Xe đạp điện tiềm ẩn nhiều nguy hiểm

Xe đạp điện tràn ngập thị trường

Ngay từ khi xuất hiện, xe đạp điện đã tạo nên 'cơn sốt' trong giới trẻ, thậm chí lan sang cả những người lớn tuổi. Không cần bằng lái hay phải mua xăng, xe đạp điện vẫn có thể phóng với tốc độ ngang xe máy… và trở thành 'hung thần' trên đường phố.

Xe đạp điện trên tị trường rất đa dạng

Chỉ cần bỏ ra từ 7 triệu đồng đến 15 triệu đồng là người tiêu dùng đã có ngay một chiếc xe đạp điện. Thậm chí, những loại xe cũ, đã qua sử dụng chỉ có giá khoảng 5-6 triệu đồng, đó là chưa tính đến hàng loạt những dòng xe do Trung Quốc sản xuất chỉ 3-4 triệu đồng/chiếc.

Chính những ưu thế rẻ, tiện dụng, không cần giấy phép lái xe… đã khiến dòng xe này được nhiều gia đình lựa chọn và ngày càng xuất hiện dày đặc trên đường phố.

Khó kiểm soát về độ an toàn và chất lượng xe đạp điện

Theo thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam gần đây, khoảng 80 - 90% xe đạp điện đang lưu thông trên thị trường hiện nay là xe nhập khẩu từ nhiều nguồn khác nhau. Do loại phương tiện này không phải làm thủ tục đăng ký, đăng kiểm như xe máy, không phải nộp phí đường bộ, việc nhập khẩu xe đạp điện chủ yếu dựa vào việc doanh nghiệp tự kê khai, khai báo nên thiếu sự kiểm soát về chất lượng, độ an toàn. Đến nay, các cơ quan chức năng cũng chưa ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn cụ thể để quản lý loại hình phương tiện này.

Chất lượng và độ an toàn của xe đạp điện chưa được đảm bảo

Trên thị trường Hà Nội hiện nay, xe đạp điện khá đa dạng với hàng trăm chủng loại có xuất xứ từ Nhật Bản, Thái Lan, Trung Quốc và của các nhà sản xuất trong nước. Giá bán xe tùy nhãn hiệu và tính năng nhưng chỉ từ vài triệu đồng trở lên, rẻ hơn nhiều so với xe máy nên được nhiều người tiêu dùng lựa chọn.

Xe đạp điện nằm trong danh mục sản phẩm, hàng hóa có khả năng gây mất an toàn giao thông (ATGT) nên trách nhiệm quản lý thuộc Bộ Giao thông Vận tải (GTVT). Bộ GTVT đã ban hành Thông tư 63/TT-BGTVT (ngày 22/12/2011) về việc quản lý chất lượng các sản phẩm, hàng hóa thuộc nhóm danh mục hàng hóa có khả năng gây mất an toàn. Tuy nhiên, hiện nay, việc quản lý xe đạp điện vẫn chưa chặt chẽ. 

Xe đạp điện không hề “sạch”

Trước sự bùng nổ xe đạp điện ở Việt Nam, PGS.TS Nguyễn Đình Hòe, Trưởng ban Phản biện, Hội Bảo vệ Thiên nhiên&Môi trường Việt Nam, cảnh báo nhiều người hiện nay nhầm tưởng xe đạp điện là phương tiện sạch với môi trường, nhưng thực tế, việc sử dụng ồ ạt loại xe này đang chứa đựng những nguy cơ về môi trường không thể tính trước.

PGS Hòe cho biết xe đạp điện không có khí thải trực tiếp ra môi trường như xe máy, ôtô, nhưng việc sản xuất điện lại tác động nhiều đến môi trường như phá rừng đốt than. Đáng lo ngại hơn, xe đạp điện sử dụng nhiều ắc quy chì. Mỗi xe đạp điện thường gắn 3-4 bình ắc quy, mỗi bình ắc quy có tuổi thọ 2 năm. Nếu Việt Nam có khoảng 1 vạn xe đạp điện thì hai năm sẽ có 3-4 vạn ắc quy chì phế liệu thải ra môi trường.

Ắc quy chì thuộc vào nhóm chất thải nguy hại. Việc thu gom và xử lý phế liệu này phải do các doanh nghiệp có đủ giấy phép hành nghề thực hiện. Tuy nhiên, theo ông Hòe, nhiều làng nghề ở Việt Nam vẫn thực hiện tái chế ắc quy với công nghệ lạc hậu, nên môi trường bị ô nhiễm nặng. Việc bùng nổ sử dụng xe đạp điện có thể làm gia tăng nguy cơ ô nhiễm môi trường thông qua các làng nghề tái chế.

Theo PGS Hòe, Việt Nam cho phép nhập khẩu xe đạp điện thì cũng phải tính ngay đến việc xử lý chất thải nguy hại do loại xe này gây ra. Nếu việc xử lý chất thải nguy hại không đáp ứng được nhu cầu sử dụng xe đạp điện thì tiềm ẩn những nguy cơ lớn đối với môi trường.

Xe đạp điện hiện nay được xếp loại nằm giữa xe đạp và xe máy, với bàn đạp được hỗ trợ bởi tay ga hoạt động bằng pin. Giá một chiếc xe đạp điện dao động từ 320-800 USD. Pin có thể tái sạc nhiều lần và tiết kiệm năng lượng, xe đạp điện không dùng xăng và do đó lượng khí thải ít hơn các loại xe máy khác.

Tuy nhiên, xe đạp điện không hề "sạch". WSJ trích dẫn một số nghiên cứu cho biết 95% xe điện của Trung Quốc đều sử dụng pin chì nên nó sẽ thải ra không khí nhiều chì hơn các loại phương tiện khác. Loại xe này cũng phụ thuộc vào nguồn điện mà hầu hết được sản xuất từ các nhà máy đốt than.

Linh Nguyễn (th)