Vĩnh Long siết chặt tiêu chuẩn quản lý máy móc y tế để chống lãng phí

Những năm gần đây, tại nhiều bệnh viện công lập ở các tỉnh, trong đó có Vĩnh Long, xu hướng “chạy đua thiết bị y tế” đã trở nên rõ nét: bệnh viện mạnh dạn đề xuất mua máy móc cao cấp, thiết bị hiện đại mà chưa tính kỹ năng vận hành, nhu cầu thực tế hay chi phí bảo trì. Kết quả là xuất hiện tình trạng thiết bị mua về nhưng ít được sử dụng, hư hỏng sớm, phải sửa chữa liên tục — gây áp lực lên ngân sách địa phương. Nhiều cuộc giám sát của Hội đồng nhân dân các tỉnh cũng từng chỉ ra rằng có bệnh viện có đến 30–40% thiết bị hiện có không được đưa vào vận hành thường xuyên. Đây là thực trạng không chỉ lãng phí đầu tư mà còn làm giảm hiệu quả công tác y tế và ảnh hưởng đến chất lượng phục vụ người dân trong khám chữa bệnh.

Nhận diện vấn đề đó, UBND tỉnh Vĩnh Long đã tiến hành khảo sát, lấy ý kiến và soạn thảo bộ quy định mới, để đưa ra Quyết định số 32/2024/QĐ-UBND ngày 12/9/2024, về “Quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng máy móc, thiết bị chuyên dùng thuộc lĩnh vực y tế trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long”. Quyết định chính thức có hiệu lực từ ngày 24/9/2024, và được tỉnh thúc đẩy thực thi từ năm 2025. Quy định này thay thế các quy định trước đó, nhằm chuẩn hóa, minh bạch và kiểm soát chặt chẽ việc mua sắm, đầu tư trang thiết bị y tế.

Một điểm quan trọng của văn bản là việc thiết lập tiêu chuẩn — định mức cho từng loại thiết bị: danh mục thiết bị được liệt kê trong phụ lục. Các đơn vị y tế muốn đầu tư vượt định mức phải lập báo cáo giải trình, được Sở Y tế thẩm định và trình UBND tỉnh phê duyệt. Những thiết bị hiện có vượt định mức được phép tiếp tục vận hành trong giai đoạn chuyển tiếp, nhưng phải báo cáo chi tiết và có lộ trình điều chỉnh, tránh việc thu hồi đột ngột ảnh hưởng hoạt động khám chữa bệnh.

 Việc thiết lập tiêu chuẩn - định mức cho từng loại thiết bị y tế tránh tình trạng đầu tư lãng phí. Ảnh minh họa

Theo quy định, các bệnh viện chỉ được mua sắm trong phạm vi tiêu chuẩn đã quy định. Muốn vượt định mức phải lập báo cáo giải trình, được Sở Y tế thẩm định và trình UBND tỉnh phê duyệt. Những thiết bị hiện có vượt định mức được phép tiếp tục vận hành trong giai đoạn chuyển tiếp nhưng phải báo cáo chi tiết và có lộ trình điều chỉnh. Cách làm này bảo đảm quá trình chuyển đổi sang quản lý theo tiêu chuẩn không gây xáo trộn đột ngột cho hoạt động khám chữa bệnh.

Việc áp dụng hệ thống tiêu chuẩn mới mang nhiều ý nghĩa. Hạn chế lãng phí ngân sách, phân bổ công bằng thiết bị giữa các tuyến, nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm của lãnh đạo bệnh viện khi đề xuất mua sắm. Đây cũng là căn cứ pháp lý để thanh tra, kiểm tra và xử lý sai phạm, giúp môi trường quản lý thiết bị y tế công trở nên minh bạch, chuyên nghiệp hơn.

Tuy nhiên, để các tiêu chuẩn này thực sự đi vào cuộc sống, Vĩnh Long cần triển khai đồng bộ nhiều biện pháp đó là rà soát toàn bộ thiết bị hiện có, phân loại thiết bị dư thừa hoặc không sử dụng; xác định nhu cầu thực tế từng tuyến; đào tạo đội ngũ kỹ thuật viên; đầu tư cơ sở kiểm định, bảo dưỡng tập trung; áp dụng công nghệ thông tin để quản lý trạng thái thiết bị theo thời gian thực. Đặc biệt, công khai danh mục thiết bị, tần suất sử dụng và định mức để người dân, báo chí và HĐND giám sát.

Quyết định 32/2024/QĐ-UBND là minh chứng cho nỗ lực đưa quản lý tài sản công trong y tế ở Vĩnh Long từ tự phát sang quản lý dựa trên tiêu chuẩn. Nếu được triển khai bài bản, đây sẽ là cú hích giúp ngành y tế địa phương nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách, chấm dứt “chạy đua thiết bị” lãng phí và hướng tới hệ thống y tế công phát triển bền vững, phục vụ tốt hơn nhu cầu khám chữa bệnh của người dân.

Để hiện thực hóa các tiêu chuẩn và định mức đã được ban hành, nhiều cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh đã chủ động triển khai các giải pháp cụ thể, trong đó chuyển đổi số được xem là hướng đi trọng tâm, cấp thiết trong quá trình hiện đại hóa hoạt động khám, chữa bệnh và quản lý y tế.

Các giải pháp công nghệ đã triển khai không chỉ tạo dựng nền tảng số vững chắc mà còn góp phần tối ưu hóa quy trình khám, chữa bệnh, hạn chế sai sót chuyên môn và nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành tại đơn vị. Việc từng bước hoàn thiện hạ tầng số được xem là bước đi chiến lược, tạo tiền đề quan trọng để Trung tâm triển khai Hồ sơ bệnh án điện tử (EMR) hiệu quả, hướng tới mục tiêu chuyển đổi số toàn diện, phát triển mô hình khám, chữa bệnh không giấy và từng bước hiện thực hóa mô hình y tế thông minh.

Giám đốc Sở Y tế tỉnh Vĩnh Long Hồ Thị Thu Hằng cho biết: “Trên nền tảng chuyển đổi số và triển khai bệnh án điện tử, chúng tôi tiếp tục trình Ủy ban Nhân dân tỉnh quan tâm đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin và ưu tiên bố trí nguồn lực huy động xã hội hóa để nâng cấp hệ thống máy chủ phần mềm quản lý, bảo đảm tính ổn định, an toàn và bảo mật dữ liệu của bệnh án điện tử".

Không chỉ Vĩnh Long, xu hướng quản lý thiết bị y tế công theo tiêu chuẩn và định mức đang được thúc đẩy ở cấp trung ương. Mới đây Bộ Y tế đang dự thảo Thông tư quy định về phân cấp thẩm quyền quyết định phê duyệt tiêu chuẩn và định mức sử dụng máy móc, thiết bị chuyên dùng là thiết bị y tế đối với các cơ quan, đơn vị thuộc phạm vi quản lý. Dự thảo này nhằm thực hiện chủ trương của Đảng và Chính phủ về trao quyền tự chủ, tăng cường trách nhiệm và nâng cao hiệu quả quản lý trong ngành y tế, đồng thời giúp các đơn vị trực thuộc Bộ chủ động hơn trong việc sử dụng và khai thác thiết bị y tế. Đây là bước đi quan trọng giúp ngành y tế Việt Nam vừa nâng cao hiệu quả quản lý thiết bị, vừa đảm bảo tính chủ động, minh bạch, đáp ứng yêu cầu phát triển lâu dài của hệ thống y tế.

An Dương