Biến chủng Covid-19 mới không thể ‘trốn khỏi’ loại vaccine Mỹ đang nghiên cứu

VnExpress đưa tin, các nhà nghiên cứu Mỹ cho biết, đột biến này tên gọi D614G, là một trong những chủng phổ thông, có mức độ lây lan rộng rãi tại Mỹ và châu Âu. Các phân tích trước đó chỉ ra rằng chủng virus tồn tại ở hơn 70% ca nhiễm được xác nhận trên toàn thế giới, gần 100% tại châu Âu. So với các đột biến khác, D614G có mức độ nhân lên cao trong đường hô hấp, lây lan hiệu quả hơn từ người sang người.

Trong quá trình nghiên cứu, các chuyên gia từ Mỹ, dẫn đầu bởi Giáo sư Drew Weissman từ Đại học Pennsylvania, đã cố gắng tìm hiểu liệu chủng này có thể "né" được các phản ứng miễn dịch do vaccine kích hoạt hay không.

Phương pháp của họ là tạo ra các giả dạng virus (pseudovirus - PSV), sau đó tiêm vaccine vào người, khỉ và chuột, tiến hành lấy mẫu máu sau vài tuần, khi kháng thể đã được sản xuất. Kết quả cho thấy miễn dịch được kích thích bởi liều tiêm có khả năng liên kết với giả dạng virus chứa gene của đột biến D614G cao gấp 4 lần so với thông thường.

"Như vậy, biến chủng này không thể ‘trốn khỏi’ loại vaccine hiện tại", ngược lại, nó còn dễ bị kháng thể tiêu diệt hơn, các chuyên gia nêu rõ trong báo cáo xuất bản trên trang web Medrxiv, dành riêng cho những công trình chưa được bình duyệt.

Đối với giới nghiên cứu, kết quả này không quá bất ngờ. Trên thực tế, trong quá trình đột biến, Covid-19 tạo ra những tinh chỉnh nhỏ trong gai protein, giúp chúng dễ dàng "bám dính" vào tế bào vật chủ. Tuy nhiên, điều này cũng khiến kháng thể liên kết hiệu quả với virus hơn.

"Dễ bị tấn công bởi kháng thể chính là ‘cái giá’ D614G phải trả để xâm nhập vào tế bào người một cách thuận lợi", Giáo sư Drew Weissman giải thích.

Các nhà nghiên cứu cho biết thêm, vaccine từ Moderna là một trong những "ứng viên" đầu tiên ở Mỹ đạt tiêu chuẩn bước vào thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3. Các khâu đầu tiên được bắt đầu trong tuần này.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đến nay có ít nhất 25 loại vaccine Covid-19 đang trong quá trình thử nghiệm trên người. Hầu hết được điều chế dựa trên trình tự gene virus được Trung Quốc công bố hồi đầu tháng 1, không có đột biến D614G. Biến chủng này đã được phát hiện ở đại lục, song nó khá hiếm.

Một nghiên cứu của Đại học Y Trùng Khánh, công bố tháng trước, phát hiện ra rằng kháng thể tạo ra bởi một bệnh nhân Trung Quốc đã khỏi Covid-19 không thể vô hiệu hóa một chủng đột biến của nCoV. Kết quả tương tự được Nhóm Y tế AI, Tập đoàn Công nghệ IBM, ghi nhận.

Như vậy, thử nghiệm vaccine của nhóm Giáo sư Weissman trở thành niềm hy vọng đối với nhân loại. Song, nhà dịch tễ giấu tên của chính quyền Bắc Kinh nhận định nhiều yếu tố còn khá khó hiểu. "Đây có thể là tin tốt, nhưng còn quá sớm để ăn mừng mà không có bằng chứng trực tiếp", ông nói.

Công trình riêng biệt của các nhà khoa học Đại học California, Berkeley, cho thấy biến chủng D614G đã tiếp tục tiến hóa thành hai nhánh khác nhau. Một loại chiếm ưu thế ở Mỹ, còn lại phổ biến ở châu Âu. Tỷ lệ tử vong tăng khi hai chủng lưu hành cùng nhau trong một cộng đồng. Đây có thể là kết quả của quá trình nhiễm trùng nối tiếp, bởi các chủng D614G khác nhau có thể "đánh lừa" hệ miễn dịch của con người, khiến nó tạo ra quá nhiều kháng thể, gây tử vong.

Tại Việt Nam, trong cuộc họp ban chỉ đạo sáng 27/7, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long cũng cho biết nguồn gene nCoV từ các bệnh nhân Covid-19 ở Đà Nẵng là chủng virus mới xuất hiện tại Việt Nam. Song chưa rõ liệu đây có phải D614G hay không.

Trong một diễn biến liên quan tới công cuộc nghiên cứu vaccine, trong khi các nước đang đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu điều chế vaccine chống lại Covid-19 thì mới đây Cơ quan tình báo Anh, Mỹ, Canada cho biết, một nhóm tin tặc đang nhắm vào các tổ chức học thuật và các công ty dược phẩm trên toàn thế giới để thu thập thông tin về kết quả nghiên cứu vaccine Covid-19.

Cụ thể, các quan chức tình báo từ Anh, Mỹ và Canada đã công bố một báo cáo chung trong tuần này lên án Cosy Bear Bear đã sử dụng phần mềm độc hại để truy cập vào các máy tính được bảo mật. Nhóm tin tặc này cũng đã thực hiện các cuộc tấn công vào hộp thư điện tử  trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2016.

Trong một tuyên bố được đưa ra cùng với báo cáo trên, ông Paul Chichester, giám đốc hoạt động của Trung tâm an ninh mạng quốc gia Anh (NCSC) nhấn mạnh: “Chúng tôi lên án những cuộc tấn công hèn hạ nhằm vào những người đang thực hiện công việc quan trọng để chống lại đại dịch coronavirus”. Tài liệu cũng nêu rằng Cozy Bear gần như chắc chắn là một phần của cơ quan tình báo Nga.

Mặc dù báo cáo tiết lộ các nhóm nghiên cứu cụ thể bị tin tặc nhắm đến hoặc tiết lộ chi tiết về những thông tin đã bị đánh cắp, các cuộc tấn công được cho là đã được thực hiện ở Mỹ, Anh và Canada. Reuters báo cáo rằng phần mềm độc hại của Cozy Bear cũng đã được sử dụng ở Nhật Bản, Trung Quốc và Châu Phi trong năm ngoái.

Các quan chức tình báo Mỹ và Anh lần đầu tiên đưa ra cảnh báo trong một tuyên bố hồi tháng 5 rằng hiện tượng làm việc từ xa do đại dịch có thể khiến nhiều người dễ bị tấn công mạng hơn. Trong tuyên bố, ông Chichester cũng nói: “Chúng tôi khuyến cáo các nhà nghiên cứu và cơ quan chính sách chăm sóc sức khỏe thực hiện các bước hành động của chúng tôi để tự bảo vệ mình”, mặc dù ông không đề cập cụ thể đến sự can thiệp của Nga.

Tại một hội nghị về an ninh mạng được tổ chức vào tháng trước, Phó trợ lý giám đốc của bộ phận không gian mạng FBI, bà Tonya Ugoretz cho rằng mục tiêu và động cơ của các cuộc tấn công này trở nên phức tạp hơn và khó xác định hơn trong mùa đại dịch. “Ngoài những tội phạm có động cơ lợi nhuận, các chính phủ nước ngoài cũng rất cần thông tin về đại dịch và về những thứ như nghiên cứu về vắc-xin” – thông tấn xã Associated Press trích lời bà Tonya.

Theo BBC, nhóm tin tặc Cozy Bear đã được các quan chức chính phủ mô tả là nhóm hoạt động mạnh và linh hoạt, liên tục thay đổi phương pháp tránh bị phát hiện. Trong các cuộc tấn công gần đây nhất, nhóm đã triển khai phần mềm độc hại có tên WELLMAIL, SOREFANG và WELLMESS. Theo thông tin được 3 nhà điều tra giấu tên cung cấp cho Reuters, WELLMESS được nhiều công ty dược phẩm của Mỹ sử dụng.

Trong các trường hợp khác, Cozy Bear đã sử dụng kỹ thuật lừa đảo Phishing và Spear Phishing sử dụng email giả để lừa mọi người cung cấp thông tin nhạy cảm. Spear Phishing thường nhắm vào một người cụ thể bằng cách đóng giả một liên hệ đáng tin cậy. Những email này thường bao gồm các chi tiết cá nhân để làm cho thông điệp thuyết phục hơn.

An Dương (T/h)