông tin sản phẩm và thực hiện cấp mã xác thực ngay từ thời điểm Hệ thống chính thức đi vào vận hành, thay vì chờ đến khi quy định bắt buộc có hiệu lực.

Khi Thông tư của Bộ Công thương quy định về truy xuất nguồn gốc hàng hóa chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, yêu cầu này sẽ trở thành bắt buộc đối với doanh nghiệp kinh doanh nhóm hàng hóa có mức độ rủi ro cao như hóa chất và sản phẩm chứa hóa chất, tiền chất công nghiệp, tiền chất thuốc nổ, vật liệu nổ công nghiệp, nguyên liệu và sản phẩm thuốc lá. Đồng thời, Bộ Công thương khuyến khích mở rộng áp dụng đối với các nhóm hàng hóa khác nhằm tăng cường minh bạch toàn chuỗi cung ứng.

Hệ thống truy xuất nguồn gốc cho phép doanh nghiệp khai báo và cập nhật đầy đủ thông tin về nguồn gốc nguyên liệu, quy trình sản xuất, lưu thông và phân phối sản phẩm theo chuẩn dữ liệu thống nhất. Đồng thời, hệ thống này cũng hỗ trợ hiệu quả cơ quan quản lý nhà nước trong công tác giám sát, hậu kiểm, phân tích rủi ro và xử lý vi phạm.

Đây được xem là bước chuyển quan trọng trong việc đổi mới phương thức quản lý nhà nước, từ tiền kiểm sang hậu kiểm có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với yêu cầu cải cách thủ tục hành chính và thúc đẩy chuyển đổi số theo tinh thần Nghị quyết số 214/NQ-CP của Chính phủ.

Trước đó, tại Hội nghị tổng kết ngành Công thương ngày 19/12, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã giao 6 nhiệm vụ trọng tâm cho Bộ Công thương, trong đó nhấn mạnh yêu cầu tiên phong “tuyên chiến” với lãng phí, tiêu cực, tham nhũng, cũng như quyết liệt đấu tranh với hàng giả, buôn lậu, gian lận thương mại và gian lận xuất xứ hàng hóa.

Thời gian tới, Bộ Công thương sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành, địa phương, hiệp hội ngành hàng và cộng đồng doanh nghiệp hoàn thiện Hệ thống truy xuất nguồn gốc; đồng thời tổ chức tập huấn, hướng dẫn sử dụng, rà soát và hoàn thiện khung pháp lý, hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật liên quan.

Thực tế cho thấy, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng không chỉ gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng người dân, làm suy giảm uy tín doanh nghiệp làm ăn chân chính và bào mòn niềm tin đối với hàng hóa trong nước, mà còn cản trở sự phát triển bền vững của nền kinh tế, gây thất thu ngân sách Nhà nước, làm méo mó môi trường đầu tư và tiềm ẩn nhiều nguy cơ bất ổn xã hội.

Thanh Hiền