Việt Nam là nguồn cung cá tra lớn thứ 2 cho thị trường Trung Quốc

Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, Trung Quốc là thị trường nhập khẩu nhiều nhất cá thịt trắng từ thế giới. Nhu cầu lớn tại thị trường này tạo ra hàng triệu đơn hàng, giá trị hàng tỉ USD mỗi năm. Trong đó, cá tra Việt Nam là một trong những sản phẩm được ưa chuộng tại đây trong 20 năm qua.

Việt Nam là nguồn cung cá thịt trắng (chủ yếu là cá tra) lớn thứ 2 cho Trung Quốc, sau Nga, với gần 3 tỉ USD, chiếm 11% tỷ trọng trong tổng nhập khẩu cá thịt trắng của Trung Quốc trong 20 năm qua. Thị trường Trung Quốc chỉ chính thức nhập khẩu cá thịt trắng từ Việt Nam kể từ năm 2012. Trước đó, từ năm 2004, Trung Quốc hầu như không nhập khẩu các sản phẩm cá thịt trắng từ Việt Nam, mà chủ yếu từ Na Uy, Nga, Canada, Hà Lan, Mỹ, Hàn Quốc...

Sản phẩm cá thịt trắng được người tiêu dùng Trung Quốc ưa thích hàng đầu là cá minh thái Alaska đông lạnh mã HS 030367. Trong 20 năm qua, kể từ năm 2004, Trung Quốc đã nhập khẩu gần 9 tỉ USD sản phẩm này, chiếm 36% tỷ trọng trong tổng trị giá nhập khẩu cá thịt trắng từ thế giới.

Phi lê cá tra đông lạnh mã HS 030462 đứng ở vị trí thứ 4 trong "menu cá thịt trắng được ưa thích nhất" tại Trung Quốc. Bắt đầu nhập khẩu từ năm 2012, tính đến năm 2023, trị giá nhập khẩu sản phẩm này của Trung Quốc lên tới 2,2 tỉ USD, trong đó năm 2022 đạt mức cao nhất, với 492 triệu USD, tăng 134% so với năm 2021.

Ảnh minh họa.

Trong 7 tháng đầu năm nay, Trung Quốc mua tổng cộng 86 triệu USD sản phẩm phi lê cá tra đông lạnh, giảm 41% so với cùng kỳ năm ngoái. Việt Nam là nguồn cung duy nhất sản phẩm này cho Trung Quốc kể từ đầu năm nay.

Có thể nói, Trung Quốc là thị trường tiêu thụ lớn nhất của cá tra Việt Nam. Giá cả hợp lý, giàu dinh dưỡng của cá tra, sự tương đồng về khẩu vị và thuận lợi vận tải là một số ưu điểm vượt trội để cá tra Việt là một trong những sản phẩm cá thịt trắng được ưa thích tại Trung Quốc. Doanh nghiệp Việt Nam nên nghiên cứu, đa dạng hơn các sản phẩm cá tra xuất khẩu sang thị trường này, bên cạnh sản phẩm chủ lực là phile đông lạnh.

Theo ông Trần Thanh Phong, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Cá tra Việt Nam, Trung Quốc là thị trường nhập khẩu mới nổi của Việt Nam, giá trị và cơ cấu kim ngạch xuất khẩu ngày càng có xu hướng tăng. Đây cũng là thị trường tiềm năng nhưng đang là điểm nóng thế giới về vệ sinh an toàn thực phẩm, do đó kiểm soát hàng hóa qua tiểu ngạch là vấn đề đang đặt ra.

Tuy nhiên, Việt Nam muốn xuất khẩu thủy sản qua Trung Quốc thì nhà cung cấp phải có chứng nhận về chất lượng; sản phẩm đạt đủ yêu cầu về chất lượng của chính phủ Việt Nam và Trung Quốc. Thị trường Trung Quốc cũng đòi hỏi sản phẩm phải đảm bảo chất lượng và sản phẩm cá tra xuất sang Trung Quốc dần sản xuất theo những tiêu chuẩn khắt khe đã xuất sang các thị trường khó tính như Mỹ và EU (BAP, GlobalG.A.P, ASC…).

Theo ông Cen Jian, Trưởng ban Thư ký, Hiệp hội Thủy sản Yuexi tỉnh Guangdong, hiện tại Trung Quốc đang thực hiện chính sách thuế suất 0% dành cho thủy sản và nông sản, chỉ đánh thuế 11% VAT cho hàng nhập chính ngạch. Tuy nhiên, ông Cen Jian khuyên Việt Nam nên xuất khẩu theo đường chính ngạch, sản phẩm phải đạt yêu cầu về an toàn vệ sinh thực phẩm, cung cấp sản phẩm đúng theo yêu cầu và giao hàng đúng hạn.

Hiện có hơn 800 doanh nghiệp Việt Nam được công bố đủ điều kiện xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Theo bà Nguyễn Thị Hồng Hoa, Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (NAFIQPM), để xuất khẩu thủy sản vào Trung Quốc, cơ sở sản xuất phải được NAFIQPM thẩm định và chứng nhận an toàn thực phẩm, đồng thời có tên trong danh sách các cơ sở được phép xuất khẩu vào Trung Quốc. Ngoài ra, mỗi lô hàng phải được thẩm định, kèm theo chứng thư theo mẫu quy định do NAFIQPM cấp, bao gồm các mẫu tiêu chuẩn chung và tiêu chuẩn sống.

Khánh Mai (t/h)