Việt Nam không thể đứng ngoài ‘cuộc chơi’ ngành bán dẫn

Cốt lõi của IoT và AI chính là chip bán dẫn

Hiện nay, ngành công nghiệp bán dẫn được xác định là lĩnh vực chiến lược, đóng vai trò then chốt trong Cách mạng công nghiệp 4.0 và là nền tảng cho nhiều ngành công nghệ cao như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), xe điện và nhiều lĩnh vực khác. Với khát vọng vươn mình trở thành một quốc gia phát triển, Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc chơi này.

Phát triển ngành công nghiệp bán dẫn phải đi cùng với công nghiệp điện tử, tạo đầu ra cho chip bán dẫn. Ảnh minh họa.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương cho biết, phát triển công nghiệp bán dẫn, Việt Nam cần một cách tiếp cận độc đáo, một khát vọng lớn, một quyết tâm rất cao, một sự bền bỉ và chấp nhận rủi ro. Lý luận dẫn lối, đường đi ở đây chính là công thức: C = SET + 1, trong đó C là Chip - Chip bán dẫn; S là Specialized- Chuyên dụng, Chip chuyên dụng; E là Electronics - Điện tử, Công nghiệp điện tử; T là Talent - Nhân tài, nhân lực; còn +1 là Việt Nam.

Theo Thứ trưởng, cốt lõi của IoT và AI chính là chip bán dẫn. Công nghiệp bán dẫn, chip bán dẫn đã có mặt trong hầu hết các thiết bị, mọi mặt của đời sống xã hội, đã, đang và sẽ thay đổi, định hình thế giới; ảnh hưởng to lớn tới an ninh kinh tế và an ninh quốc phòng.

Việt Nam cần phát triển chip chuyên dụng, thiết kế để tối ưu hóa theo yêu cầu riêng biệt cho từng lĩnh vực như viễn thông, y tế, giao thông, năng lượng, cho từng đối tượng khách hàng. Sản xuất chip chuyên dụng tạo ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp sản xuất, thúc đẩy đổi mới công nghệ.

Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương nhấn mạnh, phát triển ngành công nghiệp bán dẫn phải đi cùng với công nghiệp điện tử, tạo đầu ra cho chip bán dẫn. Việt Nam cũng cần tập trung vào việc xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, trở thành một trung tâm nhân lực toàn cầu trong ngành công nghiệp này.

Mục tiêu tự chủ công nghệ, thiết kế và sản xuất chip

Ông Nguyễn Khắc Lịch, Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho biết, lộ trình phát triển công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam được định hướng theo ba giai đoạn rõ ràng: Giai đoạn 1 (2024 - 2030) tập trung thu hút có chọn lọc các dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), ưu tiên các dự án có công nghệ tiên tiến, khả năng chuyển giao và đào tạo nhân lực chất lượng cao;

Giai đoạn 2 (2030 - 2040), phát triển ngành công nghiệp bán dẫn và điện tử theo hướng kết hợp giữa tự cường và hợp tác FDI, từng bước hình thành hệ sinh thái sản xuất trong nước, nâng cao năng lực doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu;

Giai đoạn 3 (2040 - 2050), làm chủ nghiên cứu và phát triển (R&D), hướng tới tự chủ công nghệ, thiết kế và sản xuất chip, xây dựng nền công nghiệp bán dẫn Việt Nam vững mạnh, có khả năng cạnh tranh quốc tế.

Bên cạnh đó, ông Lịch thông tin, việc triển khai các nhiệm vụ đột phá trong phát triển công nghiệp bán dẫn đã đạt được nhiều kết quả. Cụ thể, ba nhiệm vụ về Thành lập Quỹ hỗ trợ đầu tư; Đề án phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn; Xây dựng cơ chế ưu đãi, hỗ trợ đặc biệt để xây dựng nhà máy chế tạo chip bán dẫn do Bộ Tài chính chủ trì, đã được hoàn thành đúng tiến độ trong giai đoạn 2024 - 2025.

Một số nhiệm vụ khác đang được triển khai như: Đề án đầu tư xây dựng một nhà máy chế tạo chip bán dẫn quy mô nhỏ, công nghệ cao do Bộ Quốc phòng chủ trì (2024 - 2025); cùng với đó là Đề án thúc đẩy hợp tác quốc tế nhằm huy động nguồn lực cho phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, điện tử Việt Nam do Bộ Ngoại giao đảm nhiệm (2025 - 2026).

Ba đề án do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì cũng đang được triển khai: Đề án nghiên cứu và phát triển công nghệ lõi, sản phẩm chip chuyên dụng đột phá thế hệ mới (2025-2026); Đề án thành lập/hỗ trợ thành lập một số trung tâm, viện nghiên cứu về công nghiệp bán dẫn (2026-2027); Đề án phát triển ngành công nghiệp bán dẫn tại một số địa phương, doanh nghiệp trọng điểm (2028-2029).

Ngoài ra, về giải pháp phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, ông Lịch cho rằng, cần hoàn thiện hành lang pháp lý, trong đó ban hành các văn bản hướng dẫn các Luật Công nghiệp công nghệ số; các Luật về tài chính, đầu tư,...; đồng thời rà soát, tháo gỡ các điểm nghẽn chính sách.

Mặt khác, cần khuyến khích doanh nghiệp trong nước đầu tư vào lĩnh vực bán dẫn; Thúc đẩy kết nối doanh nghiệp Việt Nam gia nhập chuỗi cung ứng doanh nghiệp FDI trong lĩnh vực bán dẫn, điện tử; Thu hút các chuyên gia bán dẫn chất lượng cao, đặc biệt là người Việt Nam ở nước ngoài; Thúc đẩy hoạt động đào tạo nhân lực bán dẫn: thu hút sinh viên, đào tạo nghề, đào tạo chuyển đổi; Thu hút các dự án đầu tư FDI lớn tạo động lực lan toả như các dự án của Samsung, Amkor, Intel,…

Thanh Tùng