Ý nghĩa của phong tục cúng tất niên trong ngày Tết cổ truyền

author 16:03 28/01/2025

(VietQ.vn) - Trong dịp Tết cổ truyền, phong tục cúng tất niên như một nét đẹp truyền thống không thể thiếu, mang ý nghĩa linh thiêng và sâu sắc.

Ý nghĩa của tất niên

Theo sách “Tục thờ cúng của người Việt” của NXB Văn hóa, tiệc tất niên là bữa tiệc đánh dấu sự kết thúc của năm cũ và để chào đón năm mới với mong ước rằng những điều tốt đẹp, may mắn, hạnh phúc và thành công sẽ đến với chúng ta.

Bữa cơm tất niên chiều 30 Tết là khoảnh khắc thiêng liêng của mọi gia đình. Là bữa cơm đoàn viên, gắn kết mọi thành viên, các thế hệ trong gia đình. Theo quan niệm xưa, gia đình nào càng đông đủ các thế hệ cùng dự bữa tất niên chứng tỏ gia đình đó “phúc lộc đề đa”, càng có nhiều may mắn.

Một lễ không thể thiếu trong mâm cúng tất niên là mâm ngũ quả, gồm 5 loại khác nhau, mỗi loại tượng trưng cho một ước nguyện của gia chủ, thông qua tên gọi và màu sắc. Mâm này không được dùng hoa quả xanh hay hoa quả giả bằng nhựa, các loại quả đều phải là loại ăn được và thông dụng, đẹp mắt, không bị sâu hoặc dập. Mâm ngũ quả cần được đặt 2 bên bàn thờ, không được đặt ở trước bát hương.

Các món ăn trên mâm cỗ mặn sẽ được làm thịnh soạn hơn so với ngày thường và tùy thuộc vào văn hóa vùng miền sẽ có những món khác nhau.

Tất niên không chỉ là dịp để gia đình quây quần mà còn là thời điểm quan trọng để bày tỏ lòng biết ơn với tổ tiên.

Cúng tất niên cần lưu ý những điều gì ?

Theo GS.TS Từ Thị Loan - Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo, Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam, việc cúng tất niên thể hiện tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, là dịp để con cháu bày tỏ sự biết ơn đối với thế hệ đi trước đã duy trì nòi giống, dòng họ.

Ngoài ra, dân gian cũng quan niệm mâm cúng tất niên là để đón ông Công ông Táo, tổ tiên về nhà ăn Tết cùng con cháu, là dịp để cả gia đình sum họp ấm cúng, tổng kết cuối năm và cùng nhau đón giao thừa, bước sang năm mới.

Cũng như các lễ cúng khác trong năm, cúng tất niên dù không cần phải quá trang trọng nhưng gia chủ cần phải lưu ý một số điều. Dù tất niên không cần phải quá cầu kỳ, trang trọng nhưng cũng không vì thế mà chuẩn bị sơ sài. Tùy vào điều kiện gia đình mà gia chủ có thể chuẩn bị mâm cúng ít hay nhiều nhưng ít nhất cũng phải có những món ăn truyền thống ngày Tết và được chuẩn bị, bày biện một cách chu đáo, sạch sẽ. Để lễ cúng tất niên thành kính trang nghiêm, trước khi làm lễ cúng này, các gia đình cần dọn dẹp bàn thờ, nhà cửa cho thật sạch sẽ.

Tất niên là bữa cơm sum vầy của gia đình vì vậy cần phải có đầy đủ các thành viên trong nhà để thể hiện sự sum họp, ấm cúng. Tất niên chính là thời điểm các gia đình sum vầy, đoàn tụ sau một năm làm việc vất vả, nhất là những gia đình có con cái đi làm ăn xa nhà. Vì vậy, không nên cãi nhau, chửi mắng mà thay vào đó nên nói những chuyện vui và những điều tốt lành.

Bảo Linh (t/h)

Thích và chia sẻ bài viết:

tin liên quan

video hot

Về đầu trang