Xét nghiệm mẫu nước thải để xác định nguy cơ lây nhiễm COVID-19

Nhằm phát hiện sự lây lan COVID-19 trong cộng đồng, chính quyền đặc khu Hong Kong (Trung Quốc) cùng với Đại học Hong Kong đã thực hiện chiến dịch nhằm xét nghiệm mẫu nước thải ở nhiều khu vực.

Cục Bảo vệ Môi trường sẽ xác định các khu vực có nguy cơ cao cần giám sát nước thải theo xu hướng lây nhiễm COVID-19 gần đây. Sau đó, họ sẽ phân tích mạng lưới đường ống nước thải và đưa ra chiến lược lấy mẫu.

Tiếp theo, Sở Dịch vụ Thoát nước Hong Kong lựa chọn các hố ga, sắp xếp việc lấy mẫu và thực hiện vệ sinh khử trùng sau khi lấy mẫu xong. Việc lấy mẫu sẽ diễn ra từ 8h đến 11h, mỗi lần lấy mẫu cách nhau 15 phút. "Chúng tôi cố gắng tránh lấy mẫu tại các địa điểm trên tuyến đường chính, vì nó sẽ gây sự gián đoạn đáng kể cho công chúng", ông Ho Yiu-kwong, Trợ lý Giám đốc Sở Dịch vụ Thoát nước nói. Ông Ho Yiu-kwong giải thích rằng khi liên quan đến các hố ga ở đất tư nhân, sở thoát nước cần phải nhờ tới các bên tư nhân vì không có thẩm quyền cần thiết. 

Các mẫu nước thải sau đó sẽ được gửi tới phòng thí nghiệm của Đại học Hong Kong. Sau khi loại bỏ tạp chất, các mẫu sẽ được khử hoạt tính, cô đặc, tách chiết axit nucleic, kiểm tra gene và phân tích dữ liệu.

Giáo sư Zhang Tong (làm việc tại Đại học Hong Kong), người đứng đầu nhóm liên ngành cho biết, những tín hiệu dương tính đã giúp phát hiện ra các ca nhiễm Covid-19 ẩn trong cộng đồng.

"Một số bệnh nhân bị nhiễm virus nhưng họ không có triệu chứng. Hoặc là họ có triệu chứng nhưng vì một số lý do họ không muốn tới gặp bác sĩ. Vì vậy, bằng việc xét nghiệm nước thải, chúng tôi vẫn có thể phát hiện được những ca dương tính này", giáo sư Zhang Tong cho biết.

Ông Zhang nhấn mạnh việc truy tìm nguồn gốc của các ca dương tính cho phép những người thực hiện chiến dịch đưa ra các đề xuất tới chính quyền đặc khu để thực hiện các bước tiếp theo để ngăn chặn dịch. Hiện dự án đã mở rộng từ việc lấy mẫu ở 26 địa điểm lên 64 địa điểm.

Trước đó, các nhà khoa học Israel cũng đã nghiên cứu ra phương pháp dự báo nguy cơ bùng phát dịch COVID-19 thông qua xét nghiệm các hệ thống nước thải. Cụ thể, các nhà khoa học BGU phối hợp với Bộ Y tế Israel phát triển một công cụ có thể cảnh báo bùng phát dịch Covid-19, dựa trên cơ sở xét nghiệm phân tử đối với hệ thống nước thải của thành phố và khu vực lân cận. Các nhà khoa học cho rằng sự hiện diện của virus trong nước thải biểu thị tình trạng lây nhiễm tại khu vực. Số lượng virus trong nước thải càng lớn chứng tỏ số người mắc càng nhiều.

Các nhà khoa học BGU cho biết, virus corona chủng mới (SARS-CoV-2) xuất hiện trong nước thải trước khi đối tượng lây nhiễm xuất hiện triệu chứng và điều này có thể trở thành chỉ số cảnh báo tương đối hiệu quả.

Nhóm nghiên cứu đã phát hiện virus SARS-CoV-2 tại một số địa điểm ở Israel, trong đó có hệ thống nước thải của thành phố Bnei Brak, nơi có tỷ lệ lây nhiễm cao. Ngoài ra, tình trạng lây nhiễm ở mức thấp hơn tại các thành phố lân cận cũng trùng với kết quả xét nghiệm mẫu nước thải thu được. Như vậy, việc phân tích số virus trong nước thải sẽ cho phép dự báo nguy cơ bùng phát và đưa ra cảnh báo sớm.

Không chỉ tại Israel, hơn 10 nhóm nghiên cứu trên thế giới cũng bắt đầu tiến hành phân tích mẫu nước thải để phát hiện số ca mắc Covid-19 mới trong cộng đồng. Bằng cách này, các nhóm nghiên cứu có thể đưa ra dự đoán tổng số ca nhiễm ở một cộng đồng trong lúc vẫn còn có nhiều người chưa được xét nghiệm SARS-CoV-2. Phương pháp này có thể được dùng để xác định sự hiện diện của virus nếu dịch quay trở lại cộng đồng. Cho đến nay, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra dấu vết của virus tại Hà Lan, Hoa Kỳ và Thụy Điển nhờ vào phương pháp này.

Những nghiên cứu trước đó cũng chỉ ra rằng SARS-CoV-2 có thể tồn tại trong phân của người mắc bệnh trong 3 ngày - ngắn hơn so với khoảng thời gian xuất hiện các triệu chứng bệnh đủ nặng để phải nhập viện điều trị (thường là 2 tuần) và nhận được chẩn đoán chính thức.

Phong Lâm