4 tháng đầu năm, thặng dư thương mại cả nước đạt 8,4 tỷ USD

Tính chung 4 tháng đầu năm 2024, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa đạt 238,88 tỷ USD, tăng 15,2% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, xuất khẩu tăng 15%; nhập khẩu tăng 15,4%.

Cụ thể, theo Tổng cục Thống kê, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 4/2024 ước đạt 30,94 tỷ USD, giảm 8,1% so với tháng trước, tăng 10,6% so với cùng kỳ năm trước.

Tính chung 4 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước đạt 123,64 tỷ USD, tăng 15% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước đạt 33,62 tỷ USD, tăng 21%, chiếm 27,2% tổng kim ngạch xuất khẩu; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 90,02 tỷ USD, tăng 12,9%, chiếm 72,8%.

Theo Tổng cục Thống kê, 4 tháng đầu năm 2024 có 21 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, chiếm 86,4% tổng kim ngạch xuất khẩu. Trong đó, có 5 mặt hàng xuất khẩu trên 5 tỷ USD, chiếm 57,8%. Cả 5 mặt hàng này đều có kim ngạch xuất khẩu tăng so với cùng kỳ năm trước. Điện tử, máy tính và linh kiện đạt trên 21,6 tỷ USD, tăng 34,9%; điện thoại và linh kiện đạt trên 18,4 tỷ USD, tăng 6,6%; máy móc, thiết bị và dụng cụ phụ tùng khác đạt trên 14,5 tỷ USD, tăng 10%; dệt may đạt 10,37 tỷ USD, tăng 6,5%; giày dép đạt 6,54 tỷ USD, tăng 5,7%.

Trong khi đó, ở chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa tháng 4/2024 ước đạt 30,26 tỷ USD, giảm 2% so với tháng trước, tăng 19,9% so với cùng kỳ năm trước.

Tính chung 4 tháng đầu năm 2024, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa ước đạt 115,24 tỷ USD, tăng 15,4% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước đạt 41,86 tỷ USD, tăng 19,7%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đạt 73,38 tỷ USD, tăng 13,1%.

Theo Tổng cục Thống kê, 4 tháng đầu năm 2024, có 20 mặt hàng nhập khẩu đạt trị giá trên 1 tỷ USD, chiếm tỷ trọng 78,9% tổng kim ngạch nhập khẩu. Trong đó, có 2 mặt hàng nhập khẩu trên 5 tỷ USD, chiếm 39,4% là điện tử, máy tính và linh kiện (31,34 tỷ USD) và máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác (trên 14 tỷ USD).

Với kết quả này, cán cân thương mại hàng hóa tháng 4 ước tính xuất siêu 0,68 tỷ USD. Tính chung 4 tháng đầu năm 2024, cán cân thương mại hàng hóa ước tính xuất siêu 8,4 tỷ USD, cao hơn đáng kể so với con số 7,66 tỷ USD của cùng kỳ năm trước. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước nhập siêu 8,24 tỷ USD; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) xuất siêu 16,64 tỷ USD.

Hiện tại, Hoa Kỳ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, với kim ngạch ước đạt 34,1 tỷ USD. Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch ước đạt 41,6 tỷ USD. Trong 4 tháng đầu năm 2024, xuất siêu sang Hoa Kỳ ước đạt 29,6 tỷ USD, tăng 21,6% so với cùng kỳ năm trước; xuất siêu sang EU ước đạt 11,4 tỷ USD, tăng 16,7%; xuất siêu sang Nhật Bản 209 triệu USD, giảm 41,8%; nhập siêu từ Trung Quốc 23,6 tỷ USD, tăng 41,4%; nhập siêu từ Hàn Quốc 8,7 tỷ USD, tăng 2,3%; nhập siêu từ ASEAN 3,6 tỷ USD, tăng 47,1%.

Như vậy, sau 4 tháng thương mại hàng hóa là tích cực cả xuất và nhập khẩu cũng như xuất siêu đều tăng so với cùng kỳ năm trước. Tuy vậy, dấu hiệu đáng chú ý là trong tháng Tư, cả xuất khẩu và nhập khẩu đều giảm so với tháng trước. Những bất ổn địa chính trị toàn cầu thời gian gần đây có thể là yếu tố tác động đến kinh tế toàn cầu, trong đó bao gồm xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam. Và đây là điều đáng chú ý.

Theo Bộ Công Thương, hoạt động - xuất nhập khẩu của Việt Nam trong năm 2024, nhất là xuất khẩu sang các thị trường trọng điểm như: châu Âu, châu Mỹ sẽ có cả những thuận lợi và đối mặt với những thách thức.

Về thuận lợi, các hiệp định thương mại tự do (FTA) tiếp tục có tác động tích cực, duy trì lợi thế của Việt Nam trong hoạt động thương mại, đầu tư. Cùng với đó, nhu cầu thị trường thế giới nói chung và khu vực thị trường châu Âu, châu Mỹ từng bước phục hồi do lạm phát đã bắt đầu có xu hướng giảm từ cuối năm 2023 và có khả năng tiệm cận mức mục tiêu các ngân hàng trung ương đề ra cho năm 2024 (ECB và FED - 2%).

Hơn nữa, việc các nước công nghiệp phát triển tiếp tục đẩy mạnh chiến lược đa dạng hoá nguồn cung, đa dạng hóa chuỗi cung ứng, đa dạng hóa đầu tư sẽ giúp Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất và xuất khẩu quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu…

Về những khó khăn, đó là kinh tế toàn cầu đang bước vào một thời kỳ mới với nhiều rủi ro và thách thức khó đoán định. Tăng trưởng kinh tế thế giới và các nước khu vực châu Âu - châu Mỹ trong năm 2024 được dự báo thấp hơn so với năm 2023. Xung đột địa chính trị tiếp tục kéo dài và bất ổn tiếp tục có nguy cơ lan ra các khu vực khác. Xu hướng phi toàn cầu hóa tiếp tục trỗi dậy mạnh mẽ. Chính sách bảo hộ của các nước ngày một tăng.

Ngoài ra, các nước phát triển quan tâm nhiều hơn đến vấn đề phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu, an toàn cho người tiêu dùng tiếp tục là tiền đề để dựng lên những tiêu chuẩn, quy định mới liên quan đến chuỗi cung ứng, nguyên liệu, lao động, môi trường khắt khe hơn đối với các sản phẩm nhập khẩu.

Việc các nước đa dạng hóa nguồn cung ngoài Trung Quốc, tập trung vào một số đối tác gần thị trường và đối tác tương đương với Việt Nam, như: Thổ Nhĩ Kỳ, Mexico, Ấn Độ, Indonesia, Bangladesh... sẽ làm gia tăng sự cạnh tranh trên các thị trường xuất khẩu của Việt Nam...

Mặc dù các kết quả trong quý I/2024 khả quan, nhưng vẫn cần tập trung theo dõi sát tình hình để kịp thời ứng phó vì còn những khó khăn, thách thức tiềm ẩn, như: lãi suất còn cao, lãi suất cho vay chưa giảm tương ứng với lãi suất huy động; các thị trường xuất khẩu phục hồi nhưng chưa bền vững...

Do đó, Bộ Công Thương cần theo dõi sát diễn biến thị trường và thay đổi chính sách của đối tác để đề xuất giải pháp phù hợp, phát triển đa dạng các thị trường xuất khẩu truyền thống và thị trường mới. Đồng thời, tiếp tục kịp thời thông tin với các hiệp hội ngành hàng về những diễn biến của thị trường xuất khẩu để doanh nghiệp kịp thời điều chỉnh kế hoạch sản xuất phù hợp, định hướng tìm kiếm đơn hàng từ các thị trường.

An Nguyên